Bài soạn SVIP

KIỂM TRA PHẦN TIẾNG VIỆT

Bài 1. Tìm khởi ngữ trong câu sau và viết lại thành câu không có khởi ngữ.

            Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: "Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!".

(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)

Trả lời

Khởi ngữ của câu là “mắt tôi"

Viết lại thành câu không có khởi ngữ: Các anh lái xe nhận xét về mắt tôi: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”.

Bài 2. Chỉ ra thành phần biệt lập trong những câu sau và giải thích phần ý nghĩa mà nó đem lại cho câu chứa nó.

a. Thật đấy, chuyến này không được Độc lập thì chết cả đi chứ sống làm gì cho nó nhục.

(Kim Lân, Làng)

b. Cũng may mà bằng mấy nét vẽ, họa sĩ ghi xong lần đầu gương mặt của người thanh niên.

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

Trả lời

Các thành phần biệt lập trong câu:

a. Thật đấy (tỏ thái độ khẳng định của người nói).

b. (cũng) may (thể hiện cách đánh giá tốt).

Bài 3. Cho biết những từ ngữ in đậm trong các đoạn trích dưới đây có tác dụng liên kết câu chứa chúng với câu nào. Đó là phép liên kết nào?

a.

- Ba không giống cái hình ba chụp với má.

- Sao không giống, đi lâu, ba con già hơn trước thôi.

- Cũng không phải già, mặt ba con không có cái thẹo trên mặt như vậy.

À, ra vậy, bây giờ bà mới biết.

(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)

b. Không một hôm nào bà Hai ở quán về mụ không sấn đến vạch thúng ra xem:

- Ái chà! Nhà này có mớ cá ngon gớm, chiều tớ phải xin một bát mấy được.

Thế là, đến chiều, mụ sai con bưng bát đến xin.

(Kim Lân, Làng)

Trả lời

- Phép lặp: các từ ba, giống, già.

- Phép thể: vậy (thay cho mặt ba con không có cái theo trên mặt như vậy).

Bài 4. Chỉ ra phép lặp từ ngữ và phép thế để liên kết câu trong đoạn trích sau đây:

- Họa sĩ nào cũng đến Sa Pa! Ở đấy tha hồ vẽ. Tôi đi đường này bay mươi hai năm. Trước Cách mạng tháng Tám, tôi chở lên chở về mãi nhiều họa sĩ như bác. Họa sĩ Tô Ngọc Vân này, họa sĩ Hoàng Kiệt này,…

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

Trả lời

- Phép lặp: lặp từ hoạ sĩ.

- Phép thế: từ đấy thay cho Sa Pa.

Bài 5. Chỉ ra sự liên kết về nội dung, về hình thức giữa các câu trong một đoạn văn ở một bài tập làm văn của em.

Trả lời

- Liên kết nội dung gồm liên kết chủ đề (đề tài): các câu trong đoạn phải hướng về chủ đề của đoạn.

Bài 6. Đọc truyện cười "Hai kiểu áo" và trả lời câu hỏi:

HAI KIỂU ÁO

            Có ông quan lớn đến hiệu may để may một cái áo thật sang tiếp khác. Biết quan xưa nay nổi tiếng luồn cúi quan trên, hách dịch với dân, người thợ may bèn hỏi:

- Xin quan lớn cho biết ngài may chiếc áo này để tiếp ai ạ?

            Quan lớn ngạc nhiên:

- Nhà ngươi biết để làm gì?

            Người thợ may đáp:

- Thưa ngài, con hỏi để may cho vừa. Nếu ngài mặc hầu quan trên thì vạt đằng trước phải may ngắn đi dăm tấc, còn nếu ngài mặc để tiếp dân đen thì vạt đằng sau phải may ngắn lại.

            Quan ngẫm nghĩ môt lát rồi bảo:

- Thế thì nhà ngươi may cho ta cả hai kiểu.

(Theo Trương Chính – Phong Châu, Tiếng cười dân gian Việt Nam)

a. Câu nào trong những lời đối đáp trên đây chứa hàm ý?

b. Nội dung hàm ý ấy là gì?

c. Người nghe có giải đoán được hàm ý trong câu nói đó không? Chi tiết nào xác nhận điều này?

Trả lời

a. Các câu chứa hàm ý.

- Nếu ngài mặc để hầu quan trên thì vạt đằng trước phải may ngắn đi vài tấc

- Còn nếu ngài mặc để tiếp dân đen thì vật đằng sau phải may ngắn lại

- May cho ta cả hai kiểu.

b. Các hàm ý ấy là:

- Khi gặp quan trên, ngài sẽ cúi luồn, nên vạt trước chùng lại

- Khi gặp dân, vị quan này là người vênh váo, hách dịch nên vạt trước sẽ hớt lên.

- Vị quan là người hai mặt, trên thì nịnh hót, dưới thì chèn ép.