Lý thuyết SVIP

Luyện tập về lựa chọn từ ngữ

1. Đọc khổ thơ sau và trả lời câu hỏi:

      Dưới trời lửa khói

      Em như cánh tên

      Bay trên cồn cát

      Rẽ gió xông lên.

                  NGUYỄN VĂN DINH

a) Các từ cánh và bay gợi cho em nghĩ đến sự vật nào?

b) Những từ nào có nghĩa giống từ cánh (trong cánh tên)?

c) Theo em, vì sao tác giả chọn từ cánh mà không chọn những từ khác?

2. Tìm từ thích hợp trong ngoặc đơn để hoàn chỉnh đoạn văn sau:

     Hồ về thu, nước (trong vắt, trong trẻo), mênh mông. Trăng toả sáng rọi vào các gợn sóng (ào ạt, lăn tăn). Thuyền ra khỏi bờ thì hây hẩy gió đông nam, sóng vỗ rập rình. Một lát, thuyền vào gần một đám sen. Bấy giờ, sen trên hồ đã gần tàn nhưng vẫn còn lơ thơ mấy đoá hoa nở muộn. Mùi hương đưa theo chiều gió (ngào ngạt, sực nức). Thuyền theo gió cứ từ từ mà đi ra giữa khoảng (vô tận, mênh mông).

(:) Hây hẩy: (gió thổi) nhẹ, thành từng làn ngắn.

Theo PHAN KẾ BÍNH

3. Viết một đoạn văn ngắn về người thiếu niên dũng cảm trong bài thơ Em bé Bảo Ninh. Chọn một từ em thích trong đoạn văn và cho biết từ đó phản ánh đúng cảm nghĩ của em về nhân vật như thế nào.

Tham khảo:

     Em bé Bảo Ninh là một thiếu niên anh hùng trong thời kì kháng chiến chống Mỹ. Em là biểu tượng về lòng dũng cảm của bao lớp thanh thiếu niên. Khi bầu trời Đồng Hới lúc đó như bị xé toạc bởi hàng trăm quả bom dội xuống thì có một cậu bé băng mình qua những đồi cát đang bị cày xới nham nhở, bụi tung mù mịt để tiếp đạn cho bộ đội và dân quân bắn máy bay. Người thiếu niên đó không màng đến an toàn cho bản thân, mà một lòng tham gia hoạt động cách mạng, góp sức mình vào chiến dịch của toàn dân. Tác giả đã ví cậu như một “cánh tên” vượt qua cồn cát, vượt qua ngọn sóng, xé toạc đi những mây mù khói lửa của chiến tranh, đâm thủng những khó khăn, nguy hiểm để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình. Hình ảnh đó không chỉ miêu tả chân thực sự nhanh nhẹn, linh hoạt của cậu thiếu niên mà còn khắc họa được sự dũng mãnh, mạnh mẽ và can trường của cậu trong cuộc chiến. Nhờ vậy mà em dường như thực sự được gặp gỡ một người anh hùng nhỏ tuổi dũng cảm, hình dung được cụ thể và rõ ràng những hi sinh, cống hiến của người anh hùng ấy.

---> Từ dũng cảm phản ánh cảm nhận của em về nhân vật em bé Bảo Ninh là một người rất gan dạ, anh dũng, không ngại hi sinh để chiến đấu vì nhân dân, vì Tổ quốc.