Khám phá văn bản SVIP

HUYỆN TRÌA, ĐỀ HẦU, THẦY NGHÊU MẮC LỠM THỊ HẾN

I. THỰC HÀNH ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG

1. Đọc

2. Tìm hiểu chung

a. Tác phẩm "Nghêu, Sò, Ốc, Hến"

- Thể loại:

- Bố cục: Tác phẩm Nghêu, Sò, Ốc, Hến (gồm màn giáo đầu và 19 lớp).

- Tóm tắt vở tuồng: 

+ Ốc và Ngao trộm nhà Trùm Sò -> bán cho Thị Hến.

+ Trùm Sò báo Lí Hà. -> Lí Hà trói Thị Hến lên quan xét xử.

+ Huyện Trìa và Đề Hầu tha Hến.

+ Nghêu cũng có ý với Hến.

+ Hến cho mời cả ba đến nhà vào một buổi tối, và tại đây diễn ra một cuộc hội ngộ đầy nhục nhã.

- Chủ đề: Phản ánh những tệ trạng của xã hội như háo sắc, tham ô, lừa lọc được kể lại dưới góc nhìn trào phúng, châm biếm.

b. Đoạn trích "Huyện Trìa, Đề Hầu, Thầy Nghêu mắc lỡm Thị Hến"

- Vị trí: Thuộc lớp XIX trong vở tuồng "Nghêu, Sò, Ốc, Hến".

- Tóm tắt:

II. KHÁM PHÁ VĂN BẢN

1. Nhân vật và giọng điệu, lời thoại của nhân vật

- Các nhân vật: Thị Hến, Huyện Trìa, Đề Hầu, Thầy Nghêu.

- Giọng điệu: dựa trên tính cách nhân vật.

  + Thị Hến: yểu điệu, lẳng lơ nhưng mưu mô.

  + Huyện Trìa: hùa theo, lộng quyền, háo sắc.

  + Đề Hầu: bịp bợm, hay nói xấu, háo sắc.

  + Thầy Nghêu: tham lam, háo sắc.

- Lời thoại của nhân vật là văn vần, có nhịp điệu.

2. Đặc điểm của thể loại tuồng đồ qua văn bản

- Đề tài: Lấy trong cuộc sống đời thường, đó là sự ham mê nữ sắc của Huyện Trìa, Đề Hầu, Thầy Nghêu rồi tự gánh lấy nhục nhã, ê chề.

- Tích truyện:

- Nhân vật: Thường xưng danh (Huyện Trìa, Đề Hầu, Thầy Nghêu), không thay đổi và luôn hiện diện xuyên suốt cả đoạn tuồng.

- Lời thoại: có cả đối thoại, độc thoại, bàng thoại.

- Phương thức lưu truyền: truyền miệng nên có những dấu ấn riêng.

3. Những yếu tố đặc sắc khác trong văn bản

- Nguyên nhân nảy sinh, phát triển mâu thuẫn giữa các nhân vật xuất phát từ việc Huyện Trìa, Đề Hầu, Thầy Nghêu đều  rung động, ham mê nhan sắc của Thị Hến.

- Cách giải quyết mâu thuẫn: Thị Hến đưa cả ba vào tròng, tự phân xử nhau.

- Tính cách của Thị Hến trong lớp tuồng XIX:

- Bình luận về tiếng cười:

+ Tình huống mắc lỡm chế giễu thói ham mê nữ sắc của những người chức cao vọng trọng, làm mất đi thuần phong mĩ tục.

+ Thị Hến dùng mưu: sự thông minh khi giải quyết tệ trạng trên.

- Dị bản: Ở một số dị bản, nhân vật Thầy Nghêu được thay bằng nhân vật (Lí Hà), vở tuồng kết thúc trong cảnh các bà vợ của Huyện Trìa, Đề Hầu, Lí Hà bất ngờ xuất hiện và sỉ vả các ông chồng.

-> Dị bản là kết quả của phương thức truyền miệng.