Khám phá văn bản SVIP

THỊ MẦU LÊN CHÙA

I. THỰC HÀNH ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG

1. Đọc

2. Tìm hiểu chung

a. Xuất xứ:

b. Nội dung vở chèo "Quan Âm Thị Kính"

     Thị Kính là con gái Mãng Ông, một nông dân nghèo. Nàng được gả làm dâu cho một gia đình khá giả, làm vợ Thiện Sĩ, con trai Sùng Ông, Sùng Bà. Một hôm Thị Kính ngồi khâu, Thiện Sĩ đọc sách bên cạnh nàng rồi ngủ thiếp đi. Nhìn thấy một sợi râu mọc ngược dưới cằm chồng, Thị Kính cầm dao xén chỉ định cắt đi, Thiện Sĩ giật mình thức dậy hô hoán lên, Sùng Ông, Sùng Bà đồ cho Thị Kính mưu giết chồng và đuổi nàng ra khỏi nhà. Thị Kính tủi nhục, xuống tóc giả trai xin vào tu hành ở chùa Vân, lấy pháp danh là Kính Tâm. Thị Mầu, con gái phú ông trong làng, đem lòng say mê và tìm cách ve vãn Kính Tâm. Không được đáp lại, Thị Mầu về đùa ghẹo người ở của gia đình mình là anh Nô, rồi có thai. Bị làng bắt vạ, Thị Mầu đổ cho Kính Tâm và đem con bỏ cho nàng. Bị chùa đuổi ra khỏi tam quan, Kính Tâm lang thang xin sữa nuôi con của Thị Mầu. Ba năm sau, lâm bệnh nặng, nàng viết thư để lại cho đứa trẻ rồi qua đời. Kính Tâm được minh oan và trở thành Phật Bà Quan Âm.

Một cảnh trong đoạn trích Thị Mầu lên chùa, chèo Quan Âm Thị Kính

II. KHÁM PHÁ VĂN BẢN

1. Tính cách hai nhân vật Thị Mầu và Thị Kính

a. Tính cách hai nhân vật

Một số câu đối thoại, độc thoại, bàng thoại của nhân vật Thị Mầu, Thị Kính và tiếng đế trong văn bản:

=> Nhận xét về tính cách hai nhân vật:

+ Thị Mầu:

-> Khác biệt hẳn với người phụ nữ truyền thống xưa.

+ Thị Kính: trầm ổn, dịu dàng, man mác buồn.

-> Hình ảnh đậm vẻ truyền thống của người phụ nữ thời phong kiến dù đã quy y cửa Phật.

b. Thái độ của nhân dân đối với nhân vật Thị Mầu

- Lời thoại của Thị Mầu cho thấy tình cảm, cảm xúc của nhân vật đã thay đổi:

- Quan niệm của Thị Mầu về tình yêu và hạnh phúc:

- Tiếng đế thể hiện quan điểm về nhân vật Thị Mầu:

+ Tiếng đế: "Dơ lắm! Mầu ơi!", "Sao lẳng lơ thế."

+ Tác dụng: Tiếng đế coi Thị Mầu là một người phụ nữ không gia giáo, không chín chắn, lẳng lơ. Có thể nói một cái nhìn không hề tốt đẹp về nhân vật này. Nếu xét theo quan điểm truyền thống trong đoạn trích thì đây là một quan điểm hợp lý vì tính cách, hành xử của Thị Mầu không hề phù hợp với nề nếp, gia giáo mà người phụ nữ truyền thống xưa phải có.

2. Quan điểm của tác giả dân gian

Cách ứng xử của nhân vật Thị Kính cho thấy nhân vật này có vẻ đẹp truyền thống theo dân gian Việt Nam: hiền dịu, hiểu lễ nghĩa, tài sắc vẹn toàn. Đây cũng là quan điểm của tác giả. Quan điểm này vẫn còn giá trị ở nhiều nơi, nhiều gia đình ở Việt Nam ngày nay.

3. Yếu tố của văn bản chèo 

- Xuất xứ từ vở chèo "Quan Âm Thị Kính".

- Nhân vật:

- Có lời thoại của tiếng đế.