I. Mở bài:
- Giới thiệu một vài nét về tác giả:
+ Hồ Xuân Hương, nữ sĩ tài ba được ca ngợi là ‘bà chúa thơ Nôm’.
+ Nữ sĩ còn để lại khoảng 50 bài thơ Nôm.
+ Thơ bà có đề tài bình dị, ngôn ngữ thuần Nôm, rất sắc sảo, hóm hỉnh, đa nghĩa.
+ Thơ Hồ Xuân Hương là tiếng nói ngợi ca phẩm chất tốt đẹp, là lời cảm thông, bênh vực người phụ nữ trong cuộc đời.
- Giới thiệu văn bản và chủ đề bài thơ.
+ Bài thất ngôn tứ tuyệt ‘bánh trôi nước’ tiêu biểu cho hồn thơ của nữ sĩ (chép trọn vẹn văn bản):
‘Thân em... tấm lòng son’
+ Chủ đề: Qua việc miêu tả chiếc bánh trôi nước, nữ sĩ gửi gắm bao tình cảm tốt đẹp về phẩm chất và thân phận của người phụ nữ Việt Nam trong cuộc đời.
II. Thân bài:
‘Bánh trôi nước’ là một bài thơ bình dị về đề tài, mang hàm nghĩa sâu sắc.
1. Bài thơ tả thực cái bánh trôi nước, một món ăn dân tộc được làm bằng bột nếp, sắc trắng trong, dáng bánh tròn. Nhân bánh bằng đường phên (tấm lòng son). Bánh được nấu chín trong nồi nước sôi ‘bảy nổi ba chìm với nước non’.
2. Câu thơ thứ nhất nhân hóa cái bánh:
‘Thân em vừa trắng lại vừa tròn’
‘Thản em’là một cách nói khiêm nhường, dịu dàng, kín đáo, một nét đẹp của thiếu nữ.
- Hai vế tiểu đối: ‘vừa trắng II vừa tròn’ có giá trị gợi tả, liên tưởng về vẻ đẹp trinh trắng, duyên dáng của thiếu nữ.
3. Câu thơ thứ 2 và thứ 3 mang hàm nghĩa về thân phận người phụ nữ trong cuộc đời ngày xưa:
‘Bảy nổi ba chìm với nước non,
Rắn nát mặc dù tay kẻ nặn’
- Thành ngữ được vận dụng ‘bảy chìm ba nổi, chín lênh đênh’ trong văn cảnh hàm ý về thân phận vất vả của người phụ nữ, chịu nhiều thiệt thòi do lễ giáo phong kiến trọng nam khinh nữ, do đạo ‘tam tòng’ khắc nghiệt... gây nên.
- Hai chữ ‘rắn nát’ ấm chí sô' phận của người phụ nữ được sung sướng hạnh phúc, hoặc bất hạnh đều do ‘tay ke’ nặn’, do cha mẹ hay chồng con định đoạt. Việc hôn nhân do cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy. Đạo tam tòng chính là ‘tay kẻ nặn’...
- Vần thơ biểu lộ niềm cảm thông sâu sắc của nữ sĩ đối với số phận, thân phận người phụ nữ ngày xưa.
4.Câu cuối, hình ảnh ẩn dụ ‘tấm lòng son’ nói về lòng son sắt thủy chung trong tình yêu của người phụ nữ. Đó là vẻ đẹp đôn hậu, vị tha của người mẹ, người chị quê ta.
- Cấu trúc câu thơ: ‘Mặc dù... mà vẫn...’ ở hai câu cuối bài thơ, đặc biệt chữ ‘vẫn’ làm cho ý thơ được khẳng định và ngợi ca tâm hồn trong sáng, tình yêu thủy chung của người phụ nữ Việt Nam:
‘Rắn nát mặc dù tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son’
III. Kết bài:
- ‘Bánh trôi nước’là một bài thơ Nôm đa nghĩa, nó thể hiện tình cảm gắn bó thiết tha của Hồ Xuân Hương đối với nền văn hóa dân tộc. Chiếc bánh bình dị của quê hương đã đi vào hồn thơ nữ sĩ và trở thành một bài thơ hay. Nữ sĩ đã dành những lời tốt đẹp ca ngợi bao phẩm chất cao quý của người phụ nữ Việt Nam.
- Nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, vận dụng sáng tạo tục ngữ, cách nói cách cảm của dân gian để tạo nên những vần thơ hàm súc đậm đà mang phong cách Hồ Xuân Hương.
Hồ Xuân Hương được mệnh danh là “ bà chúa thơ Nôm” lại là một nhà thơ nữ tiêu biểu đại diện cho những người phụ nữ thời xưa. Những tác phẩm của bà thể hiện khá rõ nét về thân phận người phụ nữ thời xưa. Nổi bật trong số đó là tác phẩm “ Bánh trôi nước” với những vần thơ tuy bộc bạc nhưng lại giản dị và chân thành đã khái quát được cuộc đời thân phận người phụ nữ Việt Nam xưa đã một thời từng trải.
“ Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”
Bánh trôi nước là loại bánh thường được làm vào mùng 3 tháng 3 âm lịch hàng năm,người dân gọi đó là Tết Hàn thực. Đây là những nét đẹp cả về truyền thống và nét đẹp về ẩm thực của con người Việt Nam. Nhà thơ đã liên tưởng ví von thân phận người phụ nữ như hình dạng chiếc bánh trôi” vừa trắng lại vừa tròn” như muốn nhấn mạnh vẻ đẹp cao quý và tinh khôi của người phụ nữ thời xưa. Hồ Xuân Hương không dùng những câu văn hoa liễu để miêu tả họ mà dùng những cụm từ hết sức giản dị nhưng lại chứa đựng những ẩn ý khiến cho lòng người phải rung động. Với việc điệp từ “ vừa” càng làm tăng giá trị của người phụ nữ như bao trùm cả ý bài thơ dù có ra sao thì người phụ nữ vẫn “ vừa “ cho lòng người. Cuộc đời người phụ nữ phong kiến xưa thường phải chịu những áp lực và tủi nhục bất hạnh. Họ phải chịu những chế độ phân biệt : trọng nam khinh nữ” hay “ tam tòng tứ đức” những chế độ quá bất công . Họ không được đi học ,không được biết chữ viết…tất cả đều nghiêng về phía những người đàn ông. Số phận lênh đênh “ Bảy nổi ba chìm” lúc lên lúc xuống như những chiếc bánh trôi kia lại càng cảm thương hơn cho những tâm hồn yếu đuối đó.
Họ phải sống một cuộc sống luôn phải lệ thuộc và luôn phải dựa vào quyết định của người khác thì làm sao họ được phát triển hết khả năng của mình trong cái thời đại đó. Số phận họ chịu quá nhiều thiệt thòi long đong lận đận với cuộc sống “ Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”,càng thấm đậm cái nhìn về những người phụ nữ, họ bị vùi dập họ bị đối xử không khác gì người nô lệ. Hình ảnh những cô gái những người phụ nữ được liên tưởng đến việc nặn bánh đủ để thấy cuộc đời họ bị chà đạp,bị xâm hại quá nhiều về đời tư. Họ không dám lên tiếng đấu tranh, không dám lên tiếng để bảo vệ công bằng cho mình. Cụm từ “ mặc” ở đây như nói về sự mặc cảm bất cần mà họ phải chấp nhận ,nó cũng như một lời than vãn bấy lâu mà chẳng có ai có thể đồng cảm được những số phận bấp bênh như họ. Sự bạo dạn của Hồ Xuân Hương thể hiện trong bài là một niềm động lực lớn đối với những người phụ nữ. Dường như bà cũng có chút gì đó đồng cảm thấu hiểu được những tâm tư nỗi lòng đó,cho nên bài đã sáng tác những câu thơ này một cách ngay thẳng đến vậy. Mặc dù bị chà đạp lên thân phận đến vậy thế nhưng họ vẫn luôn thủy chung,chăm lo và yêu thương gia đình của mình. Phẩm chất người phụ nữ “ Mà em vẫn giữ tấm lòng son” như khẳng định lại lần nữa dù phải sống trong bất kì hoàn cảnh nào, tủi nhục kia đến đâu chẳng nữa thì họ vẫn giữ được vẻ đẹp son sắc thủy chung không bao giờ thay đổi.
Bằng việc ví thân phận người phụ nữ như những chiếc “ bánh trôi” trôi nổi trên mặt nước trên cuộc dòng đời xô bồ của những khó khăn ,Hồ Xuân Hương đã khái quát được những số phận của người phụ nữ thời xưa. Họ đã phải chịu đựng những tủi nhục,những chà đạp của cuộc sống. Tuy như vậy nhưng vẫn phải đề cao phẩm chất thủy chung son sắc của họ. Bài thơ cũng là lời tâm tình ý nguyện của nhà thơ nói riêng và những người phụ nữ nói chung về một đất nước không còn có bạo lực,không còn sự phân biệt tồn tại nữa.
Tất cảToánVật lýHóa họcSinh họcNgữ vănTiếng anhLịch sửĐịa lýTin họcCông nghệGiáo dục công dânÂm nhạcMỹ thuậtTiếng anh thí điểmLịch sử và Địa lýThể dụcKhoa họcTự nhiên và xã hộiĐạo đứcThủ côngQuốc phòng an ninhTiếng việtKhoa học tự nhiên
I. Mở bài:
- Giới thiệu một vài nét về tác giả:
+ Hồ Xuân Hương, nữ sĩ tài ba được ca ngợi là ‘bà chúa thơ Nôm’.
+ Nữ sĩ còn để lại khoảng 50 bài thơ Nôm.
+ Thơ bà có đề tài bình dị, ngôn ngữ thuần Nôm, rất sắc sảo, hóm hỉnh, đa nghĩa.
+ Thơ Hồ Xuân Hương là tiếng nói ngợi ca phẩm chất tốt đẹp, là lời cảm thông, bênh vực người phụ nữ trong cuộc đời.
- Giới thiệu văn bản và chủ đề bài thơ.
+ Bài thất ngôn tứ tuyệt ‘bánh trôi nước’ tiêu biểu cho hồn thơ của nữ sĩ (chép trọn vẹn văn bản):
‘Thân em... tấm lòng son’
+ Chủ đề: Qua việc miêu tả chiếc bánh trôi nước, nữ sĩ gửi gắm bao tình cảm tốt đẹp về phẩm chất và thân phận của người phụ nữ Việt Nam trong cuộc đời.
II. Thân bài:
‘Bánh trôi nước’ là một bài thơ bình dị về đề tài, mang hàm nghĩa sâu sắc.
1. Bài thơ tả thực cái bánh trôi nước, một món ăn dân tộc được làm bằng bột nếp, sắc trắng trong, dáng bánh tròn. Nhân bánh bằng đường phên (tấm lòng son). Bánh được nấu chín trong nồi nước sôi ‘bảy nổi ba chìm với nước non’.
2. Câu thơ thứ nhất nhân hóa cái bánh:
‘Thân em vừa trắng lại vừa tròn’
‘Thản em’là một cách nói khiêm nhường, dịu dàng, kín đáo, một nét đẹp của thiếu nữ.
- Hai vế tiểu đối: ‘vừa trắng II vừa tròn’ có giá trị gợi tả, liên tưởng về vẻ đẹp trinh trắng, duyên dáng của thiếu nữ.
3. Câu thơ thứ 2 và thứ 3 mang hàm nghĩa về thân phận người phụ nữ trong cuộc đời ngày xưa:
‘Bảy nổi ba chìm với nước non,
Rắn nát mặc dù tay kẻ nặn’
- Thành ngữ được vận dụng ‘bảy chìm ba nổi, chín lênh đênh’ trong văn cảnh hàm ý về thân phận vất vả của người phụ nữ, chịu nhiều thiệt thòi do lễ giáo phong kiến trọng nam khinh nữ, do đạo ‘tam tòng’ khắc nghiệt... gây nên.
- Hai chữ ‘rắn nát’ ấm chí sô' phận của người phụ nữ được sung sướng hạnh phúc, hoặc bất hạnh đều do ‘tay ke’ nặn’, do cha mẹ hay chồng con định đoạt. Việc hôn nhân do cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy. Đạo tam tòng chính là ‘tay kẻ nặn’...
- Vần thơ biểu lộ niềm cảm thông sâu sắc của nữ sĩ đối với số phận, thân phận người phụ nữ ngày xưa.
4.Câu cuối, hình ảnh ẩn dụ ‘tấm lòng son’ nói về lòng son sắt thủy chung trong tình yêu của người phụ nữ. Đó là vẻ đẹp đôn hậu, vị tha của người mẹ, người chị quê ta.
- Cấu trúc câu thơ: ‘Mặc dù... mà vẫn...’ ở hai câu cuối bài thơ, đặc biệt chữ ‘vẫn’ làm cho ý thơ được khẳng định và ngợi ca tâm hồn trong sáng, tình yêu thủy chung của người phụ nữ Việt Nam:
‘Rắn nát mặc dù tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son’
III. Kết bài:
- ‘Bánh trôi nước’là một bài thơ Nôm đa nghĩa, nó thể hiện tình cảm gắn bó thiết tha của Hồ Xuân Hương đối với nền văn hóa dân tộc. Chiếc bánh bình dị của quê hương đã đi vào hồn thơ nữ sĩ và trở thành một bài thơ hay. Nữ sĩ đã dành những lời tốt đẹp ca ngợi bao phẩm chất cao quý của người phụ nữ Việt Nam.
- Nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, vận dụng sáng tạo tục ngữ, cách nói cách cảm của dân gian để tạo nên những vần thơ hàm súc đậm đà mang phong cách Hồ Xuân Hương.
Tham Khảo
Hồ Xuân Hương được mệnh danh là “ bà chúa thơ Nôm” lại là một nhà thơ nữ tiêu biểu đại diện cho những người phụ nữ thời xưa. Những tác phẩm của bà thể hiện khá rõ nét về thân phận người phụ nữ thời xưa. Nổi bật trong số đó là tác phẩm “ Bánh trôi nước” với những vần thơ tuy bộc bạc nhưng lại giản dị và chân thành đã khái quát được cuộc đời thân phận người phụ nữ Việt Nam xưa đã một thời từng trải.
“ Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước non Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn Mà em vẫn giữ tấm lòng son” Bánh trôi nước là loại bánh thường được làm vào mùng 3 tháng 3 âm lịch hàng năm,người dân gọi đó là Tết Hàn thực. Đây là những nét đẹp cả về truyền thống và nét đẹp về ẩm thực của con người Việt Nam. Nhà thơ đã liên tưởng ví von thân phận người phụ nữ như hình dạng chiếc bánh trôi” vừa trắng lại vừa tròn” như muốn nhấn mạnh vẻ đẹp cao quý và tinh khôi của người phụ nữ thời xưa. Hồ Xuân Hương không dùng những câu văn hoa liễu để miêu tả họ mà dùng những cụm từ hết sức giản dị nhưng lại chứa đựng những ẩn ý khiến cho lòng người phải rung động. Với việc điệp từ “ vừa” càng làm tăng giá trị của người phụ nữ như bao trùm cả ý bài thơ dù có ra sao thì người phụ nữ vẫn “ vừa “ cho lòng người. Cuộc đời người phụ nữ phong kiến xưa thường phải chịu những áp lực và tủi nhục bất hạnh. Họ phải chịu những chế độ phân biệt : trọng nam khinh nữ” hay “ tam tòng tứ đức” những chế độ quá bất công . Họ không được đi học ,không được biết chữ viết…tất cả đều nghiêng về phía những người đàn ông. Số phận lênh đênh “ Bảy nổi ba chìm” lúc lên lúc xuống như những chiếc bánh trôi kia lại càng cảm thương hơn cho những tâm hồn yếu đuối đó.Họ phải sống một cuộc sống luôn phải lệ thuộc và luôn phải dựa vào quyết định của người khác thì làm sao họ được phát triển hết khả năng của mình trong cái thời đại đó. Số phận họ chịu quá nhiều thiệt thòi long đong lận đận với cuộc sống “ Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”,càng thấm đậm cái nhìn về những người phụ nữ, họ bị vùi dập họ bị đối xử không khác gì người nô lệ. Hình ảnh những cô gái những người phụ nữ được liên tưởng đến việc nặn bánh đủ để thấy cuộc đời họ bị chà đạp,bị xâm hại quá nhiều về đời tư. Họ không dám lên tiếng đấu tranh, không dám lên tiếng để bảo vệ công bằng cho mình. Cụm từ “ mặc” ở đây như nói về sự mặc cảm bất cần mà họ phải chấp nhận ,nó cũng như một lời than vãn bấy lâu mà chẳng có ai có thể đồng cảm được những số phận bấp bênh như họ. Sự bạo dạn của Hồ Xuân Hương thể hiện trong bài là một niềm động lực lớn đối với những người phụ nữ. Dường như bà cũng có chút gì đó đồng cảm thấu hiểu được những tâm tư nỗi lòng đó,cho nên bài đã sáng tác những câu thơ này một cách ngay thẳng đến vậy. Mặc dù bị chà đạp lên thân phận đến vậy thế nhưng họ vẫn luôn thủy chung,chăm lo và yêu thương gia đình của mình. Phẩm chất người phụ nữ “ Mà em vẫn giữ tấm lòng son” như khẳng định lại lần nữa dù phải sống trong bất kì hoàn cảnh nào, tủi nhục kia đến đâu chẳng nữa thì họ vẫn giữ được vẻ đẹp son sắc thủy chung không bao giờ thay đổi.
Bằng việc ví thân phận người phụ nữ như những chiếc “ bánh trôi” trôi nổi trên mặt nước trên cuộc dòng đời xô bồ của những khó khăn ,Hồ Xuân Hương đã khái quát được những số phận của người phụ nữ thời xưa. Họ đã phải chịu đựng những tủi nhục,những chà đạp của cuộc sống. Tuy như vậy nhưng vẫn phải đề cao phẩm chất thủy chung son sắc của họ. Bài thơ cũng là lời tâm tình ý nguyện của nhà thơ nói riêng và những người phụ nữ nói chung về một đất nước không còn có bạo lực,không còn sự phân biệt tồn tại nữa.