Nội dung 1. Tình hình nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sau cách mạng tháng Tám 1945 SVIP

1. Tình hình nước ta sau Cách mạng tháng Tám năm 1945

a. Thuận lợi

- Nhân dân ta đã giành được chính quyền, bước đầu được hưởng tự do nên phấn khởi, gắn bó với chế độ.

- Cách mạng có Đảng do Hồ Chí Minh đứng đầu sáng suốt lãnh đạo.

- Trên thế giới, hệ thống xã hội chủ nghĩa đang hình thành, phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh, phong trào đấu tranh vì hòa bình, dân chủ phát triển ở nhiều nước tư bản.

b. Khó khăn

- Chính trị:

+ Chính quyền cách mạng mới được thành lập chưa được củng cố, lực lượng vũ trang còn non yếu.

+ Chính phủ Việt Nam dân chủ Cộng hòa ra đời chưa được 1 nước nào trên thế giới công nhận.

- Kinh tế - tài chính:

+ Nền kinh tế nước ta vốn đã lạc hậu lại bị chiến tranh tàn phá nặng nề, nạn đói năm 1945 chưa được giải quyết, nạn lụt lội, hạn hán kéo dài làm cho đồng ruộng không cày cấy được.

+ Các cơ sở công nghiệp chưa được phục hồi, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn.

+ Ngân sách nhà nước lúc này hầu như trống rỗng, kho bạc nhà nước chỉ có hơn 1,2 triệu đồng. Chính quyền cách mạng chưa kiểm soát được Ngân hàng Đông Dương.

- Văn hóa - giáo dục:

+ Tàn dư văn hóa lạc hậu của chế độ thực dân phong kiến để lại rất nặng nề, hơn 90% dân số mù chữ.

- Đối ngoại: quân Đồng minh dưới danh nghĩa giải giáp quân đội Nhật đã kéo vào nước ta:

+ Từ vĩ tuyến 16 trở ra Bắc, 20 vạn quân Trung Hoa Dân quốc kéo vào, theo sau là bọn tay sai Việt quốc, Việt cách âm mưu cướp chính quyền cách mạng mà nhân dân ta mới dành được.

+ Từ vĩ tuyến 16 trở vào Nam: quân Anh kéo vào dọn đường cho thực dân Pháp quay trở lại xâm lược nước ta.

+ Ngoài ra chúng ta còn 6 vạn quân Nhật đang chờ giải giáp, 1 bộ phận theo lệnh của đế quốc Anh đánh lại lực lượng vũ trang của ta, tạo điều kiện cho Pháp mở rộng phạm vi chiếm đóng.

=> Có thể nói sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đứng trước tình thế hiểm nghèo "ngàn cân treo sợi tóc".

2. Bước đầu xây dựng, củng cố chính quyền cách mạng, giải quyết nạn đói, nạn dốt và khó khăn về tài chính.

a. Bước đầu xây dựng chính quyền cách mạng.

- Ngày 8/9/1945 Chính phủ lâm thời công bố lệnh Tổng tuyển cử trong cả nước.

- Ngày 6/1/1945 hơn 90% cử tri cả nước đi bỏ phiếu bầu Quốc hội, bầu được 333 đại biểu tượng trưng cho khối đại đoàn kết dân tộc. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, nhân dân ta được thực hiện quyền công dân.

- Tháng 3/1946 Quốc hội họp phiên đầu tiên, xác nhận những thành tích của Chính phủ lâm thời những ngày đầu xây dựng chế độ mới; thông qua danh sách chính phủ liên hiệp kháng chiến do Hồ Chí Minh làm chủ tịch, bầu ban dự thảo Hiến pháp.

- Ngày 9/11/1946 Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được Quốc hội thông qua.

- Lực lượng vũ trang được chú trọng xây dựng. Việt Nam giải phóng quân được chấn chỉnh thành Vệ Quốc Đoàn. Tháng 5/1946 Vệ Quốc Đoàn đổi thành Quân đội quốc gia Việt Nam.

b. Giải quyết nạn đói, nạn dốt và khó khăn về tài chính.

- Giải quyết nạn đói:

+ Biện pháp trước mắt: quyên góp, điều hòa thóc gạo, nghiêm trị những kẻ đầu cơ tích trữ; Hồ Chí Minh kêu gọi "Nhường cơm sẻ áo, hũ gạo cứu đói",..

+ Biện pháp lâu dài: kêu gọi toàn dân tăng gia sản xuất, bãi bỏ thuế thân và các thứ thuế vô lí khác, giảm tô 25%, giảm thuế ruộng 20%, chia lại ruộng đất công,...

=> Kết quả: sản xuất nông nghiệp được phục hồi, nạn đói được đẩy lùi.

- Giải quyết nạn dốt:

- Ngày 8/9/1945, Hồ Chí Minh kí xác lệnh thành lập "Nha bình dân học vụ" kêu gọi cả nước tham gia vào xóa nạn mù chữ.

=> Kết quả: Trong 1 năm cả nước tổ chức được hơn 76 nghìn lớp học, xóa nạn mù chữ cho hơn 2,5 triệu người. Trường học các cấp từ phổ thông đến đại học khai giảng sớm, nội dung và phương pháp giáo dục bước đầu được đổi mới theo tinh thần dân tộc, dân chủ.

- Giải quyết khó khăn về tài chính:

+ Biện pháp trước mắt: Chính phủ kêu gọi tinh thần tự nguyện đóng góp của nhân dân, phát động "Tuần lễ vàng" và "Quỹ độc lập",...

+ Biện pháp lâu dài: quyết định phát hành tiền Việt Nam.

=> Kết quả: quyên góp được 370 kg vàng.