Văn bản: Mộ (Chiều tối) - Hồ Chí Minh SVIP

MỘ

(CHIỀU TỐI)

Hồ Chí Minh

I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG

1. Đọc:

2. Tìm hiểu chung:

a. Hoàn cảnh sáng tác:

- Được sáng tác trên chặng đường chuyển lao từ Tĩnh Tây đến Thiên Bảo.

- Thể hiện cảm xúc của nhà thơ trong hoàn cảnh xiềng xích, giữa không gian núi rừng buổi chiều tối.

b. Vị trí:

c. Nhân vật trữ tình:

- Bác Hồ - người vừa là thi sĩ, vừa là chiến sĩ. 

d. Đối tượng và bút pháp trữ tình:

- Đối tượng trữ tình: Cảnh chiều tối nơi núi rừng xa xôi.

- Bút pháp trữ tình: Tả cảnh ngụ tình.

e. Thể thơ và bố cục:

- Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.

- Bố cục:

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT:

1. Hai câu thơ đầu: Bức tranh thiên nhiên buổi chiều tối:

Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,

Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không;

- Điểm nhìn: Từ mặt đất (tối) nhìn lên bầu trời (sáng, cao và rộng).

=> Tư thế hiên ngang, vượt lên hoàn cảnh.

- Hình ảnh thơ: Xuất hiện những sự vật của thiên nhiên:

+ Cánh chim.

+ Chòm mây.

- Trạng thái cảnh vật:

+ Cánh chim: Mỏi.

+ Chòm mây: Lơ lửng, cô đơn, trôi thật chậm.

- Tâm hồn thi nhân: 

+ Thể hiện được tâm hồn cao đẹp, thiết tha yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống của Bác.

=> Bằng nét chấm phá đơn sơ, tác giả đã khắc họa bức tranh thiên nhiên buổi chiều tối miền sơn cước bao la, tĩnh lặng, buồn vắng. Nhà thơ không chỉ tả cảnh mà còn gợi được hồn của cảnh. Ẩn sau bức tranh thiên nhiên là tâm hồn cao đẹp, thiết tha yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống của Bác.

2. Hai câu thơ cuối: Bức tranh cuộc sống con người:

Cô em xóm núi xay ngô tối,

Xay hết, lò than đã rực hồng.

- Điểm nhìn: Từ cao xa đến gần.

- Hình ảnh thơ: 

+ Cô gái xay ngô.

+ Lò than rực hồng.

- Ý nghĩa của hình ảnh thơ:

+ Hình ảnh cô gái: Con người lao động trẻ trung, khỏe khoắn làm dịu nỗi cô đơn của người đi đường.

- Vẻ đẹp tâm hồn thi nhân: Thể hiện tình yêu cuộc sống tha thiết.

=> Cả bài thơ là một bức tranh vừa lạ, phóng khoáng (trời, mây, núi), vừa thân mật, ấm áp (cô thiếu nữ, lò than hồng). Trung tâm của bài thơ là con người với ngọn lửa của sự sống, ngọn lửa ấy toả ra từ cuộc sống bình dị của người lao động và từ tâm hồn ấm nóng, lạc quan của Bác.

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung:

- Mộ thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống của Bác trong hoàn cảnh tù đày vô cùng cực khổ. Trong hoàn cảnh gian khổ đó, Bác vẫn bình thản làm thơ với những cảnh tượng thiên nhiên trước mắt vô cùng đẹp đẽ, những hình ảnh bình dị của cuộc sống mà trong thơ Bác lại nên thơ đến lạ. Chỉ những con người anh dũng, hiên ngang mới có thể lạc quan trước hoàn cảnh khắc nghiệt như vậy.

2. Nghệ thuật: