(1.0 điểm) Phân tích tác dụng của việc sử dụng thành ngữ trong bài thơ.
Bài đọc:
Làm lẽ
Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung
Năm thì mười họa hay chăng chớ
Một tháng đôi lần có như không
Cố đấm ăn xôi xôi lại hẩm
Cầm bằng làm mướn mướn không công
Thân này ví biết dường này nhỉ
Thà trước thôi đành ở vậy xong.
(Hồ Xuân Hương)
Hướng dẫn giải:
- Thành ngữ được vận dụng trong bài thơ: Năm thì mười họa, cố đấm ăn xôi.
- Tác dụng:
+ Việc vận dụng các thành ngữ dân gian "Năm thì mười họa" (thưa thớt, lúc có lúc không), "Cố đấm ăn xôi" (cố nhẫn nhục, chịu đựng để theo đuổi, hi vọng điều gì đó) có tác dụng biểu đạt tình cảnh làm lẽ đáng thương của Hồ Xuân Hương - không được quan tâm đoái hoài đến dù bản thân đã cố nhẫn nhịn, chịu đựng nhưng không có kết quả gì.
+ Đồng thời sử dụng thành ngữ còn làm cho lời thơ thêm hàm súc, biểu cảm, mang sắc điệu dân gian.
(1.0 điểm) Giá trị nhân đạo của bài thơ được thể hiện ở những khía cạnh nào?
Bài đọc:
Làm lẽ
Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung
Năm thì mười họa hay chăng chớ
Một tháng đôi lần có như không
Cố đấm ăn xôi xôi lại hẩm
Cầm bằng làm mướn mướn không công
Thân này ví biết dường này nhỉ
Thà trước thôi đành ở vậy xong.
(Hồ Xuân Hương)
Hướng dẫn giải:
- Tiếng nói cảm thương, thông cảm cho những người phụ nữ phải chịu cảnh lấy chồng chung.
- Tố cáo chế độ đa thê đã khiến người phụ nữ không có được hạnh phúc trọn vẹn.
- Tiếng nói đòi quyền sống, quyền hạnh phúc trọn vẹn cho những người phụ nữ bất hạnh trong xã hội bất công xưa.
Năm mươi sáu ngày đêm khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt
Máu trộn bùn non
Gan không núng
Chí không mòn!
Những đồng chí thân chôn làm giá súng
Đầu bịt lỗ châu mai
Băng mình qua núi thép gai
Ào ào vũ bão,
Những đồng chí chèn lưng cứu pháo
Nát thân, nhắm mắt, còn ôm…
Những bàn tay xẻ núi lăn bom
Nhất định mở đường cho xe ta lên chiến trường tiếp viện.".
(Hoan hô chiến sĩ Điện Biên, Tố Hữu)
Hướng dẫn giải:
a. Đảm bảo đúng hình thức bài văn.
b. Xác định đúng yêu cầu của đề bài: bài văn phân tích một tác phẩm thơ.
c. Triển khai nội dung:
- Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn về tác phẩm (nhan đề, tác giả); nêu ý kiến khái quát về tác phẩm.
- Thân bài:
+ Nêu chủ đề đoạn thơ: ca ngợi tinh thần chiến đấu anh dũng, bất khuất quật cường vì độc lập tự do của đất nước của những chiến sĩ Điện Biên.
+ Tác dụng của thể thơ tự do:
Cảm xúc được bộc lộ một cách tự nhiên, thoải mái, chân thành.
Nhịp thơ nhanh, mạnh mẽ, dứt khoát, câu văn dài ngắn đan xen phù hợp với việc biểu đạt cảm xúc và tái hiện khí thế sôi nổi của trận chiến.
Âm hưởng ngợi ca hào hùng.
+ Phân tích nghệ thuật lựa chọn và xây dựng hình ảnh: Năm mươi sáu ngày đêm khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt; Máu trộn bùn non; Nát thân, nhắm mắt, còn ôm… Sự gan dạ, hoàn cảnh hiểm nguy, vất vả của những người lính khi tham gia kháng chiến.
+ Gợi liên tưởng đến tên những người anh hùng: Bế Văn Đàn, Tô Vĩnh Diện, Phan Đình Giót...
+ Chỉ ra và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ đã được tác giả sử dụng trong bài thơ: liệt kê, nói quá,...
+ Nêu lên những suy nghĩ và cảm xúc của bản thân về nội dung và nghệ thuật của bài thơ: Gợi lên trận chiến gian khổ, ác liệt, hình ảnh những người lính anh hùng,... Khơi gợi niềm tự hào về lịch sử dân tộc, đồng bào Việt Nam.
- Kết bài: Khẳng định ý nghĩa, giá trị của tác phẩm.
d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
e. Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề, có cách diễn đạt mới mẻ.
