Thành tựu chọn, tạo giống bằng phương pháp lai hữu tính SVIP

I. Khái quát chọn, tạo giống bằng phương pháp lai hữu tính

- Chọn giống là cách thức con người lựa chọn ra những cá thể mang các đặc tính phù hợp với mục tiêu của mình trong số những biến dị tổ hợp hoặc những đột biến phát sinh tự nhiên, bồi dưỡng, củng cố các đặc tính quý đó qua các thế hệ nhằm tạo ra giống mang đặc tính vượt trội so với giống ban đầu.

- Các bước chọn giống được thực hiện theo trình tự:

- Tạo giống là cách thức con người chủ động tạo ra các biến dị bằng cách cho các giống khác nhau lai với nhau. Các giống khác nhau đem lai có thể cùng là giống trong nước hoặc giống trong nước với giống nhập nội.

- Các bước tạo giống bằng phương pháp lai hữu tính được tiến hành theo trình tự:

II. Thành tựu chọn, tạo giống vật nuôi

1. Chọn giống từ nguồn biến dị tự nhiên

- Từ xa xưa, con người đã biết chọn lọc những biến dị tổ hợp tốt, phù hợp với mục tiêu của con người trong số các biến dị tổ hợp sinh ra từ phép lai giữa các cá thể cùng một giống.

Ví dụ: Giống gà đông tảo ở Hưng Yên được lai tạo qua nhiều thế hệ, với các đặc điểm kích thước lớn; chân to, thô; da đỏ sẽ được chọn lọc, giữ lại làm giống cho thế hệ sau. 

2. Con lai sinh ra trong phép lai giữa các cá thể khác giống trong nước

- Dựa vào nguồn gene sẵn có trong nước để tạo ra con lai mang đặc tính quý của hai giống bố, mẹ ban đầu.

3. Con lai sinh ra trong phép lai giữa giống trong nước với giống nhập nội

- Tạo ra con lai F₁ giữa giống trong nước với giống nhập nội đã mang lại hiệu quả kinh tế cao.

- Một số phép lai giống với trong nước với giống nhập nội:

4. Nhập nội và nhân nuôi giống năng suất cao

- Việt Nam cũng đã nhập và nhân nuôi thành công nhiều giống vật nuôi F₁, như nhập giống bò BBB có nguồn gốc từ Bỉ, là con lai giữa giống bò địa phương của Bỉ với bò shorthorn, đây là giống bò thịt năng suất, chất lượng tốt nổi tiếng thế giới, bò lai F₁ BBB đã được chọn, tạo phục vụ cho ngành công nghiệp thịt bò.

III. Thành tựu chọn, tạo giống cây trồng

1. Chọn và tạo giống từ những biến dị tự nhiên

- Từ những cây lúa đột biến là được tìm thấy ngẫu nhiên, con người đã chọn lọc, lai tạo và nhân lên thành giống lúa ST25. Gạo ST25 ở Việt Nam được công nhận là gạo ngon nhất thế giới năm 2019.

2. Cây lai sinh ra trong phép lai giữa các giống trong nước

- Các nhà khoa học Việt Nam đã chủ động lai tạo giữa các giống có sẵn trong nước để có được biến dị tổ hợp mang đặc tính vượt trội so với giống bố mẹ ban đầu.

3. Nhập nội và trồng giống năng suất cao

- Việt Nam đã nhập và trồng thành công nhiều giống cây lương thực, cây ăn quả mang lại lợi ích kinh tế.

Ví dụ: Giống sầu riêng monthong (Dona) có nguồn gốc từ Thái Lan cho cây sinh trưởng khỏe, ít sâu bệnh khi được lai tạo và trồng Việt Nam cho quả to, múi có màu vàng nhạt, vị ngọt nhẹ không gắt, cơm khô ăn có vị béo ngậy, hạt lép, là một trong số những giống sầu riêng ngon nhất hiện nay,

1. Ứng dụng các biến dị di truyền có sẵn trong tự nhiên hoặc chủ động lai tạo giữa các giống vật nuôi, cây trồng khác nhau, con người đã chọn, tạo ra nhiều giống vật nuôi, cây trồng đáp ứng các nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của mình.

2. Ở Việt Nam có nhiều giống vật nuôi được chọn lọc và duy trì, ngoài ra còn có nhiều con lai giữa các giống trong nước, giữa giống trong nước và giống nhập nội hoặc con lai nhập nội mang lại hiệu quả kinh tế cao.

3. Việt Nam đã lai tạo, chọn lọc và nhân giống thành công nhiều giống lúa có năng suất cao, chất lượng gạo tốt, sinh trưởng mạnh và phù hợp với khí hậu nước ta.