Biểu đồ đoạn thẳng. SVIP

1. Giới thiệu biểu đồ đoạn thẳng.

Biểu đồ đoạn thẳng thường được dùng để biểu diễn sự thay đổi của một đại lượng theo thời gian. Các thành phần của biểu đồ đoạn thẳng gồm:

- Trục ngang biểu diễn thời gian.

- Trục đứng biểu diễn đại lượng ta quan tâm.

- Mỗi điểm biểu diễn giá trị của đại lượng tại một thời điểm. Hai điểm liên tiếp được nối với nhau bằng một đoạn thẳng.

- Tiêu đề của biểu đồ thường ở trên cùng.

Có thể dùng các biểu tượng khác như dấu chấm tròn, dấu nhân,... để biểu diễn các điểm. 

Ví dụ 1: Các thành phần của biểu đồ đoạn thẳng được biểu diễn như sau:

Trong biểu đồ trên, trục ngang biểu diễn thời gian (năm), trục đứng biểu diễn số dân (đơn vị triệu người), mỗi điểm biểu diễn số dân của Việt Nam tại điểm tương ứng.

2. Đọc và phân tích dữ liệu trong biểu đồ đoạn thẳng

Biểu đồ đoạn thẳng giúp ta dễ dàng nhận ra xu thế của đại lượng ta đang quan tâm theo thời gian.

Ví dụ 2: Cho biểu đồ đoạn thẳng biểu diễn chiều cao của một cây đậu trong 5 ngày.

a. Từ biểu đồ em hãy lập bảng thống kê về chiều cao của cây đậu qua từng ngày.

b. Ngày nào chiều cao của cây đậu tăng nhiều nhất so với các ngày còn lại?

Giải 

a. Bảng thống kê chiều cao của cây đậu:

b. Ngày 5 chiều cao của cây đậu tăng nhiều nhất và tăng: $2,5 - 1,4 = 1,1$ $(cm)$.

Nhận xét: Độ dốc của biểu đồ đoạn thẳng cho ta biết tốc độ tăng của đại lượng được biểu diễn trong biểu đồ đó.

Ví dụ 3: Cho biểu đồ đoạn thẳng.

a. Biểu đồ này cho ta biết thông tin gì?

b. Trong tháng Sáu, cửa hàng bán được loại máy tính nào nhiều hơn?

c. Phân tích xu thế về số loại máy tính mà mỗi cửa hàng bán được. Thời gian tiếp theo cửa hàng nên tiếp tục nhập về loại máy tính nào?

Giải

a. Biểu đồ cho biết lượng máy tính để bàn và máy tính xách tay một cửa hàng bán được trong 6 tháng đầu năm.

b. Trong tháng Sáu, cửa hàng bán được nhiều máy tính xách tay hơn.

c. Trong hai tháng đầu, số lượng máy tính để bàn bán được nhiều hơn. Bốn tháng sau, số lượng máy tính để bàn bán được ngày càng giảm, trong khi lượng máy tính xách tay bán được có xu hướng tăng. Vì thế, trong thời gian tới cửa hàng nên nhập nhiều máy tính xách tay.

Chú ý: Đôi khi người ta biểu diễn nhiều bộ số liệu trên cùng một biểu đồ để dễ so sánh (mỗi đường có chú giải ứng với một bộ số liệu).