Đề 1:

         Trong truyện ngắn “Nhà nghèo” của Tô Hoài, nhân vật bé Gái hiện lên như một biểu tượng của sự nghèo khó và số phận bi thảm trong xã hội bần cùng. Bé Gái là con đầu lòng của vợ chồng anh Duyện, mang thân phận của một đứa trẻ phải lớn lên trong hoàn cảnh nghèo đói, thiếu thốn tình yêu thương và sự quan tâm từ gia đình. Cuộc sống khốn khó buộc em phải lao động từ khi còn rất nhỏ, thậm chí việc đi bắt nhái cùng cha mẹ trở thành một công việc quen thuộc của bé. Dù vậy, bé Gái vẫn hiện lên với sự ngây thơ, hồn nhiên đúng với lứa tuổi: cười toe toét khoe giỏ nhái đã đầy với mẹ, vui sướng khi bắt được nhái dù bàn tay nhỏ bé lấm lem. Nhưng số phận nghiệt ngã đã lấy đi cuộc sống của em khi đang miệt mài tìm nhái dưới mưa. Hình ảnh bé Gái nằm gục bên bờ ao, hai tay vẫn ôm chặt cái giỏ nhái khiến người đọc không khỏi xót xa. Cái chết của em không chỉ là một bi kịch gia đình mà còn là lời tố cáo sự bế tắc, bất công trong xã hội cũ, nơi trẻ em nghèo phải đánh đổi cả mạng sống cho miếng ăn và sự tồn tại. Qua nhân vật bé Gái, Tô Hoài đã thể hiện nỗi xót xa và niềm thương cảm sâu sắc với những số phận nhỏ bé, mong manh trước dòng đời khắc nghiệt.

Đề 2:

            Bạo lực gia đình đang trở thành một vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện nay và đặc biệt để lại những ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển của trẻ em. Mỗi năm, trên khắp thế giới, hàng triệu trẻ em phải chứng kiến hoặc chịu đựng sự bạo hành về thể xác, tinh thần hoặc cả hai từ những người thân trong gia đình. Hậu quả của bạo lực gia đình không chỉ dừng lại ở tổn thương tạm thời mà còn có thể kéo dài suốt cuộc đời, khiến trẻ em mang theo những ám ảnh, lo âu và sự tổn thương tinh thần sâu sắc.

           Bạo lực gia đình có ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển tâm lý của trẻ. Những đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực thường cảm thấy bất an, sợ hãi và thiếu niềm tin vào cuộc sống. Chúng phải chịu đựng sự căng thẳng, lo lắng và nhiều khi trở nên trầm cảm, khép mình. Khi một đứa trẻ chứng kiến hoặc trực tiếp trải qua cảnh bạo lực trong gia đình, chúng dễ bị ám ảnh và tổn thương tâm lý, dẫn đến những vấn đề như mất ngủ, ác mộng hoặc các rối loạn lo âu. Sự tổn thương này không chỉ ảnh hưởng đến tâm trí mà còn tác động mạnh mẽ đến khả năng giao tiếp, tương tác xã hội của trẻ trong tương lai. Những đứa trẻ từng bị bạo hành hoặc chứng kiến cảnh bạo hành có xu hướng tự ti, khó hòa nhập và dễ bị cô lập, thậm chí trở nên hung hãn, bạo lực trong các mối quan hệ của mình.

          Bạo lực gia đình ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình phát triển nhân cách của trẻ em. Sống trong một môi trường mà bạo lực và nỗi sợ hãi trở thành điều hiển nhiên, trẻ em có nguy cơ tiếp nhận những hành vi tiêu cực này như một chuẩn mực của cuộc sống. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ em lớn lên trong gia đình có bạo lực thường có nguy cơ cao hơn trở thành nạn nhân hoặc người gây ra bạo lực trong tương lai. Chúng có thể sao chép hành vi của cha mẹ, xem bạo lực là cách thức giải quyết vấn đề và áp dụng chúng vào các mối quan hệ của mình. Điều này không chỉ khiến trẻ khó hòa nhập với xã hội mà còn dẫn đến những hệ lụy dài hạn trong việc xây dựng tính cách, đạo đức và quan điểm sống.

              Bên cạnh đó, bạo lực gia đình còn gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe thể chất của trẻ em. Những đứa trẻ bị đánh đập, hành hạ thường phải chịu những thương tổn trên cơ thể như bầm tím, gãy xương hay thậm chí là các tổn thương nội tạng. Không chỉ vậy, những tổn hại về sức khỏe này có thể dẫn đến các biến chứng lâu dài và làm giảm khả năng phát triển thể chất của trẻ. Hơn nữa, những đứa trẻ sống trong môi trường căng thẳng thường có xu hướng bỏ bữa, biếng ăn hoặc mắc các bệnh liên quan đến rối loạn tiêu hóa và suy nhược cơ thể.

             Để ngăn chặn và khắc phục tình trạng bạo lực gia đình, cần có sự chung tay của cả xã hội. Trước hết, cần đẩy mạnh việc tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về những tác hại của bạo lực gia đình đối với trẻ em. Các bậc cha mẹ cần được hướng dẫn về phương pháp nuôi dạy con cái một cách khoa học, biết kiềm chế và xử lý cảm xúc tiêu cực thay vì trút giận lên con cái. Bên cạnh đó, cần có những chế tài xử lý nghiêm khắc đối với hành vi bạo lực gia đình để bảo vệ quyền lợi và sự an toàn của trẻ em. Đồng thời, xã hội cần xây dựng các trung tâm tư vấn, hỗ trợ cho trẻ em bị bạo hành, giúp các em vượt qua tổn thương và tái hòa nhập cộng đồng.

           Đau lòng nhất là trường hợp bé gái 8 tuổi ở quận Bình Thạnh, TPHCM, bị bạo hành đến tử vong. Mặc dù hàng xóm và giáo viên đều biết về tình trạng bạo lực mà em đang phải chịu đựng, nhưng không ai can thiệp, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng này.Như vậy cho thấy bạo lực gia đình đang là vấn nạn nghiêm trọng và cần có các biện pháp can thiệp mạnh mẽ từ cộng đồng và cơ quan chức năng để bảo vệ các nạn nhân, đặc biệt là trẻ em.

              Tóm lại, bạo lực gia đình không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật mà còn là sự xâm hại nghiêm trọng đến quyền được bảo vệ và phát triển toàn diện của trẻ em. Để bảo vệ tương lai của trẻ, cần xây dựng một môi trường gia đình an toàn, yêu thương và không có bạo lực, nơi trẻ em được nuôi dưỡng, phát triển trong sự chăm sóc và bảo vệ đầy đủ. Đây là nền tảng vững chắc để các em trưởng thành, tự tin và có một cuộc sống tốt đẹp hơn trong tương lai.

Câu 1:

    •    Văn bản thuộc thể loại truyện ngắn.

Câu 2:

    •    Phương thức biểu đạt chính: Tự sự (kết hợp với miêu tả và biểu cảm).

Câu 3: 

    •    Biện pháp tu từ: So sánh “đôi bên đã là cảnh xế muộn chợ chiều cả rồi”.
    •    Tác dụng: So sánh tình trạng của anh Duyện và chị Duyện như “cảnh xế muộn chợ chiều” giúp nhấn mạnh vào hoàn cảnh éo le, muộn màng của hai nhân vật. Họ đều đã trải qua một thời gian dài khó khăn, cô đơn và không còn nhiều hy vọng vào hạnh phúc gia đình. Biện pháp so sánh này cũng cho thấy cuộc hôn nhân giữa họ không phải vì tình yêu mà chỉ là để cùng nhau vượt qua nỗi cô đơn của cuộc đời.

Câu 4:

    •    Nội dung văn bản thể hiện cảnh ngộ nghèo khó và bi kịch của gia đình anh Duyện và chị Duyện, cũng như số phận bất hạnh của những đứa trẻ sinh ra trong gia đình nghèo túng. Qua đó, tác phẩm phơi bày thực trạng xã hội bần cùng khiến con người bị dồn vào bước đường cùng, sống trong sự bất lực, bế tắc và dễ dàng đánh mất đi nhân tính.

Câu 5:

    •    Chi tiết ấn tượng: “Anh Duyện lội xuống bờ ao nhà ông cả Tràng, về phía có nhiều cây dứa dại, thì anh trông thấy cái Gái. Nhưng anh thấy cái Gái nằm gục trên cỏ, hai tay ôm khư khư cái giỏ nhái. Lưng nó trần xám ngắt. Chân tay nó co queo lại. Vừa lúc ấy, miệng nó ngoáp ngoáp mấy cái; đôi mắt lộn lòng trắng lên mấy lần rồi nhắm hẳn.”
    •    Lý do: Chi tiết này thể hiện nỗi đau tột cùng của người cha khi chứng kiến con mình chết một cách thương tâm, ngay trong chính sự nghèo khó, thiếu thốn của gia đình. Cái chết của con bé Gái vừa là một nỗi đau không gì bù đắp, vừa là lời tố cáo số phận nghiệt ngã của những con người cùng khổ. Nó khiến người đọc cảm nhận được sự bất lực, đắng cay và tuyệt vọng của nhân vật, đồng thời nhấn mạnh đến hiện thực khắc nghiệt mà gia đình này đang phải đối mặt.