hần thoại Hy Lạp là một thế giới sống động do con người tạo nên để lý giải các hiện tượng thiên nhiên
Truyền thuyết của người Hy Lạp đã kể lại rằng, từ thuở xa xưa, thế giới là hiện thân của vị thần Hỗn mang Khaos. Lúc này vũ trụ chỉ là một cõi vô biên, chìm trong bóng tối và chưa thể nào tồn tại sự sống. Thần Khaos thấy thế giới như vậy là quá u tối, nên quyết định tạo ra sự sống cho vạn vật, khai nguồn ánh sáng cho vũ trụ. Thế là thần Khaos đã sinh ra thần Đất Gaia, đây là một vị thần vô cùng phì nhiêu, cường thịnh, thần đã đem sự sống đến cho muôn loài ngay trên cơ thể của mình. Vì thế cả một vùng đất rộng mênh mông đều nằm trong quyền cai trị của thần Gaia.
Nếu thần Gaia cai trị trên bề mặt trái đất thì lại có một vị thần khác được sinh ra dưới lòng sâu thẳm đó là thần địa ngục Tartaros. Khoảng cách từ mặt đất đến dưới lòng đất cũng không kém gì khoảng cách từ đấy đến thiên giới nên thế giới của thần Tartaros cai trị vô cùng âm u, khủng khiếp.
Sau khi sinh ra thần đất, thần hỗn mang Khaos lại tiếp tục sinh ra một vị thần khác mang tên là thần tình ái Eros. Thần Eros đem đến 1 luồng sinh khí mới tràn ngập yêu thương cho trái đất. Không dừng lại ở đó thần Khaos tiếp tục sinh ra vị thần tưm tối, vĩnh hằng Erebos, rồi tiếp nữa lại sinh ra nữ thần bóng đêm Nycx.
Thần Nycx kết hợp với thần Erebos sinh ra vị thần không khí và ánh sáng, tạo ra bầu trời cao xanh bao la vói tên gọi là thần Aithe. Và cũng sinh ra thêm vị thần Hemera nữ thần ban ngày cùng với anh em của mình là thần Aithe mang ánh sáng soi rọi khắp trái đất, cho vạn vật tươi tốt. Và cũng từ đó, thế giới xuất hiện ngày và đêm.
Nữ thần Gaia thịnh vượng và hùng mạnh lại tiếp tục sinh ra thần bầu trời trải rộng thăm thẳm, hay còn có tên gọi khác là thần Thiên Vương - Ouranos, thần mở rộng vòng tay bao bọc lấy cả quả đất rộng lớn như vỗ về chăm sóc cho sự sống muôn loài. Sau khi có cả đất và trời, thần Gaia lại tiếp tục sinh thêm thần biển cả Pontos, vị thần này có chức năng mang nước về tưới mát trái đất và tạo những con sóng quanh năm vỗ rì rầm như lời ru của đất mẹ.
📷
Vua của các vị thần - Thần Zeus
Thần Ouranos kết hợp với mẹ của mình là nữ thần đất Gaia sinh ra 6 người con trai là: Okeanos, Zeus, Hyperion, Japet, Cryos và Cronus và 6 nữ thần là: Tethys, Rhea, Themys, Mnemosyne, Phoibe, Thaya… Tiếp đó, Gaia lại hạ sinh thêm 2 vị thần đại lực mỗi người có 50 đầu và 100 tay mang tên là Briare và Gyas.
Truyền thuyết kể lại rằng thần Ouranos vì tức giận đã đạp hết các con của mình xuống vực thẳm. Nữ thần Gaia vì thương các con nên đã giúp sức kêu gọi con mình chống lại cha. Nhưng chỉ có 1 mình Cronus dám đứng lên đánh cha mình và thay thế vị trí của ông.
Nữ thần bóng đêm Nyxc thấy vậy rất tức giận nên đã sinh ra nhiều vị thần khủng khiếp để trừng trị Cronus. Đó là hàng loạt các vị thần: Thanatos – Thần Chết, Erys – Nữ thần Bất Hoà, Ates – Nữ thần Dối Trá, Kes – Nữ thần Tàn Sát, Hypnos – Thần Ngủ cùng với bầy đoàn bóng ma tăm tối, Nemetys – Nữ thần Báo Thù và nhiều thần khác. Các vị thần này có nhiệm vụ đi gieo rắc những điều tăm tối và nỗi kinh hoàng, sự dối trá… vào thế giới mà thần Cronus đang cai trị.
Sau đó, Cronus lấy chị gái của mình là thần Rhea, nhưng do bị ám ảnh giết cha bủa vây, Cronus luôn lo sợ lịch sử sẽ tái diễn nên hễ Rhea sinh ra người con nào thì lập tức nuốt ngay vào bụng. Mãi cho đến khi Rhea sinh ra được Zeus và Hera, do Rhea đã đánh tráo Zeus với một hòn đá nên Cronus chỉ nuốt được mỗi Hera. Theo lời khuyên của thần Đất mẹ Gaia, Rhea đã đem Zeus bỏ trốn và gửi nữ thần sơn thủy nuôi dưỡng ngăn không cho Cronus tìm thấy. Sau này khi Zeus lớn lên đã lật đỗ cha mình và giành lại quyền cai trị thế giới.
📷
Cuộc chiến giữa Thần Cronus và Thần Zeus
Kì diệu thay trong thần thoại Hy Lạp chính là đất sinh ra trời chứ không phải từ trời sinh ra đất như trong truyền thuyết khai thiên lập địa của phương Đông. Tư duy tưởng tượng phong phú của người Hy Lạp cổ đại đã mang đến một pho thần thoại đầy màu sắc và đậm giá trị, trường tồn cũng thời gian.
Rhea (Ῥέα) hay Rea (?) là nữ thần của sự sinh sản, màu mỡ, một trong những vị thần Titan, là con gái của thần Uranus (bầu trời) và nữ thần Gaia (đất mẹ). Ngoài Gaia, Rhea cũng thường được coi như "mẹ của các vị thần" trên đỉnh Olympus.
Cùng với Cronus, người chồng và đồng thời cũng là người em ruột, Rhea đã sinh ra: Hestia, Demeter, Hera, Hades, Poseidon và Zeus.
Khi biết có lời tiên đoán mình sẽ bị chính đứa con ruột lật đổ, lo sợ lĩch sử lặp lại, Cronus đã nuốt chửng những đứa con của mình với Rhea khi chúng vừa mới sinh ra. Nhưng nhờ sự giúp đỡ của Gaia, Rhea đã cho Cronus nuốt một cục đá thay vì Zeus, đứa con út của bà. Vì thế, Zeus đã thoát chết và được nuôi nấng bởi tiên nữ Adamanthea trên đảo Crete. Khi đã đủ khôn lớn, Zeus quay lại giết cha và giải phóng các anh chị của mình
12 vị thần là những vị thần chính trong điện thờ của người Hy Lạp, cai trị trên đỉnh Olympus. Các vị thần đỉnh Olympus giành quyền thống trị sau khi Zeus lãnh đạo các vị thần giành chiến thắng trong trận chiến với các Titan.
Tài liệu cổ xưa nhất về các nghi thức tôn giáo với các vị thần được tìm thấy trong các bài thơ Homer ca tụng Hermes. Sự sùng bái mười hai vị thần đỉnh Olympus của người Hy Lạp có thể bắt nguồn từ thế kỷ thứ VI TCN ở thành Athens và gần như không có tiền lệ vào thời kỳ văn hóa Mycenae. Việc thờ phụng mười hai vị thần Olympus thường được xác định bắt đầu vào thời gian Pesistratos lên nhiếp chính ở thành Athens, vào năm 522/521 TCN.
Hệ thống cổ điển của mười hai vị thần trên đỉnh Olympus bao gồm các vị thần:
Zeus, Hera, Poseidon, Demeter, Athena, Hestia, Apollo, Artemis, Ares, Aphrodite, Hephaestus và Hermes và sau này là Dyonisos thế chỗ của Hestia
Hades (tiếng La Mã: Pluto) thường không nằm trong danh sách này. Ông không có vị trí trong thần điện bởi ông dành hầu hết thời gian dưới âm phủ, vương quốc của ông. Hệ thống La Mã tương ứng của Ennius đặt tên La Mã tương đương cho những vị thần Hy Lạp,[1] nhưng thay thế Dionysus (Bacchus) bằng Hestia (Vesta) vì thế danh sách có sáu nam thần và sáu nữ thần.
Herodotus đưa vào danh sách của ông các vị thần sau: Zeus, Hera, Poseidon, Hermes, Athena, Apollo, Alpheus, Cronus, Rhea và các nữ thần Charites.[2][3] Herodotus cũng đề cập đến Heracles trong danh sách.[4] Lucian cũng kể đến Heracles Asclepius là thành viên của mười hai vị thần, tuy nhiên không giải thích hai vị thần nào đã phải nhường vị trí cho họ. Ở đảo Kos, Heracles và Dionysus được đưa vào danh sách, Ares và Hephaestus thì không.[5] Hebe, Helios, Eros (a.k.a. Cupid), Selene và Persephone cũng là những vị thần quan trọng đôi khi được kể vào nhóm mười hai vị thần. Eros thường được miêu tả cùng với mười hai bị thần kia, đặc biệt với mẹ là Aphrodite, nhưng hiếm khi được công nhận là một trong số các vị thần trên đỉnh Olympus.
Plato đã liên hệ mười hai vị thần đỉnh Olympus với mười hai tháng trong năm, và đề nghị tháng cuối cùng đặc biệt vinh dự dành riêng cho Hades và những linh hồn đã chết, ám chỉ ông tính Hades là một trong số mười hai vị thần.[6] Hades dần bị rút tên ra khỏi nhóm này vì liên quan đến âm phủ.[1] Trong Phaedrus Plato xếp mười hai vị thần tương ứng với các cung Hoàng đạo và loại bỏ Hestia ra khỏi sự sắp xếp đó.[7]