RẰM THÁNG GIÊNG
Phiên âm
Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,
Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên;
Yên ba thâm xứ đàm quân sự,
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.
1948
(Hồ Chí Minh(*))
Dịch nghĩa
Đêm nay, đêm rằm tháng giêng, trăng đúng lúc tròn nhất,
Sông xuân, nước xuân tiếp giáp với trời xuân;
Nơi sâu thẳm mịt mù khói sóng bàn việc quân,
Nửa đêm quay về trăng đầy thuyền.
(Nguyên tiêu: đêm rằm tháng giêng.
Kim: nay, dạ: đêm, nguyệt: trăng, chính: vừa đúng, viên: tròn.
Xuân giang: dòng sông mùa xuân, xuân thủy: nước mùa xuân, tiếp: liền với, xuân thiên: bầu trời mùa xuân.
Yên: khói, ba: sóng, thâm: sâu, xứ: nơi, đàm: bàn bạc, quân sự: việc quân.
Dạ bán: lúc nửa đêm, quy lai: trở về, mãn: đầy, thuyền: thuyền).
Dịch thơ
Rằm xuân lồng lộng trăng soi,
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
Giữa dòng bàn bạc việc quân,
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.
(Xuân Thủy dịch, trong Thơ Hồ Chủ tịch,
NXB Văn học, Hà Nội, 1976)
Chú thích:
(*) Hồ Chí Minh (1890 - 1969): lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và cách mạng Việt Nam; Người đã lãnh đạo nhân dân ta đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Hồ Chí Minh còn là một Danh nhân văn hóa thế giới, một nhà thơ lớn.
Bài thơ Rằm tháng giêng được Hồ Chí Minh viết ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 - 1954). Cuối năm 1947, quân Pháp ồ ạt tấn công lên Việt Bắc hòng tiêu diệt lực lượng chủ yếu và cơ quan đầu não lãnh đạo cuộc kháng chiến. Chiến dịch Việt Bắc của quân và dân ta đã làm thất bại ý đồ của địch và tiêu diệt nhiều lực lượng của chúng.
Bạn có thể đánh giá bài học này ở đây