Đi cấp cứu trên "tàu viễn dương" (Phần 2) SVIP

Đi cấp cứu trên “tàu viễn dương”

Lưu Quang Vũ

    I. Tìm hiểu chung.

    1. Tác giả.

    2. Tác phẩm.

    3. Tóm tắt Đi cấp cứu trên “tàu viễn dương”.

   II. Đọc - hiểu chi tiết.

   1. Nhan đề Đi cấp cứu trên “tàu viễn dương”.

   2. Nhân vật ông Toàn Nha.

   3. Xung đột kịch giữa: Tiến, Hưng – Xoan, Nhàn.

   → Hành động giải quyết xung đột: Tiến chỉ chỗ trốn cho Hưng vào trong hòm và giúp Hưng đẩy bọn Nhàn ra xa.

   - Hành động làm nảy sinh xung đột giữa Tiến, Hưng và Xoan, Nhàn là: Bắt nguồn từ cuộc trò chuyện trên thuyền chở phân đạm cho địa phương. Khi Nhàn và Xoan luôn khen ngợi chiếc tàu viễn dương và tài năng của những người lái chiếc tàu đó, đồng thời phủ nhận chiếc tàu chở phân đạm.

  → Hành động giải quyết xung đột: Khi mọi người nghe thấy tiếng nổ lớn và cùng nhau đi dập lửa.

   - Hành động làm nảy sinh xung đột giữa Hưng và Nhàn: Hưng nói dối Nhàn về thân phận là người lái con tàu chở phân đạm.

   → Hành động giải quyết xung đột: Hưng nói sự thật cho Nhàn biết.

      4. Sự thật trên con tàu viễn dương sau vụ nổ.

     - Con tàu viễn dương mà ông Toàn Nha tưởng bở thực chất chỉ là một con tàu chở phân đạm.

    = > Châm biếm sự háo danh, cố chấp không chấp nhận sự thật.

    5. Một số thủ pháp trào phúng trong văn bản.

    – Nhà văn đã tạo ra các tình huống xung đột giữa các nhân vật để làm nổi bật hậu quả của sự giả dối. Ví dụ, Hưng đã nói dối Nhàn nhưng Nhàn lại biết sự thật; Ông Nha đã bị bỏng và được chở đi trên con tàu chở phân đạm nhưng khi tỉnh dậy vẫn nghĩ mình đang trên tàu viễn dương.

  – Để miêu tả rõ nét tính cách của các nhân vật và chỉ ra sự thái quá của thói sống háo danh, mắc bệnh sĩ, tác giả đã sử dụng câu từ châm biếm và tạo ra các tình huống xung đột trong truyện.

    III. Tổng kết.

     1. Giá trị nội dung.

       - Văn bản phê phán những người mắc bệnh sĩ vì háo danh mà phát động cuộc thay trời đổi đất dù ông chỉ học hết lớp 4, khoe khoang người con rể tương lai đóng giả thuyền trưởng tàu viễn dương… Ông làm mọi việc để có thể thể hiện bản thân, nâng cao tên tuổi của mình mà bất chấp thật giả, thậm chí có thể hại người khác.

    2. Giá trị nghệ thuật.

     - Sử dụng ngôn từ mang tính châm biếm. 

    - Miêu tả rõ nét tính cách của nhân vật. 

    - Tình huống truyện vừa mỉa mai, vừa hài hước, thể hiện nét châm biếm của tác giả.

   IV. Trả lời câu hỏi.

      Câu 1: Người coi trọng sĩ diện với người mắc bệnh sĩ có những điểm khác nhau như thế nào?

   - Người coi trọng sĩ diện với người mắc bệnh sĩ có những điểm khác nhau như: Người coi trọng sĩ diện sẽ làm mọi việc để bảo vệ danh dự, nhân phẩm và lòng tự trọng của mình còn người mắc bệnh sĩ diện sẽ làm mọi thứ để khoe khoang và thể hiện bản thân, cho mình là hơn người.

  - Văn bản trên (và đoạn tóm tắt vở kịch Bệnh sĩ) cho thấy nhân vật ông Toàn Nha là hiện thân đầy đủ cho người mắc bệnh sĩ. Bởi ông vì háo danh mà phát động cuộc thay trời đổi đất dù ông chỉ học hết lớp 4, khoe khoang người con rể tương lai đóng giả thuyền trưởng tàu viễn dương… Ông làm mọi việc để có thể thể hiện bản thân, nâng cao tên tuổi của mình mà bất chấp thật giả, thậm chí có thể hại người khác. Ngay cả khi bản thân đang bị bỏng và được trở đi cấp cứu trên con tàu chở phân đạm thì ông vẫn hãnh diện do tưởng tượng bản thân mình đang được chở đi cấp cứu bằng con tàu viễn dương do con rể tương lai lái.

        Câu 2: Điều khiến ông Toàn Nha nghĩ rằng ông đang được chở đi cấp cứu trên một con tàu viễn dương, mặc dù trên thực tế, đó chỉ là chiếc tàu chở phân đạm cho địa phương.

        Ông Toàn Nha nghĩ rằng ông đang được chở đi cấp cứu trên một con tàu viễn dương, mặc dù trên thực tế, đó chỉ là chiếc tàu chở phân đạm cho địa phương là vì ông háo danh, cố chấp không chấp nhận sự thật.

       Câu 3: Nêu một số ví dụ trong văn bản về lời đối thoại và lời chỉ dẫn sân khấu.

       Lời đối thoại là lời nói được in thẳng, còn lời chỉ dẫn sân khấu là lời nói được in nghiêng và để trong ngoặc đơn.

    - Cá lửa nữa, phải dập mau... ta phải về đấy! Nào, Nhàn! (Lời đối thoại)

    (Có mấy người định chạy đi thì có tiếng huyên náo) (Lời chỉ dẫn sân khấu)

   - Ở đấy đã! Đã có người dập lửa! Cứu người cần hơn! Các anh ở đây đã! Cứu người! Cấp cứu! (Lời đối thoại)

     (Anh Văn Sửu cùng ông Độp, ông Thình khiêng một cái cáng trên đó ông Toàn Nha nằm bất tỉnh, áo quần tơi tả, lấm lem khói pháo, người nhiều vết bỏng, tay, mặt đen sì...) (Lời chỉ dẫn sân khấu)….

    Câu 4. Tóm tắt các hành động làm nảy sinh xung đột và giải quyết xung đột giữa một trong các nhóm nhân vật sau: giữa Tiến, Hưng và Xoan, Nhàn; giữa Hưng và Nhàn.

       Câu 5: Phân tích một số thủ pháp trào phúng trong văn bản.

        - Nhà văn đã tạo ra các tình huống xung đột giữa các nhân vật để làm nổi bật hậu quả của sự giả dối. Ví dụ, Hưng đã nói dối Nhàn nhưng Nhàn lại biết sự thật; Ông Nha đã bị bỏng và được chở đi trên con tàu chở phân đạm nhưng khi tỉnh dậy vẫn nghĩ mình đang trên tàu viễn dương.

      - Tác giả sử dụng ngôn từ mang tính châm biếm, ví dụ như việc gọi các nhân vật là háo danh sĩ, viễn dương cơ hay biển cơ. Bản thân việc có háo danh làm cho các nhân vật rơi vào những tình huống rắc rối và đau khổ

       - Để miêu tả rõ nét tính cách của các nhân vật và chỉ ra sự thái quá của thói sống háo danh, mắc bệnh sĩ, tác giả đã sử dụng câu từ châm biếm và tạo ra các tình huống xung đột trong truyện.

       Câu 6. Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết văn bản trên là hài kịch?

       Những dấu hiệu giúp em nhận biết văn bản trên là hài kịch:

      + Có bố cục rõ ràng, có lời kể, lời thoại, lời dẫn.

      + Tình huống truyện vừa mỉa mai, vừa hài hước, thể hiện nét châm biếm của tác giả.

        Câu 7. Cùng các bạn trong nhóm phân vai, diễn xuất hoặc đọc diễn cảm một cảnh trong văn bản trên.

      - Để có thể diễn được vở kịch cần chọn nhân vật phù hợp. Thực hiện đóng vai diễn theo lời thoại và phần chỉ dẫn về trang phục, cử chỉ, điệu bộ…

      - Để nhập được vai nhân vật cần tìm hiểu kỹ văn bản, chuẩn bị theo chỉ dẫn.