Năng lượng của Trái Đất. Năng lượng hóa thạch SVIP

1. Năng lượng của Trái Đất

Mỗi ngày, Trái Đất nhận năng lượng rất lớn từ Mặt Trời truyền đến. Năng lượng mặt trời truyền đến Trái Đất chủ yếu ở hai dạng: nhiệt và ánh sáng.

Trong tổng năng lượng mặt trời truyền đến Trái Đất có 30% năng lượng được mặt đất và các đám mây phản xạ trở vào không gian bên ngoài; 70% được mặt đất, đại dương, khí quyển hấp thụ và chuyển hóa thành các dạng năng lượng khác. Quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng trên Trái Đất tạo nên các vòng năng lượng trên Trái Đất.

➤ Chu trình nước trên Trái Đất

Vòng năng lượng trên Trái Đất đã tạo ra gió, các dòng hải lưu và sóng biển, hình thành các kiểu thời tiết và khí hậu đa dạng trên Trái Đất. Vòng năng lượng trên Trái Đất cung cấp năng lượng cần thiết cho các chu trình vận động trên Trái Đất như chu trình nước, chu trình carbon,...

Vòng năng lượng theo vòng tuần hoàn của nước xảy ra một cách tự nhiên và không được nhìn thấy bằng mắt. Quá trình bắt đầu khi ánh sáng mặt trời chiếu xuống mặt đất và biển, làm nóng nước và khí quyển. Sự nóng lên này tạo ra sự chênh lệch nhiệt độ giữa các vùng trên Trái Đất, gây ra sự chuyển động của không khí và các dòng hải lưu (dòng biển) trong đại dương, tạo ra gió và các hiện tượng thời tiết.

➤ Chu trình carbon trên Trái Đất 

Carbon là thành phần thiết yếu của sự sống trên Trái Đất. Trong chu trình carbon, sự quang hợp của thực vật có vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa năng lượng mặt trời thành các dạng năng lượng hữu ích khác. Năng lượng dự trữ trong các nhiên liệu hóa thạch chính là kết quả của sự chuyển hóa năng lượng mặt trời ở thực vật và động vật từ nhiều triệu năm về trước.

➤ Một số nguồn năng lượng khác

​Năng lượng địa nhiệt: Năng lượng đến từ lõi Trái Đất, là nguyên nhân gây ra chuyển động của các mảng kiến tạo của Trái Đất, dẫn đến hoạt động của núi lửa và động đất.

Năng lượng thủy triều: Thủy triều là kết quả của lực hút hấp dẫn của Mặt Trăng lên Trái Đất. Thủy triều góp phần điều hòa các dòng chảy trên Trái Đất và làm chậm dần chuyển động tự quay của Trái Đất.

Năng lượng hạt nhân: Năng lượng được dự trữ bên trong hạt nhân nguyên tử. Tuy nhiên, các nguồn năng lượng trên chiếm một tỉ lệ rất nhỏ trong tổng năng lượng của Trái Đất. Vì thế, năng lượng của Trái Đất chủ yếu đến từ Mặt Trời.

2. Năng lượng hóa thạch

Năng lượng hóa thạch là năng lượng được dự trữ trong các nhiên liệu hóa thạch như than mỏ, dầu mỏ, khí thiên nhiên và khí mỏ dầu.

➤ Ưu điểm:

• Năng lượng hóa thạch có nhiều ưu điểm như nguồn sẵn có, dễ khai thác, chế biến, dễ vận chuyển, dễ tích trữ với khối lượng lớn. 

• Thời gian khai thác nhanh và tỏa nhiệt lượng lớn khi đốt.

• Công nghệ khai thác và chuyển hóa năng lượng hóa thạch phổ biến, chi phí rẻ.

➤ Nhược điểm:

• Tuy nhiên, Trái Đất mất hàng triệu năm để tạo ra các nguồn nhiên liệu đó, trong khi tốc độ tiêu thụ của con người lại rất nhanh khiến nguồn nhiên liệu này ngày càng trở nên cạn kiệt.

• Việc khai thác, xử lí, phân phối nhiên liệu hóa thạch cũng gây ra nhiều mối đe dọa cho môi trường như có thể làm thay đổi cấu trúc địa tầng, gây động đất, thay đổi hệ sinh thái.

• Việc đốt cháy nhiên liệu hóa thạch sẽ tạo ra chất thải rắn, phát thải các khí CO₂, CO, NO₂, NO, SO₂,... gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người và ô nhiễm môi trường, gây hiệu ứng nhà kính trên Trái Đất.

• Làm tan băng ở các địa cực, gây biến đổi khí hậu toàn cầu, khiến nước biển dâng, hạn hán, thiên tai, lũ lụt xảy ra với cường độ ngày càng tăng, góp phần phá hủy hệ sinh thái và sự sống trên Trái Đất.

➤ Các yếu tố ảnh hưởng đến giá nhiên liệu

Xăng dầu là nhiên liệu quen thuộc, được tạ ra từ dầu mỏ. Giá xăng dầu trên thị trường được xác định bởi các yếu tố sau:

• Chi phí khai thác dầu thô: Dầu thô là dầu mỏ được khai thác trực tiếp từ lòng đất, chưa qua tinh lọc. Giá dầu thô phụ thuộc vào chi phí thăm dò và khai thác, chi phí vận chuyển, nhu cầu tiêu thụ nhiên liệu của thế giới.
• Chi phí lọc dầu: Chi phí biến đổi dầu thô thành các sản phẩm có thể sử dụng được trong động cơ của các phương tiện vận tải và thiết bị, máy móc.
• Các loại thuế: Tùy thuộc vào mỗi quốc gia.
• Chi phí phân phối và tiếp thị: Bao gồm chi phí vận chuyển, chi phí phân phối đến các trạm đầu cuối, các hoạt động bán lẻ và lợi nhuận.

1. Vòng năng lượng trên Trái Đất là những sự chuyển hóa năng lượng và vận động xảy ra khi năng lượng mặt trời truyền đến Trái Đất.

2. Năng lượng của Trái Đất chủ yếu đến từ Mặt Trời.

3. Ưu điểm của nhiên liệu hóa thạch là: có sẵn trong thiên nhiên, thời gian khai thác nhanh, dễ vận chuyển, dễ sử dụng, tỏa nhiệt lượng lớn khi đốt, có thể dự trữ trong thời gian dài.

4. Nhược điểm của nhiên liệu hóa thạch là: thời gian hình thành rất lâu và không tái tạo, trữ lượng có hạn và đang dần cạn kiệt, việc khai thác và sử dụng nhiên liệu hóa thạch gây tác động tiêu cực đến khí hậu và hệ sinh thái.

5. Việc đốt nhiên liệu hóa thạch có thể gây ô nhiễm môi trường.

6. Giá nhiên liệu phụ thuộc nhiều vào chi phí khai thác nó.