Lý thuyết Bài 25. Phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản ở Bắc Trung Bộ (phần 1) SVIP

I. KHÁI QUÁT

1. Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ

- Bắc Trung Bộ bao gồm 6 tỉnh là Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế. 

- Lãnh thổ của vùng kéo dài theo chiều bắc - nam với diện tích khoảng 51,2 nghìn km².

- Tiếp giáp: vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ, vùng Đồng bằng sông Hồng, Duyên hải Nam Trung Bộ (thuộc vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung) và nước láng giềng Lào. 

- Phía đông của Bắc Trung Bộ có vùng biển rộng lớn, với các đảo như: hòn Mê (Thanh Hóa), hòn Ngư (Nghệ An), đảo Yến (Quảng Bình), đảo Cồn Cỏ (Quảng Trị),...

⇒ Có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội và quốc phòng an ninh.

- Nằm trên trục giao thông huyết mạch của Việt Nam, đồng thời là một trong những cửa ngõ thông ra biển của các quốc gia trong khu vực ASEAN.

2. Dân số

- Năm 2021, Bắc Trung Bộ có số dân hơn 11 triệu người, tỉ lệ tăng dân số tự nhiên tương đương mức trung bình cả nước (0,93%).

- Mật độ dân số là 218 người/km² (năm 2021). 

- Phân bố dân cư: chủ yếu tập trung đông ở khu vực đồng bằng và ven biển. 

- Tỉ lệ dân thành thị của Bắc Trung Bộ là khoảng 25,5% năm 2021.

- Bắc Trung Bộ có nhiều dân tộc cùng sinh sống như: Kinh, Thái, Mường, HMông,...

II. THẾ MẠNH VÀ HẠN CHẾ ĐỐI VỚI VIỆC HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP, LÂM NGHIỆP VÀ THUỶ SẢN

1. Thế mạnh

a. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

* Địa hình và đất: 

- Lãnh thổ Bắc Trung Bộ kéo dài từ bắc xuống nam và hẹp ngang theo chiều đông tây, với trên 70% diện tích là đồi núi. 

- Từ tây sang đông, có ba dạng địa hình khá phổ biến: đồi núi ở phía tây; đồng bằng chuyển tiếp; biển, thềm lục địa và các đảo ở phía đông ⇒ thuận lợi hình thành cơ cấu kinh tế lâm nghiệp, nông nghiệp và thủy sản. 

+ Đồng bằng Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh có đất phù sa phù hợp cho sản xuất lương thực.

+ Khu vực đồi núi phía tây có đất feralit phù hợp cho phát triển cây công nghiệp lâu năm, cây ăn quả và trồng rừng.

* Khí hậu: 

- Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa có mùa đông lạnh, có sự phân hóa giữa khu vực phía đông và khu vực phía tây.

⇒ Phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới với cơ cấu sản phẩm đa dạng.

* Nguồn nước: 

- Mạng lưới sông ngòi Bắc Trung Bộ khá dày với nhiều lưu vực sông như: sông Mã, sông Chu, sông Cả, sông Gianh,... có giá trị về thủy lợi, du lịch và giao thông vận tải.

- Trong vùng còn có một số hồ, đầm phá lớn như: hồ Kẻ Gỗ (Hà Tĩnh), đầm Cầu Hai (Thừa Thiên Huế),... ⇒ thuận lợi cho nuôi trồng thủy sản nước ngọt và nước lợ.

* Rừng: 

- Diện tích rừng lớn, trong đó rừng tự nhiên chiếm 70% tổng diện tích.

- Tỉ lệ che phủ rừng cao hơn mức trung bình của cả nước. 

- Có nhiều loại gỗ, lâm sản, các loài động vật quý nằm trong Sách đỏ Việt Nam. 

- Có nhiều khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia như: Phong Nha - Kẻ Bàng, Pù Mát,...

⇒ Thế mạnh để phát triển ngành lâm nghiệp và bảo vệ môi trường.

* Biển, đảo: 

- Vùng có đường bờ biển dài, vùng biển rộng, giàu tiềm năng về sinh vật.

⇒ Thuận lợi cho phát triển hoạt động khai thác và nuôi trồng hải sản.

b. Điều kiện kinh tế - xã hội

- Lực lượng lao động dồi dào, người lao động chăm chỉ, giàu nghị lực và kinh nghiệm sản xuất.

- Cơ sở hạ tầng: ngày càng hoàn thiện, mạng lưới giao thông của vùng có đầy đủ các loại hình: đường ô tô, đường sông, đường biển, đường hàng không. 

+ Đường ô tô tạo thành các trục giao thương hàng hóa theo hướng bắc - nam, đông - tây ⇒ Tạo điều kiện phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản theo hướng hàng hóa.

- Khoa học - công nghệ:

+ Tạo ra nhiều đối mới trong các hoạt động sản xuất của ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản. 

+ Bắc Trung Bộ cũng tăng cường đầu tư vốn để phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản, đặc biệt quan tâm đầu tư vào các mô hình nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ.

2. Hạn chế

- Tác động của biến đổi khí hậu và thiên tai (bão, lũ, ngập lụt, sạt lở đất,...) xảy ra thường xuyên gây ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản.

- Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất - kĩ thuật của Bắc Trung Bộ còn hạn chế, đặc biệt ở phía tây.