Thực hành đọc hiểu: Chiếc lá cuối cùng SVIP

THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU: CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG

(O'Hen-ri)

I. Đọc và tìm hiểu chung

1. Tác giả: O'Hen-ri

- Sinh năm 1862, mất năm 1910.

- Là nhà văn người Mỹ, chuyên viết truyện ngắn.

- Các tác phẩm tiêu biểu của ông để lại ấn tượng với người đọc như: Căn gác xép, Tên cảnh sát và gã lang thang, Quà tặng của các đạo sĩ,...

- Truyện của O'Hen-ri thường nhẹ nhàng nhưng mang giá trị nhân đạo sâu sắc và cảm động.

2. Tác phẩm 

- Tóm tắt: Giôn-xi mắc bệnh nặng, gần như muốn buông xuôi và phó mặc tính mạng mình theo một chiếc lá mặc cho Xiu hết lòng chăm sóc, quan tâm. Với cô, nếu chiếc lá cuối cùng trên cây thường xuân kia rụng thì cô cũng sẽ qua đời. Nhưng thật ngạc nhiên, sau một đêm mưa gió bão bùng, chiếc lá cuối cùng ở trên cây thường xuân vẫn không rụng. Nhờ thế mà Giôn-xi có ý chí hơn và quyết tâm sống tiếp. Cuối cùng, Xiu và Giôn-xi mới biết chiếc lá cuối cùng ấy là kiệt tác cuối cùng của cụ Bơ-men. Vì muốn cứu sống Giôn-xi, tiếp thêm sức mạnh cho cô mà cụ Bơ-men đã bất chấp thời tiết mưa bão để vẽ nên tác phẩm sống động ấy và qua đời.

II. Khám phá văn bản

1. Đề tài

2. Nhan đề

- Nhan đề "Chiếc lá cuối cùng" đã góp phần thể hiện tư tưởng, chủ đề của văn bản. 

- Ý nghĩa nhan đề: Chiếc lá cuối cùng là một chi tiết đặc sắc trong văn bản. Đó chính là biểu tượng của lòng nhân ái, vị tha cao cả của cụ Bơ-men. Đó còn là biểu tượng của nghệ thuật chân chính, thứ nghệ thuật vị nhân sinh. Chiếc lá sinh động giống như thật, được vẽ bởi một người nghệ sĩ tâm huyết, bằng cả tấm lòng của người họa sĩ già.

3. Tình huống truyện

- Tình huống truyện đảo ngược:

+ Giôn-xi đặt mạng sống của mình vào những chiếc lá trên cây thường xuân. Cô tưởng những chiếc lá sẽ rụng hết và cô sẽ lìa đời. Nhưng cuối cùng chiếc lá cuối cùng không rụng và cô dần hồi phục.

+ Cụ Bơ-men vẫn đang khỏe mạnh lại ra đi cũng bởi căn bệnh viêm phổi. 

- Tình huống truyện hấp dẫn người đọc và bộc lộ chủ đề, để lại dư âm, suy nghĩ sâu lắng trong lòng người đọc.

4. Người kể chuyện

Tác dụng của việc sử dụng ngôi kể:

- Giúp người kể có thể kể chuyện một cách linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.

- Giúp câu chuyện trở nên khách quan hơn. 

5. Nhân vật

a. Nhân vật Xiu

- Là người chị thân thiết sống chung với Giôn-xi.

- Hoàn cảnh: nghèo khổ, sống trong khu trọ cũ.

- Phẩm chất: là người kiên trì, có giàu lòng yêu thương: Xiu đã luôn ở bên, chăm sóc và quan tâm đến Giôn-xi. Khi thấy bạn mất niềm tin vào cuộc sống, muốn buông xuôi, Xiu luôn động viên, an ủi và khích lệ. Sự quan tâm đi kèm với nỗi sợ hãi, lo lắng khi Giôn-xi đếm từng chiếc lá chờ chết.

b. Nhân vật Giôn-xi

- Giôn-xi thực chất cũng là một họa sĩ giàu ước mơ, khát vọng. Tuy nhiên vì căn bệnh hiểm nghèo khiến cô mất niềm tin vào cuộc sống, buông xuôi tất cả.

- Sau khi nhìn thấy chiếc lá cuối cùng vẫn trên cây sau đêm mưa gió bão bùng, cô như được tiếp thêm sức mạnh và cảm thấy yêu đời hơn. Điều đó cho thấy Giôn-xi cũng là một người có nghị lực, sức sống mãnh liệt để vượt lên trên bệnh tật.

c. Nhân vật cụ Bơ-men

- Hoàn cảnh: nghèo khổ, sống trong khu trọ cũ với Xiu và Giôn-xi.

- Phẩm chất: 

+ Nhân hậu, tình yêu thương bao la: cụ đến thăm và hỏi han Giôn-xi khi cô bệnh. Vì lo cho bệnh tật ngày một xấu đi của Giôn-xi mà trong đêm mưa bão, ông vẫn ra ngoài để vẽ chiếc lá thường xuân.

+ Có tấm lòng hi sinh cao cả: ông đã hi sinh sức khỏe, tính mạng của mình để đổi lấy tính mạng của Giôn-xi.

+ Người nghệ sĩ chân chính: tác phẩm của ông là tác phẩm cuối cùng, một kiệt tác mà ông để lại cho đời. Kiệt tác ấy sống động như thật, đã cứu sống được Giôn-xi, vực cô dậy khỏi sự tuyệt vọng và buông xuôi.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Câu chuyện ca ngợi tình yêu thương sâu sắc giữa con người với con người. Đồng thời qua đó ta thấy được nghệ thuật chân chính là nghệ thuật của tình yêu thương, vì sự sống của con người.

2. Nghệ thuật

- Xây dựng tình huống truyện đặc sắc. 

- Sử dụng ngôi kể thứ ba, thể hiện sự khách quan.

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật đặc sắc.