Bài học cùng chủ đề
Bài 17: Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học công nghệ và môi trường SVIP
1. Nội dung của Hiến pháp năm 2013 về kinh tế.
- Nội dung về kinh tế được quy định tại các Điều 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56 của Hiến pháp năm 2013.
- Nền kinh tế Việt Nam:
+ Là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
+ Với nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế.
+ Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo.
+ Các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế hoạt động theo pháp luật, bình đẳng trước pháp luật, hợp tác và cạnh tranh lành mạnh.
+ Đất đai, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời, tài nguyên thiên nhiên khác và các tài sản do nhà nước đầu tư, quản lí là tài sản công thuộc sở hữu toàn dân do nhà nước là đại diện chủ sờ hữu và thống nhất quản lí.
+ Đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, nguồn lực quan trọng phát triển đất nước, được quản lí theo pháp luật.
+ Ngân sách nhà nước, dự trữ quốc gia, quỹ tài chính nhà nước và các nguồn tài chính công khác do nhà nước thống nhất quản lí và phải được sử dụng hiệu quả, công bằng, công khai, minh bạch, đúng pháp luật.
Ví dụ: Kinh tế nước nay gồm các thành phần kinh tế như kinh tế nhà nước, kinh tế tư nhân, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài…
- Nội dung về văn hoá, xã hội được quy định tại Điều 57, 58, 59, 60 của Hiến pháp năm 2013.
- Hiến pháp quy định vai trò, trách nhiệm của nhà nước và xã hội đối với các lĩnh vực của văn hoá, xã hội như:
+ Tạo việc làm cho người lao động, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, người sử dụng lao động và tạo điều kiện xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hoà và ổn định.
+ Chăm lo, phát triển sức khoẻ của nhân dân.
+ Tạo bình đẳng về cơ hội để công dân thụ hượng phúc lợi xã hội, phát triển hệ thống an sinh xã hội.
+ Chăm lo xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại;...
Ví dụ: Người dân được nhà nước hỗ trợ tiêm vắc xin trong thời kì dịch bệnh Covid-19 hoành hành tại nước ta.
Điều 61, Hiến pháp năm 2013 xác định:
- Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.
- Nhà nước Việt Nam ưu tiên đầu tư và thu hút các nguồn đầu tư cho giáo dục; chăm lo phát triển giáo dục ở các cấp học.
- Thực hiện phổ cập giáo dục và các chính sách về học bổng, học phí hợp lí.
- Ưu tiên phát triển giáo dục ở các vùng có điều kiện khó khăn, tạo điều kiện đề các nhóm yếu thế được tiếp cận với giáo dục.
Ví dụ: Nhà nước hỗ trợ tiền ăn cho học sinh dân tộc khó khăn đi học.
Điều 62, Hiến pháp năm 2013 khẳng định:
- Phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, giữ vai trò then chốt trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
- Nhà nước ưu tiên đầu tư và khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư nghiên cứu, phát triển, chuyển giao, ứng dụng có hiệu quả thành tựu khoa học và công nghệ.
- Bảo đảm quyền nghiên cứu khoa học và công nghệ.
- Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.
- Nhà nước tạo điều kiện để mọi người tham gia và được thụ hưởng lợi ích từ các hoạt động khoa học và công nghệ.
Ví dụ: Giải thưởng Hồ Chí Minh và giải thưởng nhà nước về khoa học và công nghệ là hai giải thưởng cao quý nhất được nhà nước ghi nhận, tôn vinh, trao tặng các nhà khoa học, tác giả của các công trình đặc biệt xuất sắc và có giá trị cao về khoa học và công nghệ.
Điều 63, Hiến pháp năm 2013 quy định:
- Nhà nước có chính sách bảo vệ môi trường.
- Quản lí, sử dụng hiệu quả, bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
- Bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học.
- Chủ động phòng, chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu.
- Nhà nước khuyến khích mọi hoạt động bảo vệ môi trường, phát triển, sử dụng năng lượng mới, năng lượng tái tạo.
- Tổ chức, cá nhân gây ô nhiễm môi trường, làm suy kiệt tài nguyên thiên nhiên và suy giảm đa dạng sinh học phải bị xử lí nghiêm và có trách nhiệm khắc phục, bồi thường thiệt hại.
Ví dụ: Uỷ ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh đã ra quyết định số 3744/QĐ-UBND xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty Cổ phần Tư vấn xây dựng quản lý môi trường đô thị Kỳ Anh (Công ty Môi trường đô thị Kỳ Anh), với số tiền là 450 triệu đồng vì đã chôn lấp, đổ chất thải rắn sinh hoạt, chất thải rắn công nghiệp thông thường trái quy định về bảo vệ môi trường trên 100.000 kg.
Bạn có thể đánh giá bài học này ở đây