CẨN THẬN HÃO
(Trích: Anh thợ cạo thành Xê-vin)
Bô-mác-se
HỒI THỨ TƯ
LỚP VII
(Viên chưởng khế, Đôn Ba-din, các diễn viên trên)
PHI-GA-RÔ - Bẩm ông lớn, đây là viên chưởng khế của chúng ta.
BÁ TƯỚC - Và ông bạn Ba-din cùng đi!
BA-DIN - Ôi! Tôi trông thấy gì thế này!
PHI-GA-RÔ - Do sự tình cờ nào, ông bạn ơi?.
BA-DIN - Do sự biến cố nào, thưa các ngài?...
CHƯỞNG KHẾ - Có phải đây là cô dâu, chú rể?
BÁ TƯỚC - Phải, ông ạ. Đáng lẽ ông phải phối hợp cô nương Rô-din với tôi đêm nay, ở nhà ông thợ cạo Phi-ga-rô; nhưng chúng tôi ưng chọn mái nhà này vì những lí do mà ông sẽ biết. Ông có đem theo hôn ước của chúng tôi đấy chứ?
CHƯỞNG KHẾ - Vậy ra tôi được vinh dự nói chuyện với ông lớn bá tước An-ma-vi-va!
PHI-GA-RÔ - Đúng vậy.
BA-DIN - (Nói riêng) Nếu vì thế mà lão đã đưa cho ta chìa khóa cổng.
CHƯỞNG KHẾ - Là vì tôi có hai khế ước hôn nhân, bẩm ông lớn; ta đừng có lầm lẫn: đây là của ông lớn, còn đây là của ngài Bác-tô-lô, với cô nương... cũng Rô-din? Hai cô, hiển nhiên là hai chị em ruột cùng một tộc danh?
BÁ TƯỚC - Ta cứ kí đi. Đôn Ba-din sẽ vui lòng làm người chứng thứ hai cho chúng ta. (Họ kí.)
BA-DIN - Nhưng mà, bẩm ông lớn... tôi không hiểu...
BÁ TƯỚC - Ba-din tiên sinh ơi, chuyện cỏn con cũng làm ngài lúng túng, và tất cả đều làm ngài ngạc nhiên.
BA-DIN - Bẩm ông lớn... nhưng nếu ông bác sĩ...
BÁ TƯỚC (Ném cho y một túi tiền) - Còn làm bộ ngây thơ! Kí mau lên nào!
BA-DIN (Ngạc nhiên) - A!
PHI-GA-RÔ - Kí thì có khó khăn gì nào?
BA-DIN (Cân nhắc túi tiền) - Chả khó khăn gì nữa; là vì tôi, một khi tôi đã hứa lời, thì phải có những lí do nặng đồng cân... (Y kí.)
LỚP VIII
(Bác-tô-lô, một thẩm phán, những cảnh binh, những gia nhân cầm đuốc, các diễn viên trên)
BÁC-TÔ-LÔ (Trông thấy bá tước hôn bàn tay Rô-din và Phi-ga-rô ôm hôn Đôn Ba-din một cách kệch cỡm; lão kêu lên và túm lấy cổ viên chưởng khế) - Rô-din với lũ ăn cắp này! Bắt tất cả! Tôi tóm cổ được một đứa đây rồi.
CHƯỞNG KHẾ - Chưởng khế của ngài đây mà.
BA-DIN - Chưởng khế của ngài đây mà. Ngài đùa đấy à?
BÁC-TÔ-LÔ - À! Đôn Ba-din, ô hay, sao mà ông lại có mặt ở đây?
BA-DIN - Đúng ra là: ngài, sao ngài lại không có mặt ở đây?
THẨM PHÁN (Trỏ Phi-ga-rô) - Khoan; tôi quen biết anh này. Anh đến làm cái trò nhà này, vào những giờ bất tiện?
PHI-GA-RÔ - Giờ bất tiện? Ông thấy rõ là bây giờ gần buổi sáng cũng ngang với gần buổi chiều. Vả chăng, tôi thuộc đám tùy tùng của ông lớn bá tước An-ma-vi-va tướng công.
BÁC-TÔ-LÔ - An-ma-vi-va!
THẨM PHÁN - Vậy ra không phải kẻ trộm?
BÁC-TÔ-LÔ - Hãy mặc kệ chuyện đó. Bất cứ nơi nào khác, thưa ngài bá tước, tôi đều là kẻ hầu ông lớn, nhưng ngài thấy rằng ưu thế của tước vị ở đây không có uy lực gì. Xin ngài làm ơn có lòng tốt rút lui đi cho.
BÁ TƯỚC - Phải, đúng lẽ là tước vị ở đây không có uy lực gì, nhưng cuộc sống một cái có rất nhiều uy lực, đó là sự ưu đãi mà cô nương đây vừa mới ban cho tôi hơn ngài, bằng cách tự nguyện trao thân gửi phận cho tôi.
BÁC-TÔ-LÔ - Ông ta nói gì, Rô-din?
RÔ-DIN - Ông ấy nói thực. Vì có gì mà ông ngạc nhiên? Há chẳng phải là, ngay đêm nay, tôi phải được báo thù một kẻ lừa dối? Tôi đã được báo thù.
BA-DIN - Tôi đã bảo ngài rằng chính là bá tước đấy mà, ngài bác sĩ ơi!
BÁC-TÔ-LÔ - Tôi cần quái gì? Hôn nhân tức cười! Những người chứng đâu?
CHƯỞNG KHẾ - Không thiếu cái gì cả. Tôi đã được hai ngài này làm chứng tá.
BÁC-TÔ-LÔ - Thế nào, Ba-din!... ông đã kí à?
BA-DIN - Ngài bảo làm thế nào? Con người quỷ quái đó lúc nào túi cũng đầy những lí lẽ không cưỡng được.
BÁC-TÔ-LÔ - Tôi cóc cần những lí lẽ của ông ta. Tôi sẽ sử dụng uy quyền của tôi.
BÁ TƯỚC - Ông đã mất uy quyền đó vì đã lạm dụng.
BÁC-TÔ-LÔ - Cô gái còn vị thành niên.
PHI-GA-RÔ - Cô vừa mới tự thoát li rồi.
BÁC-TÔ-LÔ - Ai nói với anh, đồ trùm bịp bợm?
BÁ TƯỚC - Cô nương đây dòng dõi quý tộc và nhan sắc xinh đẹp, tôi là người quý hiển, trẻ tuổi và giàu có, cô nương là vợ tôi; với danh nghĩa đó, nó làm cả khi chúng tôi vinh hạnh ngang nhau, người ta định tranh giành với tôi chăng?
BÁC-TÔ-LÔ - Không đời nào người ta cướp được cô ấy khỏi tay tôi.
BÁ TƯỚC - Cô ấy không còn ở dưới quyền lực của ông nữa. Tôi đặt cô dưới quyền của pháp luật; và ngài đây, mà chính ông đã đưa đến, sẽ che chở cô khỏi sự cường bạo mà ông định dùng để đối xử với cô. Những vị thẩm phán chân chính, là những cột trụ nâng đỡ tất cả những kẻ bị áp bức.
THẨM PHÁN - Hẳn thế rồi. Và sự kháng cự vô ích để chống với một cuộc hôn nhân vẻ vang bậc nhất, đủ chứng tỏ lòng lo sợ của ông ta về việc quản lí không tốt những tài sản của cô con đỡ đầu, mà ông ta sẽ phải thanh toán.
BÁ TƯỚC - Ồ! Ông ta chỉ việc đồng ý mọi việc, là tôi sẽ không đòi hỏi ông ta gì cả.
PHI-GA-RÔ - Ngoài cái biên lai nhận một trăm ê-quy của tôi; ta không nên loạn trí.
BÁC-TÔ-LÔ(Cáu) - Tất cả đều chống lại ta... ta đã rúc đầu vào một cái tổ ong!
BA-DIN - Tổ ong nào? Không chiếm được người đàn bà, nhưng bác sĩ ơi, xin hãy tính rằng tiền của hãy còn, phải rồi, hãy còn mà.
BÁC-TÔ-LÔ - Ề! Để tôi yên nào, Ba-din! Ông chỉ nghĩ đến tiền. Tôi, tôi cần quái gì tiền! Ừ thì, tôi vẫn giữ được tiền: nhưng ông tưởng đó là động cơ quyết định tôi chăng? (Lão kí.)
PHI-GA-RÔ (Cười) - A! Ha! Ha! Ông lớn ơi, họ cùng một dòng cả.
CHƯỞNG KHẾ - Nhưng mà, các ngài ơi, tôi chả còn hiểu gì cả. Không phải là hai chị em cùng một tên họ hay sao!
PHI-GA-RÔ - Thưa ngài, không, họ chỉ là một người.
BÁC-TÔ-LÔ (Đau khổ) - Thế mà tôi đã cất thang của họ đi, để cho việc cưới xin được chắc chắn hơn! Chà! Tôi bị nguy hại vì thiếu cẩn mật.
PHI-GA-RÔ - Vì thiếu lương tri. Ta nên chân thực đi bác sĩ ạ: khi tuổi trẻ và tình yêu đồng tình để lừa gạt một ông già, thì tất cả những việc ông ta làm để ngăn ngừa, đều có thể gọi tên rất chí lí là Cẩn thận hão.
(Kiệt tác sân khấu thế giới, Bô-mác-se, Thợ cạo thành Xê-vin, Trọng Đức dịch, NXB Sân khấu, Hà Nội, 2006, tr. 157 - 163)
Bạn có thể đánh giá bài học này ở đây