- Thúy Kiều buộc phải quay về đối mặt và chấp nhận thực tế: Tình yêu tan vỡ, không thể hàn gắn.
+ “Trâm gãy gương tan”: là sự tan vỡ của tình yêu, cũng là sự tan nát trong cõi lòng Thúy Kiều.
+ “Tơ duyên ngắn ngủi”: tình yêu đến đây không thể níu kéo, mọi sự không thể vãn hồi được nữa.
- Kiều thức tỉnh nỗi đau thân phận:
Phận sao phận bạc như vôi,
Đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng.
→ Thân phận bị lệ thuộc, số phận bó buộc không được quyền tự quyết. Sự tan vỡ, dở dang, bạc bẽo, nổi trôi của tình duyên, của thân phận con người.
→ Đó cũng là tiếng lòng đồng vọng của tác giả và những kiếp đoạn trường.
- Thúy Kiều hướng đến để đối với Kim Trọng trong tâm tưởng:
Trăm nghìn gửi lạy tình quân,
Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi!
- Nàng khấu đầu tạ lỗi với chàng Kim trong tâm tưởng:
Ôi Kim Lang, hỡi Kim Lang,
Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!
+ Điệp ngữ và sử dụng liên tiếp các thán từ “ôi, hỡi, thôi” → Lời hướng vọng tha thiết đến người yêu và cũng là tình yêu đã mất. Thể hiện cảm xúc đau đớn, xót xa, nuối tiếc khôn nguôi, dồn dập, tha thiết.
+ Kiều gọi “Kim lang” – chàng Kim, là chồng. → Sự thay đổi cách xưng hô cho thấy Kiều hoàn toàn như mất đi lí trí, coi Kim Trọng là người chồng duy nhất, cuối cùng của mình.
+ Nhịp ngắt phá cách 3/3, khiến câu thơ giống như một tiếng nấc nghẹn ngào, tức tưởi và đau đớn.
- Câu kết là lời nhận tội, tự trách, vừa tiếc nuối vừa oán hận thân phận của Thúy Kiều: Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!
- Những xúc cảm đẩy lên đến đỉnh điểm, nàng khóc đến ngất lịm. Nỗi đau ấy khiến cho cả tâm hồn và thể xác của Thúy Kiều như chết đi:
Cạn lời hồn dứt máu say,
Một hơi lặng ngắt đôi tay giá đồng.
→ Khắc họa nhân vật thông qua độc thoại nội tâm.
*Nhận xét
- Đầu đoạn: Kiều là người con hiếu thảo, người chị trách nhiệm, con người lí trí.
- Đoạn cuối: Kiều là con người cá nhân, con người của tình cảm, mong có được hạnh phúc cho riêng mình.
⇒ Trích đoạn cho thấy cái tâm và cái tài của người cầm bút khi thấu hiểu tâm lí người phụ nữ và bày tỏ niềm cảm thông trước số phận bất hạnh của nàng Kiều. Nguyễn Du đã rất tài năng khi đi sâu khai thác và diễn tả thành công diễn biến tâm trạng của nhân vật trữ tình. Tác giả để cho nàng Kiều vượt lên mọi lề thói và khuôn phép của lễ giáo phong kiến để bộc lộ tâm tư tình cảm riêng.
III. Tổng kết
1. Nội dung
Đoạn thơ khắc họa tâm trạng bi kịch của Thúy Kiều khi tình yêu tan vỡ, qua đó người đọc thấy được “sức cảm thông lạ lùng” (Hoài Thanh) của đại thi hào dân tộc với những khổ đau và khát vọng tình yêu của con người.
Bạn có thể đánh giá bài học này ở đây