Bài soạn SVIP

CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG

I. CÂU CHỦ ĐỘNG VÀ CÂU BỊ ĐỘNG

1. Xác định chủ ngữ của các câu:

a. Mọi người/ yêu mến em.

         CN                 VN

b. Em/ được mọi người yêu mến.

     CN         VN

2. Ý nghĩa của chủ ngữ trong hai câu trên khác nhau như sau:

- Câu (a), chủ ngữ Mọi người là chủ thể của hành động yêu mến.

- Ở câu (b), chủ ngữ Em không phải chủ thể của hành động yêu mến, mọi người mới là chủ thể của hành động đó.

=> Câu (a) là câu chủ động, câu (b) là câu bị động.

 II. MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG

1. – Thủy phải xa lớp ta, theo mẹ về quê ngoại.

    Một tiếng “ồ” nổi lên kinh ngạc. Cả lớp sững sờ. Em tôi là chi đội trưởng, là “vua toán” của lớp từ mấy năm nay. Em được mọi người yêu mến. Tin này chắc làm cho bạn bè xao xuyến.

2. Chúng ta chọn điền vào bài 1 câu (b) Em được mọi người yêu mến. vì: Câu đứng trước câu cần lựa chọn và cả đoạn văn đều đang nói về Thủy (em). Thủy (em) trong đoạn này là đối tượng mà hoạt động hướng vào (được nói đến) chứ không phải là chủ thể của hoạt động. Cho nên, điền vào vị trí dấu ba chấm phải là câu bị động (b) Em được mọi người yêu mến. thì mới đảm bảo liên kết giữa các câu trong mạch chung của đoạn.

 III. LUYỆN TẬP

a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ rang dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấy kín đáo trong rương, trong hòm.

            Trong trường hợp này, các câu bị động được lược bỏ thành phần chủ ngữ. Có thể khôi phục: Có khi tinh thần yêu nước được người ta trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ rang dễ thấy. Nhưng cũng có khi tinh thần yêu nước (được) người ra cất giấu kín đào trong rương, trong hòm. Việc lược bỏ chủ ngữ là nhằm tránh lặp thừa. Câu bị động trong đoạn văn này được sử dụng để đảm bảo sự liên kết. Đối tượng nói đến ở đây là tinh thần yêu nước chứ không phải chủ thể của tinh thần yêu nước. Câu đầu đoạn văn thể hiện rõ điều này.

b. Người đầu tiên chịu ảnh hưởng của thơ Pháp rất đậm là Thế Lữ. Những bài thơ có tiếng của Thế Lê ra đời từ đầu năm 1933 đến 1934. Giữa lúc người thanh niên Việt Nam lúc bấy giờ ngập trong quá khứ đến tận cổ thì Thế Lữ đưa về cho họ cái hương vị phương xa. Tác giả “Mấy vần thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ.

            Chủ đề của đoạn văn này là nói về Thế Lữ - “Người đầu tiên…” – “Tác giả “Mấy vần thơ”…” chứ không nói về thơ Pháp, hay những người tôn vinh ông. Hai câu bị động có chủ ngữ cùng hướng về một đối tượng và cùng thống nhất với chủ đề của đoạn.