XÃ TRƯỞNG - MẸ ĐỐP
I. THỰC HÀNH ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Tìm hiểu chung
- Xuất xứ:
@200397279808@
- Đoạn trích "Xã trưởng - Mẹ Đốp":
+ Nội dung đoạn trích xoay quanh cuộc trao đổi giữa xã trưởng (người quản lí xã) với mẹ Đốp (vợ của người mõ làng) về việc đi rao mõ, thông báo cho cả làng biết tin Thị Mầu mang thai khi chưa có chồng.
+ Văn bản được in trong Kịch bản chèo, quyển 1, Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam - NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2014, trang 282 - 288 và 324 - 327.
- Thể loại:
@200397292402@
II. KHÁM PHÁ VĂN BẢN
1. Công việc thường ngày của xã trưởng và mẹ Đốp
- Xã trưởng:
+ Nói về mình:
Tại dân vi tổng lí
Quốc pháp hữu công cầu
Ơn dân xã thuận bầu
Tôi đứng đầu hàng xã
-> Thái độ tự hào mà nói mình được chọn làm lí trưởng là do người dân đều đồng ý chọn, coi mình như là vua ở đây.
+ Nói về mẹ Đốp và chồng:
Đi rao mõ
Làm cái thứ mõ thì bằng với sắc cái gì?
@200398780828@
- Mẹ Đốp:
+ Nói về xã trưởng:
Các cụ chửa được ngồi
Thầy sai con đi rao mõ
-> Thái độ đả kích, châm chọc chức xã trưởng.
+ Nói về vợ chồng mình:
Mộc đạc vang lừng
Kim thanh dóng dả"
"Bất phận danh nhi tài túc
Vô chế lệnh nhi dân tòng"
"Muôn việc sửa sang quyền cắt đặt
Một mình một chiếu thảnh thơi ngồi."
-> Dùng những từ ca ngợi nghề của mình cũng được trân trọng, cũng được dân bầu, luôn dùng những từ thẳng thắn để nói về những gì chồng đạt được.
=> Nhận xét cách sử dụng từ ngữ của hai nhân vật: Những từ ngữ giản dị, mộc mạc, đặc trưng của làng quê: "đốp chát, bố cháu, chửa, con mẹ Đốp, tốt nái".
2. Nhân vật mẹ Đốp
@200398828516@
- Sự xuất hiện của mẹ Đốp nói riêng và kiểu nhân vật này nói chung trong kịch bản chèo có tác dụng hình tượng hóa các quan điểm, triết lý dân gian giúp việc truyền tải dễ dàng hơn, dễ hiểu hơn.
3. Thủ pháp tạo nên yếu tố hài hước
- Thủ pháp tạo nên yếu tố hài hước:
+ Giọng điệu: hài hước, châm biếm, mỉa mai.
+ Nghệ thuật tạo tiếng cười: Từ đồng âm "bằng"; "Bố cháu trẩy tỉnh lĩnh bằng rồi ạ/ Làm cái thứ mõ thì bằng với sắc cái gì".
- Diễn viên sử dụng cử chỉ: Cử chỉ của nhân vật xã trưởng - mẹ Đốp:
+ Khi diễn viên chèo nhập vai mẹ Đốp, họ sẽ sử dụng cử chỉ chân chất, nhanh nhạy, tinh nghịch.
+ Khi diễn viên chèo nhập vai xã trưởng, họ sẽ sử dụng cử chỉ kiêu ngạo, hách dịch, điêu ngoa.
=> Ý nghĩa của thủ pháp trào phúng:
+ Phê phán đối với những tầng lớp chức dịch như xã trưởng nhưng lại có tính trêu ghẹo, đùa cợt người khác, ham sắc và khinh người, tự cao và không có đạo đức.
+ Phần nào thể hiện xã hội cổ hủ, lạc hậu xưa với những giáo điều, quy định khắt khe qua hình phạt gõ mõ đối với Thị Mầu.
Bạn có thể đánh giá bài học này ở đây