Vịnh Tản Viên sơn SVIP

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả

 Cao Bá Quát

- Sinh năm 1808, mất năm 1855.

- Sinh ra tại làng Phú Thị, huyện Gia Lâm, tỉnh Bắc Ninh (nay là xã Quyết Chiến, Gia Lâm, Hà Nội). 

- Sống ở triều Nguyễn, nổi tiếng là người có tài và cốt cách cứng cỏi.

- Tác phẩm gồm cả thơ văn chữ Hán và chữ Nôm. Riêng về thơ văn chữ Hán, ông đã sáng tác hơn một ngàn bài, in trong các tập như Cao Bá Quát thi tập, Cao Chu Thần thi tập, Cao Chu Thần di thảo.

2. Tác phẩm

- Thể thơ:

- Phương thức biểu đạt chính: biểu cảm.

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Hình ảnh núi Tản Viên

- Núi Tản Viên là một ngọn núi cao, nổi tiếng trong các ngọn núi thuộc dãy núi Ba Vì, còn được gọi là Ngọc Tản, Tản Sơn hoặc Phượng Hoàng Sơn. Núi Tản cao 1277 mét, đỉnh núi xòe ra như chiếc ô nên được gọi là Tản, đây là nơi thờ Sơn Thánh Tản Viên.

- Từ ngữ, hình ảnh:

+ nổi tiếng tự ngàn năm, tròn xoe ngất một vòm (danh sơn, cổ kim truyền): núi nổi tiếng được truyền tụng xưa nay.

+ đoàn đoàn nhược tản viên.

--> Núi Tản Viên có hình thể tròn đầy, cổ kính, lừng danh xưa nay.

+ đỉnh sát từng trời sao dễ với (vân mại trùng tiêu tinh khả trích): mây trôi qua tầng trời, tưởng có thể hái được những ngôi sao.

+ đất cao muôn bậc, nước khôn chờm (địa dao vạn nhận thủy vô quyền): đất trải dài vạn thước, nước không làm gì nổi.

-> Bài thơ gợi nhắc đến vị thế bất khả xâm phạm của thần Núi trong cuộc chiến với thần Nước.

+ đá khe vui thú tiên không tuổi, mây ráng thường ngân cảnh khác phàm (yên hà trường tỏa vô trần cảnh, tuyết thạch nhàn thê bất lão tiên): dưới màn khói sương bao phủ không còn thấy cảnh trần gian, giữa cảnh suối đá, có một vị tiên không già sống thảnh thơi.

-> Núi Tản Viên như có cõi riêng hư ảo, yên bình, linh thiêng. Ở đó có sự thoát tục, trường sinh bất tử như ở cõi riêng.

+ Cao chịu bó tay, Đường Ý khiếp/ Phương Nam chất ngất trấn trời Nam! (Đường Ý đảm hàn, Cao thúc thủ, Nguy nhiên Nam cực trấn Nam thiên!): Đường Ý Tông khiếp đảm, Cao Biền bó tay, Đỉnh Tản Viên cao sừng sững ở phương Nam trấn giữa trời Nam.

-> Biểu tượng lịch sử: hiện thân cho sự trấn giữ ngạo nghễ, linh thiêng; sức mạnh, uy thế bất khả chiến bại của nước Nam.

=> Núi Tản Viên vừa là thắng cảnh độc đáo, vừa là di tích lịch sử linh thiêng, đáng tự hào.

2. Tình cảm, cảm xúc của tác giả

- Sự say đắm thể hiện tập trung ở các dòng thơ miêu tả về vẻ đẹp hình thể, tầm vóc của núi Tản Viên như một thắng cảnh độc đáo.

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung

Bài thơ cho thấy vẻ đẹp hùng vĩ, bề thế, linh thiêng của núi Tản Viên. Qua đó, gợi nhắc bạn đọc về tinh thần tự tôn, tự hào đối với núi sông và lịch sử nước nhà.

2. Nghệ thuật