Câu 1. Thể thơ: thất ngôn bát cú Đường luật.

Câu 2. Những hình ảnh nói về nét sinh hoạt hàng ngày đạm bạc, thanh cao của tác giả: ăn măng trúc, ăn giá, tắm hồ sen, tắm ao.

Câu 3:

– Biện pháp tu từ liệt kê: Một mai, một cuốc, một cần câu.

– Tác dụng:

+ Tạo sự cân xứng, nhịp nhàng, hài hòa cho lời thơ.

+ Nhấn mạnh: sự lựa chọn phương châm sống, cách ứng xử của tác giả – chọn lối sống tĩnh tại, an nhàn; vừa thể hiện sắc thái trào lộng, mỉa mai đối với cách sống ham danh vọng, phú quý…

Câu 4:

Quan niệm khôn – dại của tác giả:

– Dại: “tìm nơi vắng vẻ” – nơi tĩnh tại của thiên nhiên, thảnh thơi của tâm hồn.

– Khôn: “đến chốn lao xao” – chốn cửa quyền bon chen, thủ đoạn sát phạt.

=> Đó là một cách nói ngược: khôn mà khôn dại, dại mà dại khôn của tác giả.

=>Thái độ tự tin vào sự lựa chọn của bản thân và hóm hỉnh mỉa mai quan niệm sống bon chen của thiên hạ.

Câu 5:

Một số gợi ý:

– Là người sống giản dị, thanh bạch.

– Là người có trí tuệ, cốt cách thanh cao.

– Là người bản lĩnh: coi thường danh lợi.

Câu 1 :

Có ai trên đời này lại không muốn tự quyết định cuộc đời mình? Có ai muốn nhất nhất nghe theo sự chỉ huy của người khác? Muốn thế chỉ có cách ta phải “sống ở thế chủ động”. Chủ động – có thể được hiểu là tự mình lập kế hoạch, thực hiện, và chịu trách nhiệm với mọi vấn đề trong cuộc sống mà không chịu sự chi phối bởi hoàn cảnh bên ngoài. Có thể ví cuộc sống mỗi chúng ta như một chặng đường, thì chủ động chính là chúng ta biết được hướng đi, tốc độ, điểm dừng, đích đến, chính vì thế mà người chủ động thường dễ thành công hơn. Chỉ có sống trong thế chủ động, Bác mới hướng mình sang phương Tây, để tìm hiểu cuộc sống nhân dân bên đó, để tìm ra con đường cứu nước cứu dân. Chỉ có sống và làm chủ bản thân, Bill Gates hay Mark mới bỏ ngang trường đại học danh giá nhất nước Mỹ để thực hiện ước mơ của mình. Và cũng chỉ có thế chủ động, bất cứ ai trong chúng ta mới có thể sẵn sàng đối diện với sóng gió. Người xưa đã từng than thở “gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu?”, thế hệ thanh niên của chúng ta ngày hôm nay không thể bị động như thế, không thể đóng vai “hành khách” trên chuyến xe mà người khác cầm lái. Có thể chúng ta chưa làm được điều gì to lớn, nhưng ít nhất sáng mai ăn gì, học như thế nào, thi trường gì, chúng ta hãy chủ động quyết định. Người chủ động phải là người luôn cầu tiến, ham học hỏi, rèn luyện và chuẩn bị hành trang cần thiết cho chuyến đi của mình. Làm gì có người leo núi nào lại không chuẩn bị thể lực, đồ dùng, làm gì có người giương buồm ra khơi nào mà không biết trước hướng đi. Điều đó có nghĩa, chủ động nhưng không liều lĩnh, chủ động cần tỉnh táo, tham khảo ý kiến mọi người, hạn chế mức thấp nhất sai lầm, thất bại, sẵn sàng đối diện với khó khăn.

Câu 2 :

Nguyễn Trãi không chỉ là anh hùng giải phóng dân tộc và danh nhân văn hóa thế giới, mà còn là một nhà thơ lớn của Việt Nam, đóng góp quan trọng cho văn học dân tộc. Bài thơ Cảnh ngày hè là một trong những tác phẩm nổi bật của ông trong Quốc âm thi tập.

Quốc âm thi tập là tập thơ Nôm đầu tiên của Việt Nam, phản ánh vẻ đẹp của con người và những tư tưởng cao cả của Nguyễn Trãi. Bài thơ Cảnh ngày hè, sử dụng thể thơ thất ngôn Đường luật, là biểu tượng cho sự hoài niệm và tình yêu thiên nhiên của tác giả.

“Dưới ánh nắng rực rỡ của ngày hè Cảnh sắc tự nhiên tươi đẹp ngất ngây Những hàng cây xanh mướt nơi hiên nhà Sen hồng nở rộ trong ao thả mình”

Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh của thi nhân thưởng trà dưới tán cây xanh mát. Thông qua việc miêu tả chi tiết về cảnh vật và cuộc sống hàng ngày, Nguyễn Trãi đã tạo ra một bức tranh thiên nhiên sinh động và đầy sức sống.

Bên cạnh cảnh vật thiên nhiên, bức tranh còn thêm sự xuất hiện của con người, với hình ảnh của người dân đang sôi động trao đổi mua bán tại chợ cá làng Ngư phủ. Cuộc sống bình dị nhưng đầy sức sống và giàu tình cảm được thể hiện qua tiếng ve và tiếng cầm ve dạo phố vào cuối ngày.

“Dưới ánh nắng chói chang của mùa hè Thiên nhiên hùng vĩ tạo nên bức tranh tuyệt vời Những cành cây xanh um bóng dưới mái hiên Những bông sen hồng nở rộ trên mặt ao”

Những dòng cuối bài thể hiện tâm hồn sâu lắng của Nguyễn Trãi, với tình yêu dành cho nhân dân và đất nước. Tác giả không ngừng lo lắng cho cuộc sống của người dân, và mong muốn xây dựng một triều đại lý tưởng, thịnh trị và bình yên.

Nguyễn Trãi đã khéo léo sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật để biểu đạt ý nghĩa sâu sắc và dễ hiểu. Ngôn ngữ của ông đơn giản nhưng tinh tế, góp phần tạo nên một tác phẩm văn học xuất sắc.

Bức tranh Cảnh ngày hè không chỉ là một phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp mà còn là biểu tượng của tâm hồn cao cả và tình yêu quê hương của Nguyễn Trãi. Tác phẩm thể hiện tư tưởng chính trị nhân nghĩa và lòng yêu thiên nhiên sâu sắc của nhà thơ.

Xác định được yêu cầu của kiểu bài

Xác định được yêu cầu của kiểu bài: nghị luận xã hội.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: cần học cách lắng nghe nhiều hơn trong cuộc sống.

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận

- Xác định được các ý chính của bài viết.

- Sắp xếp được các ý hợp lí theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận.

*Giới thiệu vấn đề nghị luận và nêu khái quát quan điểm của cá nhân về vấn đề.

*Triển khai vấn đề nghị luận:

- Giải thích vấn đề nghị luận.

- Thể hiện quan điểm của người viết, có thể theo một số gợi ý sau:

+ Nghe nhiều để thấu hiểu, đồng cảm, mở rộng vốn hiểu biết.

+ Nắm bắt được những thông tin cần thiết, thấu hiểu được mọi lẽ; hiểu bản chất của vấn đề để có cách đối phó, cư xử phù hợp.

+ Người biết lắng nghe sẽ giữ được bầu không khí hòa hợp, khiến người khác cảm thấy được tôn trọng, nảy sinh thiện cảm.

+ Việc lắng nghe chỉ thực sự có ý nghĩa nếu con người thực sự chú tâm vào những thông tin mình tiếp nhận, lắng nghe một cách khách quan với lòng thấu cảm.

+ ...

- Mở rộng, trao đổi quan điểm trái chiều hoặc ý kiến khác để có cái nhìn toàn diện,…

* Khẳng định lại quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra bài học cho bản thân.

d. Viết bài văn đảm bảo các yêu cầu sau

- Triển khai được ít nhất hai luận điểm để làm rõ quan điểm của cá nhân.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và bằng chứng.

*Lưu ý: HS có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

đ. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản.

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Xác định được yêu cầu về hình thức; dung lượng của đoạn văn

- Khoảng 200 chữ.

- Có thể trình bày theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp,…

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: nghệ thuật miêu tả nhân vật Nguyệt trong văn bản.

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận

- Xác định được các ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận, sau đây là một số gợi ý:

+ Vẻ đẹp của Nguyệt hiện dần lên qua con mắt nhìn ngắm và sự cảm nhận của nhân vật khác (nhân vật “tôi”). Hiệu quả của nó là tác giả không trực tiếp miêu tả mà nhân vật vẫn hiện lên trọn vẹn, khách quan qua cảm nhận của nhân vật khác. 

+ Khắc họa vẻ đẹp nhân vật mang tính chất phát hiện, từng lúc từng vẻ đẹp, để cuối cùng bộc lộ toàn vẹn vẻ đẹp của nhân vật, khiến cho người đọc hồi hộp theo dõi. Miêu tả từ sợi tóc, mái tóc, đôi mắt cho tới khuôn mặt, khi miêu tả khuôn mặt vẻ đẹp của nhân vật được bộc lộ một cách vẹn toàn khiến nhân vật “tôi” sửng sốt.

+ Xây dựng hình tượng song hành: Nguyệt – trăng. Ánh trăng thiên nhiên rất đẹp, bao trùm cả không gian là ánh trăng sáng như mảnh bạc, trăng soi thẳng và tỏa ra từ khuôn mặt Nguyệt, làm cho Nguyệt càng tươi mát và rạng rỡ ngời lên. Hình tượng trăng và Nguyệt đan cài, hòa quyện, xoắn xuýt vào nhau, tạo nên một vẻ đẹp hài hòa giữa thiên nhiên và con người. Ánh trăng đi suốt văn bản làm cho truyện thêm huyền ảo, mơ hồ, lãng mạn.

+ Bút pháp lãng mạn bay bổng, ngôn ngữ giàu tính biểu cảm.

- Sắp xếp được hệ thống ý hợp lí theo đặc điểm bố cục của kiểu đoạn văn.

d. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận.

- Trình bày rõ quan điểm và hệ thống các ý.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng.

đ. Diễn đạt

- Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Nêu được một thông điệp mà HS thấy có ý nghĩa nhất đối với cuộc sống:

+ Không bị ngả nghiêng, suy sụp trước những lời hiểm ác của người đời.

+ Giữ niềm tin, sự tích cực, lạc quan trong cuộc sống.

+ Hãy sống khiêm nhường trước cuộc đời.

+…

- Lí giải một cách hợp lí và thuyết phục

Chỉ ra được một vẻ đẹp cốt cách của Nguyễn Trãi:

+ An nhàn, tránh bon chen thế sự mà tận hưởng cuộc sống tu chí của riêng mình.

+ Chất phác, giản dị.

+ Vẻ đẹp khiêm nhường.

+…

- Nhận xét về phẩm chất nổi bật đã chỉ ra (những biểu hiện của vẻ đẹp cốt cách của Nguyễn Trãi được thể hiện trong văn bản; tác động của phẩm chất đến HS…

Biện pháp nghệ thuật so sánh: “miệng thế” so sánh với “chông mác nhọn”, từ so sánh “hơn”.

- Tác dụng:

+ Giúp câu thơ trở nên giàu hình ảnh, tăng thêm sức biểu cảm.

+ Hình ảnh so sánh thể hiện sự suy ngẫm của tác giả về người đời. Giúp người đọc hình dung về sự thị phi của miệng lưỡi thế gian hiểm ác, sắc bén, có thể gây tổn thương, đau đớn.

Những dòng thơ lục ngôn có trong văn bản:

Chẳng ngừa nhỏ âu nên lớn,

Nếu có sâu thì bỏ canh.

Ptbd : biểu cảm

Cuộc sống luôn đầy những thách thức và khó khăn, và chúng ta thường không thể kiểm soát những tình huống xảy ra xung quanh mình. Tuy nhiên, điều mà chúng ta có thể kiểm soát là cách chúng ta phản ứng và quản lý cảm xúc của mình trong những tình huống đó. Việc kiểm soát cảm xúc tiêu cực là một bước quan trọng trong cuộc sống, và nó đòi hỏi sự tỉnh táo, ý thức, và ý chí mạnh mẽ.

Một trong những cảm xúc tiêu cực phổ biến nhất mà chúng ta phải đối mặt hàng ngày là sự tức giận. Tức giận có thể xuất phát từ nhiều nguồn khác nhau, từ xung đột trong mối quan hệ đến áp lực công việc và cuộc sống. Việc kiểm soát cảm xúc tức giận đòi hỏi chúng ta phải hiểu và chấp nhận cảm xúc này, nhưng đồng thời phải biết cách thể hiện nó một cách lành mạnh. Thay vì tức giận, chúng ta có thể học cách thấu hiểu và giải quyết mâu thuẫn một cách xây dựng.

Không chỉ tức giận, cảm xúc tiêu cực khác như lo lắng, trầm cảm, và sợ hãi cũng có thể ảnh hưởng đến tinh thần và sức khỏe của chúng ta. Việc học cách kiểm soát những cảm xúc này giúp chúng ta duy trì một tâm trạng tích cực và lành mạnh. Một số phương pháp hữu ích bao gồm thiền định, tập thể dục, và kỹ thuật thư giãn.

Việc kiểm soát cảm xúc tiêu cực cũng đóng vai trò quan trọng trong mối quan hệ xã hội của chúng ta. Khi chúng ta không kiểm soát được cảm xúc của mình, chúng ta có thể tỏ ra căng thẳng, khó chịu và tạo ra sự căng thẳng trong mối quan hệ với người khác. Ngược lại, khi chúng ta biết cách quản lý và thể hiện cảm xúc một cách lành mạnh, chúng ta có thể xây dựng mối quan hệ tốt hơn với bạn bè, người thân, và đồng nghiệp.

Trong cuộc sống, không thể tránh khỏi những tình huống tiêu cực, nhưng chúng ta có quyền và khả năng kiểm soát cách chúng ta phản ứng. Việc kiểm soát cảm xúc tiêu cực không chỉ giúp chúng ta duy trì tâm trạng tích cực mà còn tạo nên một cuộc sống thú vị hơn. Đó là một bước quan trọng trong việc xây dựng một cuộc sống hạnh phúc và thành công