Nhân vật bé Gái trong truyện ngắn Nhà nghèo của Tô Hoài là một hình ảnh đầy xúc động về sự chịu đựng và bất hạnh của trẻ em trong hoàn cảnh nghèo khó. Sinh ra trong một gia đình nghèo khổ với cha mẹ thường xuyên cãi vã, Gái phải sống trong bầu không khí căng thẳng, đầy áp lực. Dù là đứa trẻ, Gái đã sớm phải gánh chịu nhiều khổ đau cả về vật chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, bé Gái vẫn thể hiện sự kiên cường, chịu khó và ngoan ngoãn. Trong cuộc bắt nhái để góp phần vào bữa cơm gia đình, em không chỉ thể hiện tính cách siêng năng mà còn toát lên tinh thần trách nhiệm, cố gắng giúp đỡ cha mẹ dù điều kiện sống quá khó khăn. Hình ảnh cuối cùng của bé Gái nằm gục bên bờ ao, tay ôm giỏ nhái, đã khắc sâu vào lòng người đọc sự thương xót và đau đớn trước số phận của em. Bé Gái là biểu tượng cho những đứa trẻ nghèo khổ, chịu thiệt thòi và bất hạnh, nhưng lại chất chứa những giá trị đạo đức cao quý và niềm khao khát được sống trong một gia đình hạnh phúc.

Bạo lực gia đình là một vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện đại, và những hậu quả mà nó để lại đặc biệt nặng nề đối với sự phát triển của trẻ em. Bạo lực gia đình không chỉ bao gồm các hành vi tấn công về thể xác mà còn là những lời lăng mạ, chửi bới, đe dọa về mặt tinh thần. Những đứa trẻ lớn lên trong môi trường đầy căng thẳng và đau đớn này sẽ chịu tổn thương cả về mặt thể chất lẫn tâm lý.

Trước hết, bạo lực gia đình ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý của trẻ em. Các em, trong giai đoạn phát triển, cần sự an toàn và yêu thương từ gia đình. Khi phải chứng kiến hoặc trở thành nạn nhân của bạo lực, trẻ em thường bị ám ảnh, sống trong sợ hãi và lo âu. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề như trầm cảm, lo âu và thậm chí là rối loạn hành vi. Trẻ em dễ trở nên tự ti, khép kín, thiếu niềm tin vào cuộc sống và các mối quan hệ xung quanh. Những ký ức đau thương này có thể theo đuổi các em suốt cuộc đời, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần cũng như sự phát triển nhân cách.

Thứ hai, bạo lực gia đình gây ra những tổn thương về mặt thể chất. Nhiều trường hợp trẻ em bị cha mẹ hoặc người lớn trong gia đình đánh đập dẫn đến chấn thương nặng nề. Các vết thương về thể chất có thể phục hồi, nhưng sự tổn hại về sức khỏe thể chất có thể kéo dài, thậm chí để lại những di chứng suốt đời. Đặc biệt, trẻ em bị bạo hành dễ gặp phải các vấn đề sức khỏe về sau, từ đó ảnh hưởng đến khả năng học tập, vui chơi và phát triển toàn diện.

Bên cạnh đó, bạo lực gia đình còn ảnh hưởng đến môi trường học tập và xã hội của trẻ. Trẻ em sống trong cảnh bạo lực thường khó tập trung học tập, dẫn đến kết quả học tập sa sút. Các em có xu hướng trở nên hung hăng, bạo lực hoặc ngược lại, thu mình và tách biệt khỏi xã hội. Những biểu hiện này có thể gây ra các khó khăn trong việc hòa nhập cộng đồng và xây dựng các mối quan hệ lành mạnh với bạn bè, giáo viên và người lớn xung quanh. Thậm chí, một số trẻ em khi trưởng thành có nguy cơ cao lặp lại hành vi bạo lực trong chính gia đình mình, tạo nên vòng lặp của bạo lực.

Để giảm thiểu ảnh hưởng của bạo lực gia đình tới trẻ em, cần có sự can thiệp mạnh mẽ từ gia đình, nhà trường và xã hội. Trước tiên, các bậc cha mẹ cần nhận thức rõ ràng về tác hại của bạo lực gia đình, từ đó thay đổi cách ứng xử, biết kiềm chế cảm xúc và tìm kiếm giải pháp xử lý xung đột bằng cách đối thoại thay vì bạo lực. Đồng thời, các tổ chức xã hội và cơ quan chức năng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về quyền trẻ em, cung cấp các dịch vụ hỗ trợ tâm lý và pháp lý cho những nạn nhân của bạo lực gia đình.

Tóm lại, bạo lực gia đình là một vấn đề nghiêm trọng, gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ em cả về thể chất và tinh thần. Để bảo vệ và nuôi dưỡng những thế hệ tương lai khỏe mạnh, chúng ta cần nỗ lực ngăn chặn bạo lực gia đình, tạo ra một môi trường gia đình lành mạnh, yêu thương và an toàn cho trẻ em phát triển.

Câu 1. Xác định thể loại của văn bản

• Văn bản thuộc thể loại truyện ngắn.

Câu 2. Chỉ ra phương thức biểu đạt chính của văn bản

• Phương thức biểu đạt chính của văn bản là tự sự.

Câu 3. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn: “Khi anh gặp chị, thì đôi bên đã là cảnh xế muộn chợ chiều cả rồi, cũng dư dãi mà lấy nhau tự nhiên.”

• Biện pháp tu từ trong câu này là ẩn dụ và so sánh. Cụm từ “cảnh xế muộn chợ chiều” ẩn dụ cho sự muộn màng của cuộc đời hai nhân vật chính, ám chỉ rằng họ đã qua tuổi trẻ, đến thời điểm cuối của cuộc sống nhưng vẫn chưa lập gia đình. Tác dụng của biện pháp tu từ này là nhấn mạnh tình cảnh của đôi vợ chồng, cho thấy sự chậm trễ trong hôn nhân, nhưng đồng thời tạo ra sự chấp nhận, bình thản với hoàn cảnh của họ.

Câu 4. Nội dung của văn bản này là gì?

• Văn bản miêu tả cuộc sống khốn khó, lam lũ của gia đình anh Duyện, chị Duyện – một cặp vợ chồng nghèo với nhiều biến cố trong cuộc sống. Từ những xung đột nhỏ nhặt trong gia đình đến những khoảnh khắc kiếm sống cùng nhau, văn bản khắc họa sâu sắc cuộc sống khó khăn của tầng lớp nghèo trong xã hội. Kết thúc truyện là sự mất mát đau thương khi cô con gái Gái chết do bị rắn cắn khi đi bắt nhái.

Câu 5. Em ấn tượng với chi tiết nào nhất? Vì sao?

• Chi tiết em ấn tượng nhất là khi anh Duyện tìm thấy con gái Gái nằm chết bên bờ ao, ôm khư khư giỏ nhái. Chi tiết này thể hiện sự vô vọng và bất lực của người cha trước sự mất mát của con gái mình, đồng thời lột tả sự khốn khổ và bất hạnh của gia đình. Nó gợi lên cảm xúc đau thương, xót xa cho số phận những người nghèo, sống trong hoàn cảnh khắc nghiệt mà không thể thay đổi được.