Question

[Cô Nguyễn Uyên]

Đọc văn bản và thực hiện yêu cầu từ 1 đến 5.

ĐỒNG VỌNG NGƯỢC CHIỀU

    Theo cái gậy tre dò đường, bà lão rờ rẫm tưng bước về phía cửa ga.

    Bà đi như người tập làm xiếc trên dây. Chiếc nón lá rách lướp tướp, từ bàn tay gầy guộc, lẩy bẩy của bà huơ đi huơ lại, không lúc nào yên.

    Dừng lại bên đống rác lớn, bà lão bắt đầu van vỉ:

    - Cháu lạy các ông các bà…Cháu mù loà già cả…Cháu xin các ông bà nhón tay làm phúc…

    Không một hồi âm, ngoài tiếng vo ve của mấy con nhặng xanh đang tranh ăn trên một chiếc lá bánh. Một con chuột ngày trơ tráo bò lên bàn chân bà lão. Bà sững người. Khuôn mặt loé lên một tia sáng mỏng. Nhưng ngay sau đó, cặp mắt nặng trĩu, ầng ẫng nước của bà tối sầm lại.

    Bà lão tiếp tục van vỉ. Vẫn điệp khúc cũ. Nhưng càng về sau càng thống thiết, não nề. Những câu nói rời rạc, như tự chảy ra từ khuôn mặt dúm dó, xệch xạc của bà.

    Cái nón vẫn trống huếch. Một tia nắng lọt qua cái chóp thủng, xiên thẳng xuống đất, như đóng đinh bà lão xuống nền đường.

                                                                                    *

    Nằm dưới gốc cây sấu già, bé Chi thiu thiu ngủ. Nó gối đầu trên cái túi dúm dó, khâu bằng bốn, năm loại vải cũ, sờn. Một cái bát sắt hoen gỉ, thủng đáy, nằm lăn lóc bên cạnh. Bộ ngực gầy trơ xương của con bé thắc thỏm dưới làn áo cáu bẩn, nhàu nát.

    Từ sáng tới giờ chưa có chút gì trong bụng, nên bé Chi đói rũ người. Nó hy vọng giấc ngủ xua tan cái đói. Nhưng không thể được.

   Mọi ngày vào tầm này, mèng ra nó cũng xin được đủ tiền mua hai cái bánh mì. Hôm nay xúi quẩy thế nào, chỉ được tờ hai trăm đồng mất góc.

    Bỗng bé Chi giật thót người. Có một bàn chân nào đó giẫm lên người nó. Đang lúc đói mệt, bé Chi gầm lên:

    - Mù à? Người ta nằm thế mà giẫm lên!

    - Bà mù… Mù thật cháu ạ! Thôi, bà đã trót… Cho bà xin!

    Lặng đi một lát, bé Chi đưa hai tay sờ mắt mình. Từ hai hốc mắt của nó, những giọt nước mắt mặn chát, rỉ ra. Nó ngập ngừng:

    - Cháu... cháu xin lỗi bà! Cháu không biết là bà như thế…

    Bà lão ngúc ngắc đầu như thể chấp nhận, rồi tiếp tục đi về phía có tiếng đông người. Vừa đi và lại vừa lẩm nhẩm:

    - Cháu lạy các ông các bà… Cháu xin các ông bà nhón tay làm phúc… thương kẻ mù loà, khốn khổ này!

    Ngẫm ngợi điều gì đó lung lắm, bé Chi lấy trong túi áo ra tờ giấy bạc hai trăm đồng mất góc, quả quyết:

    - Bà ơi!… Cháu bảo này!

    Bà lão dừng ngay lại. Bà nhận ra người gọi mình chính là con bé bà vừa nói chuyện. Linh cảm mách bảo bà sẽ gặp may.

    - Bà ơi! Cháu… cháu biếu bà!

    Khuôn mặt lộ vẻ vui mừng, bà lão chậm chạp quay trở lại, rồi chìa nón về phía gốc cây chờ đợi.

    Đúng khoảnh khắc ấy, một cơn gió nhẹ ào qua. Từ trên cây sấu già, những phiến lá khô rơi xuống, khẽ khàng, đúng vào cái nón của bào lão.

    Ngỡ con bé thả tiền vào nón, bà lão đưa tay quờ đi quờ lại. Một cái nhíu mày xéo ngang vừng trán nhăn nheo. Bà lão buồn bã đi tiếp về phía cửa ga. Vừa đi bà vừa thầm rủa:

    - Bố con nhà mất dạy… Lừa cả người già… Rồi giời sẽ bắt tội đấy con ạ!

    Ngồi ở gốc cây, bé Chi vẫn chìa đồng bạc về phía trước, vẻ thành tâm. Chờ mãi, không thấy bà lão nhận tiền, nó đứng phắt dậy thảng thốt gọi:

    - Bà ơi! Cháu xin biếu bà! Thực đấy mà!

    Không ai trả lời con bé. Nó đưa tay quờ quạng quanh mình. Bàn tay nó chạm phải thân cây sấu già, thô nhám.

    Nhét tờ bạc vào túi áo, một tay cầm túi, một tay chống gậy, con bé mù thập thững tìm đường.

    Lúc ấy là mười hai giờ trưa. Nắng mùa hạ chói chang, in hình bé Chi xuống nền đường, tròn như đồng tiền vàng.

(Lã Thế Khanh, theo vntrungtam.info)

Câu 1. Xác định thể loại của văn bản Đồng vọng ngược chiều. 

Câu 2. Xác định ngôi kể được tác giả sử dụng trong văn bản. Chỉ ra một câu văn thể hiện ngôi kể đó.

Câu 3. Xác định và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ trong câu văn sau: "Một tia nắng lọt qua cái chóp thủng, xiên thẳng xuống đất, như đóng đinh bà lão xuống nền đường."

Câu 4. Nhan đề của văn bản có ý nghĩa gì?

Câu 5. Qua văn bản, tác giả thể hiện tư tưởng, thông điệp gì?