Qua bài thơ, ta có thể cảm nhận được rằng Nguyễn Trãi có lối sống thanh tao đáng trân quý. Bài thơ được viết vào thời điểm ông đã từ chức, trở về quê nhà ở ẩn. Ông sống với phong thái "lành dữ âu chi", không bận tâm với những chuyện suôn sẻ hay sóng gió trong cuộc đời. Cuộc sống của ông luôn giản dị, ngày ngày "vớt bèo cấy muống", "phát cỏ ương sen". Đối với Nguyễn Trãi, thiên nhiên gần gũi và gắn bó như là nhà.  

Lời đề nghị của anh thợ cắt tóc:"Xin mọi người hãy tạm ngừng một phút cái nhịp sống bận bịu, chen lấn, để tự suy nghĩ về chính mình." là một câu nói đầy ý nghĩa. Trong cuộc sống, có những lúc ta bị cuốn vào với công việc, học tập, mà quên nhìn nhận lại bản thân mình. Dù bận rộn đến đâu, ta cũng phải dành thời gian để cân bằng lại tâm trí của mình. Đừng quá quay quồng trong công việc mà bỏ mặc cái lối sống tình cảm vốn có của một con người.  

Qua đoạn văn bản, có thể thấy anh chiến sĩ là người có lòng vị tha. Tuy rằng người họa sĩ đã thất hứa với anh, gián tiếp làm cho mẹ anh mất đi thị giác, nhưng khi gặp lại, người chiến sĩ ấy không hề tỏ thái độ căm ghét hay oán trách. Đó thực sự là một đức tính đáng quý. 

Câu văn sử dụng biện pháp liệt kê ra những biểu cảm của anh chiến sĩ khi gặp lại người họa sĩ. 

Tác dụng:

-Tả thái độ bất ngờ rồi thất vọng của anh chiến sĩ khi gặp lại người họa sĩ.

-Bổ sung thông tin cho câu văn, làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt.

Các nhân vật trong truyện gồm: nhân vật tôi (người họa sĩ), anh chiến sĩ, vợ của anh chiến sĩ và mẹ của anh chiến sĩ.

Câu chuyện được kể theo ngôi thứ nhất.