GIẤU CỦA

(Trích Quẫn)

LỘNG CHƯƠNG

CẢNH VÀO TRÒ

Bóng tối dày đặc.

Tiếng đồng hồ tích tắc như tiếng mọt đục trong đêm. Có tiếng động bước chân thận trọng, cánh cửa ngang “két” nhẹ. Một luồng ánh sáng đèn rọi vụt loé và chạy lướt chung quanh phòng, soi sáng từng mảng đồ đạc đủ các kiểu cổ kim đông tây... Rồi luồng sáng vươn lên tường, chiếu thẳng vào tấm ảnh bán thân một người đàn bà nạ dòng, cặp mắt trừng trừng nhìn thẳng, miệng loe một nụ cười ngây thộn: Ảnh bà Đại Cát.

Vẫn luồng ánh sáng ấy bỗng nhảy vọt sang tường đối diện, cắm thẳng vào tấm ảnh bán thân một người đàn ông đeo mục kỉnh (loang loáng trong kính ảnh) để râu vuông gọn tựa một đốt ngón tay đính giữa nhân trung, làm cho cái miệng ông ta như rúm lại, giống kiểu người chúm môi thổi sáo: Ảnh ông Đại Cát.

Tiếp đến là hai bóng người dắt tay nhau từ cửa ngang tối om, rón rén đi ra lượn quanh dưới hai tấm ảnh.

Hai bóng người đó chính là ông bà Đại Cát.

ÔNG ĐẠI CÁT – Bật lên tiếng cười như ho. Hụ! Hụ! Mợ xem... không suy suyển một li!

Luồng ánh sáng thu lại, chiếu thẳng vào hai người, soi rõ hai cặp chân đứng ríu vào nhau. Hai ống quần trắng của bà Đại Cát hơi rung rung.

BÀ ĐẠI CÁT – Cậu ạ… tôi thấy để đây… nó… nó lộ… lộ là!

ÔNG ĐẠI CÁT – Lộ gì? Hở mà kín, kín mà hở, không ai ngờ được!

BÀ ĐẠI CÁT – Thì cứ cất trong két ở ngay đầu giường mình có hơn không!

ÔNG ĐẠI CÁT – Để trong két, con Trinh nó mở ra luôn, có bao nhiêu nó biết cả...

Đến lúc phải khai vốn, nó lại khai ra hết thì hỏng bét! Yên lặng một giây.

Ơ hay... làm sao mợ lại run cầm cập thế?

BÀ ĐẠI CÁT – Tôi... run đâu! Hai chân vẫn run.

Cậu thử nghĩ xem còn giấu ở đâu kín hơn nữa không?

ÔNG ĐẠI CÁT – Không đâu hơn cả! Giấu đâu cũng không lọt được với cụ cố nhà này. Bà cụ lục lọi cả ngày...

BÀ ĐẠI CÁT – Cậu này... hay là treo nó lên buồng ngủ?

ÔNG ĐẠI CÁT – Treo ai lên buồng ngủ?

BÀ ĐẠI CÁT – Treo cậu và tôi...

ÔNG ĐẠI CÁT – Sao lại treo mợ và tôi lên buồng ngủ?

BÀ ĐẠI CÁT – Là tôi bảo treo hai cái ảnh ấy chứ!

ÔNG ĐẠI CÁT – À... Không được!

Ảnh đang treo ở dưới này lại vác lên đấy, có khác gì lạy ông tôi ở đây không? Cứ để ngay trước mắt thiên hạ... thế mới cao tay. Họ không công tư hợp doanh ảnh của mình đâu!

BÀ ĐẠI CÁT – Hay là đem chôn?

ÔNG ĐẠI CÁT – Chôn? Chôn mợ và tôi ấy à?

BÀ ĐẠI CÁT – Khéo khỉ! Là chôn... cái khoản kia ấy chứ!

ÔNG ĐẠI CÁT – Không được! Chôn xuống đào lên lỉnh kỉnh, nhỡ con U Trinh nó biết...

BÀ ĐẠI CÁT – Lưỡng lự một giây. Cậu này... Thế còn vòng xuyến tư trang có đúng là...

ÔNG ĐẠI CÁT – Đúng rồi... Tư trang không phải là vốn kinh doanh, không sợ! Luồng ánh sáng đèn chạy vút qua hai tấm ảnh.

BÀ ĐẠI CÁT – Thế cậu cho nốt chỗ này vào... Dúi vào tay chồng một gói nhỏ.

ÔNG ĐẠI CÁT – Đưa đây. Cầm gói. Mợ khiêng với tôi cái kỉ, để tôi trèo... Hai người khiêng lúng túng, khiến ông Đại Cát đánh rơi đèn. Căn phòng tối mù.

BÀ ĐẠI CÁT – Buột miệng kêu to. Ối trời ơi... Làm sao thế này?

ÔNG ĐẠI CÁT – Suỵt! Im... khẽ chứ. Mợ định đánh thức cả nhà dậy đấy à?

BÀ ĐẠI CÁT – Nhưng tối quá cậu ơi... Đèn đâu... bấm lên.

ÔNG ĐẠI CÁT – Đang mò đây. Đâu mất rồi không biết?

BÀ ĐẠI CÁT – Mất gì? Mất à?

Hai người cùng mò, đâm phải nhau.

ÔNG ĐẠI CÁT – Khỉ!

Đứng yên để người ta mò thì không, cũng lại bò ra... để mà tru lên thế...

Bà Đại Cát vẫn quờ quạng, sờ phải mặt chồng.

BÀ ĐẠI CÁT – Lại rú lên. Úi trời!

ÔNG ĐẠI CÁT – Cũng rú lên. Úi trời... Cào cả vào mặt người ta rồi.

Mợ ngồi im đấy, để tôi bật đèn lên vậy.

Dò dẫm ra chỗ bật điện. Đèn ống nhấp nháy, rồi bùng lên. Ánh sáng xanh lè. Bà Đại Cát vẫn còn phủ phục dưới đất. Hai vợ chồng mặc quần áo ngủ, lếch thếch, trông đến thiểu não.

ÔNG ĐẠI CÁT – Ô hay, mợ còn phục vị ra đấy làm gì nữa?

BÀ ĐẠI CÁT – Lẩy bẩy chống gối đứng dậy. Cái gói... đâu?

ÔNG ĐẠI CÁT – Đây! Tôi giữ thì mất làm sao được mà mợ lo! Nhặt đèn bấm.

BÀ ĐẠI CÁT – Ngồi phịch xuống sập, cào lại mái tóc, tay còn run.

Ối chao ơi, sung sướng quá! Đang buôn đang bán thì đùng đùng chuyển hướng cơ. Cậu làm khổ lây cả tôi.

ÔNG ĐẠI CÁT – Nheo mắt nhìn vợ. Lại sắp sửa...

BÀ ĐẠI CÁT – Nặng giọng. Sắp sửa làm sao?

ÔNG ĐẠI CÁT – Nói chứ... mợ chẳng khác gì thằng mù sờ voi chỉ thấy cái đuôi.

Tình hình mậu dịch quốc doanh bành trướng như thế, các luồng hàng đều tập trung quản lí như thế, mợ bảo còn tung hoành buôn bán như trước làm sao được nữa mà không chuyển sang sản xuất. Đến sừng sỏ như tay bác Tứ Hải, buôn bán khét tiếng xưa nay, đã từng chọi cả với nhà buôn Pháp mà cũng còn phải chịu phép đóng cửa hiệu, hùn vốn làm nhà máy da... nữa là mình.

BÀ ĐẠI CÁT – Thế bây giờ mới công tư hợp doanh bằng hết.

ÔNG ĐẠI CÁT – Vẻ khó chịu. Ô là là... mợ chẳng hiểu gì cả!

BÀ ĐẠI CÁT – Dằn dỗi. Phải, tôi không hiểu. Cứ như vợ chồng Đại Hưng thế mà khôn. Buôn bán cầm chừng rồi rút dần vốn về, găm chặt vào lưng, thế mà lại hay.

ÔNG ĐẠI CÁT – Hay à? Cái trò tháu cáy không bịt mắt được ai đâu. [...]

Vừa lúc ấy có tiếng động lạch cạch bên trong cửa. Bà Đại Cát nắm lấy tay chồng.

BÀ ĐẠI CÁT – Cái gì... thế? Im lặng, lại lịch kịch.

Khéo không con U Trinh... nó rình... đấy.

Ông Đại Cát xua tay, gật gật, rón rén đi tới cửa ngang, khe khẽ nắm quả đấm, mở ào một cái bất ngờ. Không có ai, bên trong tối om. Bà Đại Cát trừng trừng theo dõi. Ông Đại Cát trù trừ đứng nhìn vào trong tối một giây, rồi cương quyết bật đèn bước vào. Bỗng ông giật thót người, nhảy lùi lại. Bà Đại Cát đứng bật lên.

BÀ ĐẠI CÁT – Cái gì... thế… cậu?

ÔNG ĐẠI CÁT – Cười gượng. Hề, hề... con chuột to quá.

Đúng lúc đó, chiếc đồng hồ treo rung nhè nhẹ và dõng dạc reo bốn tiếng. Hai vợ chồng Đại Cát đứng lặng nghe đến tiếng ngân cuối của đồng hồ.

ÔNG ĐẠI CÁT – Bàng hoàng. Sắp sáng rồi... Tự thấy sự thất thần của mình, vội lấy lại vẻ cứng cỏi. Ô hay, sao mình lại hốt hoảng thế nhỉ? Phải giấu nốt chỗ này đi chứ.

Giơ gói cầm ở tay.

Mợ ra đứng canh con U Trinh ở cửa ngang để tôi làm...

BÀ ĐẠI CÁT – Chưa định thần. Cậu ạ... hay là để... mai xem sao...

ÔNG ĐẠI CÁT – Còn xem gì nữa. Mai con Trinh nó về rồi đấy.

Không, không nhanh tay lên, nhỡ đợt thí điểm này mà xong, các ông ấy tấn công ào ạt cho một trận, thì lại trở tay không kịp... Thôi, mợ cứ ra canh đi...

BÀ ĐẠI CÁT – Nhưng tôi đứng một mình ngoài ấy, tôi sợ lắm!

ÔNG ĐẠI CÁT – Sợ gì? Ô hay...

BÀ ĐẠI CÁT – Hay tôi đóng cửa lại, tôi đứng canh ở bên trong?

ÔNG ĐẠI CÁT – Bật cười. Khỉ ơi là khỉ! Thôi cũng được, mợ ra đóng cửa lại. Bà Đại Cát rón rén đi ra cửa ngang.

BÀ ĐẠI CÁT – Nửa chừng quay lại. Cậu này...

ÔNG ĐẠI CÁT – Đang định bê cái kỉ đi. Cái gì nữa?

BÀ ĐẠI CÁT – Ảnh tôi và ảnh cậu xếp chật cả rồi, còn nhét vào đâu được nữa?

ÔNG ĐẠI CÁT – Ừ nhỉ!

Nhìn lên hai cái ảnh suy nghĩ. Nhìn ra chung quanh. Dừng lại trước tấm ảnh cụ Đại Lợi to tướng, ngồi trên ghế bành lần tràng hạt.

Được rồi, cho vào ảnh mẹ... Rỡn.

Được thêm bà lão làm thần giữ của càng vững! Đẩy vợ. Mợ ra đóng cửa lại.

Bà Đại Cát lại rón rén đi ra cửa ngang, nhè nhẹ đóng cửa lại.

ÔNG ĐẠI CÁT – Ngắm lướt tấm ảnh mẹ treo giữa nhà, trên cái tủ chè, rồi bảo vợ sắc giọng lạc hẳn.

Tắt đèn đi... sáng quá.

Bà Đại Cát như một cái máy, quờ tay tắt đèn, căn phòng trở lại tối u. Hai bóng trắng vợ chồng Đại Cát chập chờn trong đêm dày đặc. Luồng ánh sáng đèn dọi loé lên vàng úa cắm thẳng vào tấm ảnh cụ Đại Lợi. Tấm ảnh chơi vơi giữa khoảng không với đôi má chảy xệ và cặp mắt quằm quặm.

Màn từ từ hạ. Hết cảnh vào trò.

(Nhiều tác giả, Nhà hoạt động sân khấu Lộng Chương – Sống để cho đi!, NXB Sân khấu, Hà Nội, 2021, tr. 15 – 21)