Đọc: Quan thanh tra (Phần 1) SVIP

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Tên đầy đủ: Nikolay Vasilyevich Gogol. 

- Sinh ngày 20 tháng 3 năm 1809, mất ngày 21 tháng 2 năm 1852.

- Ông là một văn sĩ, một nhà soạn kịch, phê bình gia người Nga gốc Ukraina - Ba Lan.

- Sự nghiệp: Ông đã cống hiến cho văn học Nga và thế giới hàng chục tác phẩm kiệt xuất với rất nhiều bí ẩn riêng tư và đầy tính thời đại. Gô-gôn được coi là nhà văn hiện thực đầu tiên của ngôn ngữ Nga, và là người dẫn đầu của Trường phái Tự nhiên. 

- Các tác phẩm tiêu biểu: Người tù binh Kavkaz; Nhật ký một người điên; Cái mũi; Quan thanh tra; Chiếc áo khoác; Những linh hồn chết,...

2. Tác phẩm 

a. Hoàn cảnh sáng tác

b. Bối cảnh của đoạn trích

Thị trưởng thông báo với các quan chức, cảnh sát việc y nhận được bức thư báo tin quan thanh tra mang theo mật lệnh sắp đến thành phố một cách bí mật. Cả bọn đều rất lo lắng, thị trưởng thúc giục mọi người tìm cách đối phó. Vừa hay, hai quý tộc trong vùng chạy đến thông báo người khách trọ mang tên Khlét-xta-cốp chính là quan thanh tra. Thị trưởng cùng tất cả quan chức cuống quýt tìm đến khách sạn và mời Khlét-xta-cốp về nghỉ tại nhà. Đang trong hoàn cảnh tiền bạc quẫn bách do đã nướng sạch hết vào trò đỏ đen và ăn chơi suốt hai tháng dọc đường. Khlét-xta-cốp lập tức "nhập vai". Hắn được dẫn đi thăm các cơ quan công sở rồi đánh chén. Người nào được hắn hỏi vay tiền đều sẵn sàng cống nộp. Khlét-xta-cốp còn tranh thủ tán tỉnh cả vợ và con gái viên thị trưởng, được y đồng ý gả con gái cho. Giữa lúc đó, Chủ sự bưu vụ bỗng phát hiện ra sự thật về "quan thanh tra". 

c. Vị trí đoạn trích

d. Phong cách cổ điển

- Vở kịch Quan thanh tra là một trong những vở bi kịch tiêu biểu được sáng tác theo phong cách cổ điển. 

- Phong cách cổ điển là một phong cách của các tác phẩm văn học châu Âu, phát triển rực rỡ nhất ở nước Pháp từ thế kỉ XVII đến đầu thế kỉ XIX. Trên cơ sở của triết học duy lí, phong cách cổ điển thường xây dựng nhân vật trung tâm lí tưởng là những con người đặt lí trí lên trên tình cảm, phục tùng lợi ích quốc gia, dòng họ; phê phán những con người đam mê dục vọng bản năng, đi ngược lại nguyên tắc tôn sùng lí trí. Nhân vật trong các tác phẩm mang phong cách cổ điển được tô đậm, nhấn mạnh để làm nổi bật một nét tính cách nào đó. Tính cách của nhân vật thường tĩnh tại, sự thay đổi của hoàn cảnh chỉ để nhấn mạnh, làm rõ thêm tính cách. Phong cách cổ điển cũng chú trọng hướng về những hình tượng và hình thức của văn nghệ cổ đại, lấy tự nhiên làm đối tượng mô phỏng, tạo ra những hệ thống quy định khắt khe cho mỗi thể loại. 

- Các tác giả tiêu biểu cho phong cách cổ điển gồm: Coóc-nây, Ra-xin, Mô-li-e, La Phông-ten, Boa-lô,...

II. Tìm hiểu chi tiết

1. Đề tài, chủ đề

- Đề tài:

- Chủ đề: 

2. Tình huống và xung đột kịch

- Tình huống trong hài kịch là tình thế, hoàn cảnh đặc biệt khiến cho mâu thuẫn, xung đột và tính cách của nhân vật chuyển từ trạng thái tĩnh, tiềm ẩn sang trạng thái được bộc lộ.

- Xung đột hài kịch là sự va chạm, xô đẩy giữa những tư tưởng, quan điểm, hành động có khuynh hướng đối lập, mâu thuẫn nhau, thường dẫn đến những tình huống trớ trêu, gây cười cho khán giả. Trong đoạn trích này, ta có thể thấy được những xung đột sau:

+ Xung đột giữa các quan chức của thị trấn với Khlét-xta-cốp: Vì lầm tưởng Khlét-xta-cốp là quan thanh tra bí mật nên các quan chức đã không ngừng lấy lòng anh, nhưng họ không ngờ rằng những hành vi, thái độ của họ đều bị Khlét-xta-cốp bóc trần trong bức thư gửi cho bạn của mình. 

+ Xung đột giữa các quan chức với nhau: Sự xuất hiện của Khlét-xta-cốp đã khiến cho những quan chức này cạnh tranh và bất đồng ngầm với nhau trong quá trình lấy lòng Khlét-xta-cốp. Điều này cho thấy sự ích kỷ, ganh đua của họ. Mãi cho đến khi họ biết Khlét-xta-cốp không phải là quan thanh tra, họ mới tá hỏa ra là mình đã bị lừa không biết bao nhiêu tiền của. Lúc này họ lại cho thấy hành vi che đậy, giấu diếm, đê hèn của họ khi không dám nhìn nhận những thói hư tật xấu của mình. Và càng về cuối, xung đột này càng trở nên sâu sắc hơn khi họ bắt đầu quay ra đổ lỗi cho nhau.