Truyện ngắn Hương ổi của Nguyễn Phan Hách là một tác phẩm giàu cảm xúc, gợi lên nỗi hoài niệm về tình yêu dang dở, sự gắn bó của con người với kỷ niệm tuổi thơ, và những giá trị tinh thần bền vững vượt qua thời gian. Bằng cốt truyện nhẹ nhàng nhưng sâu lắng, tác phẩm không chỉ khắc họa vẻ đẹp của tình yêu mà còn gửi gắm triết lý nhân sinh về sự hòa giải và niềm hy vọng.

Cốt lõi của truyện là hình ảnh hương ổi , một biểu tượng xuyên suốt, vừa cụ thể vừa trừu tượng. Hương ổi không chỉ gợi lên mùa thu, sự yên bình của làng quê mà còn là hiện thân của ký ức, tình yêu tuổi trẻ và những gì đẹp đẽ đã qua. Hương ổi thuở ban đầu là cầu nối giữa hai tâm hồn , cha của nhân vật “tôi” và mẹ của Ngân. Tình yêu ấy giản dị, trong trẻo như mùi hương nhè nhẹ lan tỏa mỗi độ thu về. Nhưng định kiến xã hội phong kiến khắc nghiệt đã chia lìa hai người, để lại trong họ những vết thương lòng khó lành. Qua hình ảnh bức tường rêu phong ngăn cách hai ngôi nhà, tác giả ngầm phê phán những rào cản cổ hủ đã khiến tình yêu chân thành không thể đến đích.

Hình ảnh cây ổi và hương ổi trong truyện cũng mang tính biểu tượng sâu sắc. Khi cây ổi bị chặt, đó không chỉ là sự mất mát về mặt vật chất mà còn là sự cắt đứt một sợi dây kết nối mỏng manh giữa hai gia đình, như dấu chấm hết cho tình yêu dang dở của cha nhân vật “tôi”. Tuy nhiên, sự xuất hiện của những trái ổi từ cây ươm giống mới do cô Ngân trồng lại khơi lên niềm hy vọng. Đó là biểu tượng của sự tiếp nối, sự sống mãnh liệt của những giá trị tốt đẹp, vượt qua định kiến và thời gian. Trái ổi mùa đầu mà nhân vật “tôi” và cha thưởng thức như món quà hàn gắn, giúp xóa nhòa những vết thương xưa cũ.

Bằng giọng văn nhẹ nhàng, giàu tính tự sự, Nguyễn Phan Hách đã làm nổi bật cảm xúc hoài niệm và tiếc nuối. Tình yêu dang dở của cha nhân vật “tôi” không bi lụy mà lắng đọng, được gói ghém trong từng trang giấy cũ thoảng mùi hương ổi. Những ký ức ấy vẫn sống động trong lòng ông, như minh chứng cho một tình yêu chân thành không bao giờ tàn phai. Qua đó, tác giả cũng truyền tải thông điệp về giá trị vĩnh hằng của tình yêu, ký ức, và sự hòa giải giữa con người với quá khứ.

Cuối cùng, sự xuất hiện của cô Ngân , thế hệ sau , chính là cầu nối gắn kết những đứt gãy của quá khứ. Hành động ươm giống cây ổi mới của cô không chỉ thể hiện tình yêu thiên nhiên mà còn là biểu hiện của khát vọng hòa hợp. Cô đã khéo léo làm sống lại những kỷ niệm đẹp, giúp cha nhân vật “tôi” thoát khỏi nỗi cô đơn, đồng thời gắn kết hai gia đình vốn từng xa cách.

Tóm lại, Hương ổi là một câu chuyện nhỏ nhưng chứa đựng ý nghĩa lớn. Với cách viết tinh tế, giàu chất thơ, Nguyễn Phan Hách không chỉ tái hiện những ký ức và cảm xúc chân thực mà còn gửi gắm bài học sâu sắc về giá trị của tình yêu, ký ức, và sự hòa giải. Tác phẩm khiến ta thêm trân trọng những điều nhỏ bé nhưng đẹp đẽ trong cuộc sống , những hương ổi nhè nhẹ bâng khuâng, những tình cảm trong trẻo vượt thời gian.

Trong văn học trung đại Việt Nam, hình tượng người phụ nữ hiện lên với vẻ đẹp cao quý, giàu đức hy sinh và lòng nhân hậu. Nàng Thoại Khanh hy sinh cuộc sống bình yên để theo chồng đi lao dịch, Thúy Kiều chấp nhận bán mình chuộc cha, còn Vũ Thị Thiết tận tụy chăm sóc mẹ chồng trong cảnh cô đơn khi chồng xa nhà. Họ đều là biểu tượng của lòng hiếu thảo, tình yêu thương và sự thủy chung son sắt. Tuy nhiên, số phận của họ thường gắn liền với những bi kịch, phản ánh thân phận nhỏ bé của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Qua đó, văn học không chỉ tôn vinh vẻ đẹp của người phụ nữ mà còn gửi gắm khát vọng về công bằng và hạnh phúc cho họ.

Để bảo vệ hạnh phúc gia đình, Thoại Khanh đã thể hiện nhiều phẩm chất cao đẹp:

1. Hy sinh vì gia đình

2. Kiên cường vượt khó

3. Đức tính bao dung, nhân hậu

Nhận xét về cảm hứng nhân đạo của tác phẩm:

1. Tôn vinh phẩm chất cao đẹp của con người

2. Phản ánh khát vọng hạnh phúc

3. Lên án bất công xã hội

Cảm hứng nhân đạo trong truyện không chỉ làm nổi bật vẻ đẹp của con người mà còn gửi gắm thông điệp sâu sắc về giá trị của tình yêu thương và lòng trắc ẩn.