Trong truyện ngắn Tư cách mõ, nhà văn Nam Cao đã đưa ra một quan điểm sâu sắc về ảnh hưởng của sự khinh miệt và tôn trọng trong xã hội đối với nhân cách con người: “Lòng khinh, trọng của chúng ta có ảnh hưởng đến cái nhân cách của người khác nhiều lắm; nhiều người không biết gì là tự trọng, chỉ vì không được ai trọng cả; làm nhục người là một cách rất diệu để khiến người sinh đê tiện...”. Tôi hoàn toàn đồng tình với ý kiến này, vì qua tác phẩm và qua những quan sát trong đời sống, ta có thể thấy rằng cách mà xã hội đối xử với một cá nhân có thể tác động mạnh mẽ đến nhân cách và hành vi của họ.

Trước hết, câu nói của Nam Cao chỉ ra rằng sự khinh miệt của người khác có thể khiến một người đánh mất lòng tự trọng và dần dần trở nên đê tiện, hèn hạ. Nhân vật Lộ trong Tư cách mõ là một minh chứng sống động cho quan điểm này. Ban đầu, Lộ là một người hiền lành, chăm chỉ, sống có đạo đức. Tuy nhiên, khi bị xã hội khinh miệt và đánh giá thấp chỉ vì nghề nghiệp của mình, Lộ đã dần thay đổi. Anh ta không còn biết xấu hổ, không còn giữ được lòng tự trọng nữa, mà thay vào đó là thái độ sống ích kỷ, tham lam, và xấc xược. Lộ trở thành một "mõ" thực thụ, thậm chí còn vượt qua cả những người làm nghề mõ chính tông trong sự tham lam và thô lỗ. Đây chính là hệ quả của việc bị xã hội xem thường, miệt thị và không tạo ra cơ hội để người ta thể hiện phẩm giá và nhân cách của mình.

Ngoài Lộ, trong cuộc sống, rất nhiều người cũng đã rơi vào hoàn cảnh tương tự. Khi con người không nhận được sự tôn trọng từ cộng đồng, họ sẽ dần đánh mất niềm tin vào chính mình và xã hội. Lòng tự trọng của con người rất dễ bị tổn thương nếu thường xuyên phải chịu sự khinh miệt, coi thường. Người bị xã hội áp đặt những định kiến tiêu cực, những cái nhìn đầy thành kiến sẽ không thể phát huy hết khả năng của mình, và có thể rơi vào tình trạng tự hạ thấp giá trị bản thân.

Bên cạnh đó, hành động làm nhục người khác còn có tác dụng làm cho người bị nhục nhã tự cảm thấy mình không còn giá trị, dần dần họ sẽ chấp nhận sự khinh miệt đó như một phần của cuộc sống. Trong trường hợp của Lộ, những lời miệt thị, sự xa lánh và khinh khi của những người xung quanh khiến anh ta không còn cảm thấy nhục nhã khi làm những việc mà trước đây anh sẽ không bao giờ làm. Anh ta dần trở nên thản nhiên với sự xấc xược và tham lam, thậm chí coi đó là cách để trả thù lại những người đã khinh khi mình. Đây chính là hậu quả của việc xã hội chỉ biết đánh giá người khác qua hình thức và nghề nghiệp, mà không quan tâm đến giá trị thực sự của họ.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng sự tôn trọng, yêu thương và nâng đỡ cũng có tác động tích cực đến nhân cách con người. Những người được yêu thương, được trân trọng sẽ có xu hướng thể hiện những phẩm chất tốt đẹp, sống có trách nhiệm và cống hiến nhiều hơn cho cộng đồng. Trong xã hội, nếu mỗi người có thể tôn trọng và đối xử công bằng với người khác, chúng ta sẽ xây dựng được một xã hội văn minh, nơi mọi người đều có thể phát huy hết khả năng của mình mà không lo bị phân biệt hay coi thường.

Nam Cao không chỉ lên án những mặt trái của xã hội phong kiến mà còn thể hiện lòng nhân ái, sự đồng cảm sâu sắc đối với những người nghèo khổ, bị áp bức, và đặc biệt là những người bị xã hội đối xử bất công như nhân vật Lộ. Tác phẩm cũng đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của cộng đồng và xã hội đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của mỗi con người.

Tóm lại, biện pháp lặp cấu trúc trong câu văn này giúp tăng cường tính biểu cảm và sự nhấn mạnh vào đặc điểm nhân vật, đồng thời làm nổi bật sự tha hóa, tàn bạo của Lộ trong một xã hội đầy bất công.