Video 1 SVIP

PHÒ GIÁ VỀ KINH

(Tụng giá hoàn kinh sư)

Phiên âm

Đoạt sáo Chương Dương độ,

Cầm Hồ Hàm Tử quan.

Thái bình tu trí lực,

Vạn cổ thử giang san.

(Trần Quang Khải^(*))

Dịch nghĩa

Cướp giáo giặc ở bến Chương Dương

Bắt quân Hồ ở cửa Hàm Tử.

Thái bình rồi nên dốc sức lực,

Muôn đời vẫn có non sông này.

(Tụng: đi theo sau, giá: nghĩa gốc là buộc ngựa vào xe, nghĩa là xe vua đi, tụng giá: đi theo xe nhà vua, hoàn: trở về, kinh: kinh đô, thủ đô xưa, kinh sư: kinh đô một nước có vua. Đoạt: cướp lấy, sáo: giáo (một thứ vũ khí), Chương Dương: địa danh (xem chú thích (1)), độ: bến sông. Cầm: bắt, Hồ: từ do người Trung Quốc xưa dùng để chỉ các dân tộc thiểu số và ngoại tộc ở phía bắc với thái độ khinh miệt, ở đây dùng để chỉ giặc Mông - Nguyên, Hàm Tử: tên địa danh, quan: cửa ải. Thái bình: rất bình yên, tu: nên, trí: đem hết, dốc hết, lực: sức mạnh (có bản chép: nghi nỗ lực, có nghĩa là "nên cố sức"). Vạn: mười ngàn, cổ: xưa, thử: ấy, này, giang: sông, san: núi).

Dịch thơ

Chương Dương⁽¹⁾ cướp giáo giặc

Hàm Tử⁽²⁾ bắt quân thù

Thái bình nên gắng sức,

Non nước ấy ngàn thu.

(Trần Trọng Kim dịch, trong Việt Nam sử lược,

NXB Tân Việt, Hà Nội, 1951)

Chú thích:

(*) Trần Quang Khải (1241 - 1294), con trai thứ ba của vua Trần Thái Tông, được phong Thượng tướng, có công rất lớn trong hai cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên (1284 - 1285; 1287 - 1288), đặc biệt là trong hai trận chiến thắng ở Hàm Tử và Chương Dương. Ông không chỉ là một võ tướng kiệt xuất, mà còn là người có những vần thơ "sâu xa lí thú" (Phan Huy Chú, Lịch triều hiến chương loại chí).

Bài thơ Phò giá về kinh được làm lúc ông đi đón Thái thượng hoàng Trần Thánh Tông và vua Trần Nhân Tông về Thăng Long (Hà Nội ngày nay) ngay sau chiến thắng Chương Dương, Hàm Tử và giải phóng kinh đô năm 1285. Bài thơ được viết theo thể ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật, có cách gieo vần tương tự như ở thất ngôn tứ tuyệt.

(1) Chương Dương: bến sông nằm ở hữu ngạn sông Hồng, thuộc huyện Thường Tín, tỉnh Hà tây (Nay thuộc Hà Nội). Chiến thắng Chương Dương diễn ra vào tháng 6 năm Ất Dậu (1285) do Trần Quang Khải chỉ huy.

(2) Hàm Tử: một địa điểm ở tả ngạn sông Hồng, thuộc huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Trận Hàm Tử diễn ra vào tháng 4 năm Ất Dậu (1285) do Trần Nhật Duật chỉ huy với sự hỗ trợ đắc lực của Trần Quang Khải.

PHÒ GIÁ VỀ KINH

(Tụng giá hoàn kinh sư)

Phiên âm

Đoạt sáo Chương Dương độ,

Cầm Hồ Hàm Tử quan.

Thái bình tu trí lực,

Vạn cổ thử giang san.

(Trần Quang Khải^(*))

Dịch nghĩa

Cướp giáo giặc ở bến Chương Dương

Bắt quân Hồ ở cửa Hàm Tử.

Thái bình rồi nên dốc sức lực,

Muôn đời vẫn có non sông này.

(Tụng: đi theo sau, giá: nghĩa gốc là buộc ngựa vào xe, nghĩa là xe vua đi, tụng giá: đi theo xe nhà vua, hoàn: trở về, kinh: kinh đô, thủ đô xưa, kinh sư: kinh đô một nước có vua. Đoạt: cướp lấy, sáo: giáo (một thứ vũ khí), Chương Dương: địa danh (xem chú thích (1)), độ: bến sông. Cầm: bắt, Hồ: từ do người Trung Quốc xưa dùng để chỉ các dân tộc thiểu số và ngoại tộc ở phía bắc với thái độ khinh miệt, ở đây dùng để chỉ giặc Mông - Nguyên, Hàm Tử: tên địa danh, quan: cửa ải. Thái bình: rất bình yên, tu: nên, trí: đem hết, dốc hết, lực: sức mạnh (có bản chép: nghi nỗ lực, có nghĩa là "nên cố sức"). Vạn: mười ngàn, cổ: xưa, thử: ấy, này, giang: sông, san: núi).

Dịch thơ

Chương Dương⁽¹⁾ cướp giáo giặc

Hàm Tử⁽²⁾ bắt quân thù

Thái bình nên gắng sức,

Non nước ấy ngàn thu.

(Trần Trọng Kim dịch, trong Việt Nam sử lược,

NXB Tân Việt, Hà Nội, 1951)

Chú thích:

(*) Trần Quang Khải (1241 - 1294), con trai thứ ba của vua Trần Thái Tông, được phong Thượng tướng, có công rất lớn trong hai cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên (1284 - 1285; 1287 - 1288), đặc biệt là trong hai trận chiến thắng ở Hàm Tử và Chương Dương. Ông không chỉ là một võ tướng kiệt xuất, mà còn là người có những vần thơ "sâu xa lí thú" (Phan Huy Chú, Lịch triều hiến chương loại chí).

Bài thơ Phò giá về kinh được làm lúc ông đi đón Thái thượng hoàng Trần Thánh Tông và vua Trần Nhân Tông về Thăng Long (Hà Nội ngày nay) ngay sau chiến thắng Chương Dương, Hàm Tử và giải phóng kinh đô năm 1285. Bài thơ được viết theo thể ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật, có cách gieo vần tương tự như ở thất ngôn tứ tuyệt.

(1) Chương Dương: bến sông nằm ở hữu ngạn sông Hồng, thuộc huyện Thường Tín, tỉnh Hà tây (Nay thuộc Hà Nội). Chiến thắng Chương Dương diễn ra vào tháng 6 năm Ất Dậu (1285) do Trần Quang Khải chỉ huy.

(2) Hàm Tử: một địa điểm ở tả ngạn sông Hồng, thuộc huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Trận Hàm Tử diễn ra vào tháng 4 năm Ất Dậu (1285) do Trần Nhật Duật chỉ huy với sự hỗ trợ đắc lực của Trần Quang Khải.

PHÒ GIÁ VỀ KINH

(Tụng giá hoàn kinh sư)

Phiên âm

Đoạt sáo Chương Dương độ,

Cầm Hồ Hàm Tử quan.

Thái bình tu trí lực,

Vạn cổ thử giang san.

(Trần Quang Khải^(*))

Dịch nghĩa

Cướp giáo giặc ở bến Chương Dương

Bắt quân Hồ ở cửa Hàm Tử.

Thái bình rồi nên dốc sức lực,

Muôn đời vẫn có non sông này.

(Tụng: đi theo sau, giá: nghĩa gốc là buộc ngựa vào xe, nghĩa là xe vua đi, tụng giá: đi theo xe nhà vua, hoàn: trở về, kinh: kinh đô, thủ đô xưa, kinh sư: kinh đô một nước có vua. Đoạt: cướp lấy, sáo: giáo (một thứ vũ khí), Chương Dương: địa danh (xem chú thích (1)), độ: bến sông. Cầm: bắt, Hồ: từ do người Trung Quốc xưa dùng để chỉ các dân tộc thiểu số và ngoại tộc ở phía bắc với thái độ khinh miệt, ở đây dùng để chỉ giặc Mông - Nguyên, Hàm Tử: tên địa danh, quan: cửa ải. Thái bình: rất bình yên, tu: nên, trí: đem hết, dốc hết, lực: sức mạnh (có bản chép: nghi nỗ lực, có nghĩa là "nên cố sức"). Vạn: mười ngàn, cổ: xưa, thử: ấy, này, giang: sông, san: núi).

Dịch thơ

Chương Dương⁽¹⁾ cướp giáo giặc

Hàm Tử⁽²⁾ bắt quân thù

Thái bình nên gắng sức,

Non nước ấy ngàn thu.

(Trần Trọng Kim dịch, trong Việt Nam sử lược,

NXB Tân Việt, Hà Nội, 1951)

Chú thích:

(*) Trần Quang Khải (1241 - 1294), con trai thứ ba của vua Trần Thái Tông, được phong Thượng tướng, có công rất lớn trong hai cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên (1284 - 1285; 1287 - 1288), đặc biệt là trong hai trận chiến thắng ở Hàm Tử và Chương Dương. Ông không chỉ là một võ tướng kiệt xuất, mà còn là người có những vần thơ "sâu xa lí thú" (Phan Huy Chú, Lịch triều hiến chương loại chí).

Bài thơ Phò giá về kinh được làm lúc ông đi đón Thái thượng hoàng Trần Thánh Tông và vua Trần Nhân Tông về Thăng Long (Hà Nội ngày nay) ngay sau chiến thắng Chương Dương, Hàm Tử và giải phóng kinh đô năm 1285. Bài thơ được viết theo thể ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật, có cách gieo vần tương tự như ở thất ngôn tứ tuyệt.

(1) Chương Dương: bến sông nằm ở hữu ngạn sông Hồng, thuộc huyện Thường Tín, tỉnh Hà tây (Nay thuộc Hà Nội). Chiến thắng Chương Dương diễn ra vào tháng 6 năm Ất Dậu (1285) do Trần Quang Khải chỉ huy.

(2) Hàm Tử: một địa điểm ở tả ngạn sông Hồng, thuộc huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Trận Hàm Tử diễn ra vào tháng 4 năm Ất Dậu (1285) do Trần Nhật Duật chỉ huy với sự hỗ trợ đắc lực của Trần Quang Khải.

PHÒ GIÁ VỀ KINH

(Tụng giá hoàn kinh sư)

Phiên âm

Đoạt sáo Chương Dương độ,

Cầm Hồ Hàm Tử quan.

Thái bình tu trí lực,

Vạn cổ thử giang san.

(Trần Quang Khải^(*))

Dịch nghĩa

Cướp giáo giặc ở bến Chương Dương

Bắt quân Hồ ở cửa Hàm Tử.

Thái bình rồi nên dốc sức lực,

Muôn đời vẫn có non sông này.

(Tụng: đi theo sau, giá: nghĩa gốc là buộc ngựa vào xe, nghĩa là xe vua đi, tụng giá: đi theo xe nhà vua, hoàn: trở về, kinh: kinh đô, thủ đô xưa, kinh sư: kinh đô một nước có vua. Đoạt: cướp lấy, sáo: giáo (một thứ vũ khí), Chương Dương: địa danh (xem chú thích (1)), độ: bến sông. Cầm: bắt, Hồ: từ do người Trung Quốc xưa dùng để chỉ các dân tộc thiểu số và ngoại tộc ở phía bắc với thái độ khinh miệt, ở đây dùng để chỉ giặc Mông - Nguyên, Hàm Tử: tên địa danh, quan: cửa ải. Thái bình: rất bình yên, tu: nên, trí: đem hết, dốc hết, lực: sức mạnh (có bản chép: nghi nỗ lực, có nghĩa là "nên cố sức"). Vạn: mười ngàn, cổ: xưa, thử: ấy, này, giang: sông, san: núi).

Dịch thơ

Chương Dương⁽¹⁾ cướp giáo giặc

Hàm Tử⁽²⁾ bắt quân thù

Thái bình nên gắng sức,

Non nước ấy ngàn thu.

(Trần Trọng Kim dịch, trong Việt Nam sử lược,

NXB Tân Việt, Hà Nội, 1951)

Chú thích:

(*) Trần Quang Khải (1241 - 1294), con trai thứ ba của vua Trần Thái Tông, được phong Thượng tướng, có công rất lớn trong hai cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên (1284 - 1285; 1287 - 1288), đặc biệt là trong hai trận chiến thắng ở Hàm Tử và Chương Dương. Ông không chỉ là một võ tướng kiệt xuất, mà còn là người có những vần thơ "sâu xa lí thú" (Phan Huy Chú, Lịch triều hiến chương loại chí).

Bài thơ Phò giá về kinh được làm lúc ông đi đón Thái thượng hoàng Trần Thánh Tông và vua Trần Nhân Tông về Thăng Long (Hà Nội ngày nay) ngay sau chiến thắng Chương Dương, Hàm Tử và giải phóng kinh đô năm 1285. Bài thơ được viết theo thể ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật, có cách gieo vần tương tự như ở thất ngôn tứ tuyệt.

(1) Chương Dương: bến sông nằm ở hữu ngạn sông Hồng, thuộc huyện Thường Tín, tỉnh Hà tây (Nay thuộc Hà Nội). Chiến thắng Chương Dương diễn ra vào tháng 6 năm Ất Dậu (1285) do Trần Quang Khải chỉ huy.

(2) Hàm Tử: một địa điểm ở tả ngạn sông Hồng, thuộc huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Trận Hàm Tử diễn ra vào tháng 4 năm Ất Dậu (1285) do Trần Nhật Duật chỉ huy với sự hỗ trợ đắc lực của Trần Quang Khải.