Khám phá văn bản SVIP

BẢO KÍNH CẢNH GIỚI - BÀI 43

Nguyễn Trãi

I. THỰC HÀNH ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG

1. Đọc

2. Tìm hiểu chung

- Bảo kính cảnh giới là chùm thơ được rút ra từ tập Quốc âm thi tập bao gồm có 61 bài thơ trong tổng số 254 bài.

- Bố cục: 

- Bảo kính cảnh giới được viết theo thể loại thơ Nôm Đường luật, tức là viết bằng chữ Nôm và thể Đường luật.

-> Đây được xem là một lối thơ riêng do tác giả trung đại Việt Nam sáng tác dựa trên thể loại thơ Đường luật.

II. KHÁM PHÁ VĂN BẢN

1. Bức tranh thiên nhiên ngày hè

- Dòng thơ đầu thể hiện cuộc sống và cảm xúc của tác giả:

+ Rồi: tức là rảnh rỗi.

+ Ngày trường: là ngày dài.

-> Nhịp thơ bất thường 1/2/3, giọng điệu chậm rãi, thong thả, kết hợp với từ "rồi" nhấn mạnh thời gian rảnh rỗi, cùng tâm hồn thư thái của tác giả.

- Bức tranh thiên nhiên mùa hè:

+ Màu sắc:

+ Trạng thái sự vật: Dùng các động từ mạnh (đùn đùn, giương, phun, tiễn) diễn tả sự căng tràn của cảnh vật.

-> Luôn có sự thôi thúc từ bên trong không thể kìm lại.

+ Cảnh vật cuối hè: sen đã tàn, đã hết mùi hương. Ngắt nhịp 3/4 gây sự chú ý cho người đọc làm nổi bật cảnh vật buổi chiều hè.

+ Âm thanh: Sôi động và quen thuộc (chợ cá, tiếng ve inh ỏi).

-> Bản hòa ca mùa hạ náo nhiệt, tưng bừng.

* Kết luận: 

- Tác giả đã huy động mọi giác quan để cảm nhận về sự thay đổi của thiên nhiên từ thị giác, thính giác đến khứu giác.

- Thể hiện sự giao cảm mạnh mẽ và tinh tế của nhà thơ với cảnh vật. Tình yêu thiên nhiên và cuộc sống tha thiết của tác giả.

2. Niềm tha thiết với đời

- Tác giả sử dụng điển cố:

-> Thể hiện khát khao mang đến cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân khắp mọi nơi.

- Câu kết: ngắt nhịp 3/3 thể hiện sự dồn nén cảm xúc của cả bài thơ. Qua đó, thể hiện niềm khát vọng, mong mỏi da diết cuộc sống thanh bình, hạnh phúc.

-> Khát vọng cao đẹp thể hiện tấm lòng vì nước, vì dân của tác giả.

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung

- Bài thơ là bức tranh thiên nhiên, cảnh vật ngày hè đầy màu sắc và âm thanh sống động.

- Thể hiện tình yêu thiên nhiên và yêu nước, song cũng chất chứa rất nhiều nỗi niềm day dứt, khắc khoải.

- Thể hiện nỗi niềm khát vọng của nhà thơ: mong ước nhân dân khắp nơi được ấm no, hạnh phúc.

2. Nghệ thuật

- Thể thơ thất ngôn xen lục ngôn.

- Ngôn từ giản dị, sử dụng từ Hán Việt kết hợp điển cố.

- Sử dụng từ láy độc đáo.