Phần I. Nhật Bản SVIP

BÀI 3. CHÂU Á TỪ NĂM 1919 ĐẾN NĂM 1945

I. Nhật Bản 

* Giai đoạn 1918 - 1920:

- Nền kinh tế Nhật Bản phát triển nhanh chóng do buôn bán vũ khí trong thế chiến thứ nhất. 

- Sự phát triển kinh tế kéo dài 18 tháng, Nhật Bản rơi vào khủng hoảng, bấp bênh do ảnh hưởng của thiên tai và lạm phát.  

* Giai đoạn 1920 - 1922: 

- Tình hình kinh tế: sa sút, nhiều công ty thua lỗ, phá sản.

- Tình hình xã hội:

+ Số người thất nghiệp lên đến 12 vạn người.

+ Đời sống người lao động không được cải thiện.

+ Phong trào đấu tranh của giai cấp công - nông bùng lên mạnh mẽ. 

+ Tháng 7 - 1922, Đảng Cộng sản Nhật Bản thành lập, giữ vai trò lãnh đạo phong trào công nhân. ​

* Giai đoạn 1924 - 1929:

- Kinh tế phát triển nhưng không ổn định. 

- Năm 1926: sản lượng công nghiệp vượt mức trước chiến tranh. 

- Năm 1927: khủng hoảng tài chính ở Tô-ki-ô, hậu quả: 

+ Hàng chục ngân hàng đóng cửa, công nghiệp sụt giảm 32,5%. 

+ Nạn thất nghiệp tăng mạnh, 15% người lao động mất việc. 

+ Nông dân bị bần cùng hoá.

+ Sức mua của người dân giảm sút.

 Hình 1. Thành phố Ô-xa-ca vào những năm 20 của thế kỉ XX 

* Giai đoạn 1929 - 1933:

- Về kinh tế: 

+ Nhật Bản rơi vào đại suy thoái kinh tế. 

+ Sản lượng công nghiệp giảm 32,5%, ngoại thương giảm 80%.

- Về xã hội:

+ 3 triệu người thất nghiệp.

+ Mâu thuẫn xã hội ngày càng gay gắt.

+ Các cuộc bãi công liên tục nổ ra. 

- Giải pháp:

+ Quân sự hoá bộ máy nhà nước. 

+ Gây chiến tranh xâm lược, bành trướng ra bên ngoài. Tháng 9 - 1931, Nhật Bản xâm chiến Đông Bắc Trung Quốc. 

=> “Lò lửa chiến tranh” ở châu Á - Thái Bình Dương được hình thành, chủ nghĩa phát xít ra đời ở Nhật Bản, trục phát xít Béc-lin - Rô-ma - Tô-ki-ô được thiết lập.

Hình 2. Quân Nhật tiến vào chiếm đóng vùng Đông Bắc Trung Quốc (1931)

* Giai đoạn 1939 - 1945: Nhật Bản tham gia vào Chiến tranh thế giới thứ hai. 

- Nhật Bản thuộc phe phát xít.

- Tháng 9 - 1940, quân Nhật kéo vào Đông Dương. 

- Tháng 12 - 1941, Nhật Bản bất ngờ tấn công hạm đội Mỹ ở Trân Châu cảng.

- Quân đội Nhật Bản xâm lược các nước Đông Nam Á khác, tiến hành nhiều đảo thuộc châu Á - Thái Bình Dương,... 

- Ngày 15 - 8 - 1945, Nhật Bản phải chấp nhận đầu hàng không điều kiện trước quân Đồng minh.