TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN CHỨNG MINH
I. MỤC ĐÍCH VÀ PHƯƠNG PHÁP CHỨNG MINH
1. – Trong cuộc sống, người ta cần chứng minh khi muốn làm cho ai đó tin vào nhận định của bản thân. Nhận định đó phải có căn cứ đúng đắn, dựa trên những sự thật được thừa nhận.
Ví dụ: Em sơ ý đánh rơi một chiếc vòng cổ rất quý giá, em biết có một bạn lớp khác (không quen em) nhặt được, em gặp để xin lại nhưng bạn đó lại muốn em chứng tỏ rằng chiếc vòng đó là của em.
- Chứng minh là dùng cái được thừa nhận là đúng, có thật để chửng tỏ điều gì đó là đáng tin.
2. Trong văn bản nghị luận, để chứng tỏ một ý kiến nào đó là đúng sự thật và đáng tin cậy, người viết phải đưa ra những lí lẽ đúng đắn, lập luận chắc chắn với những dẫn chứng xác thực, không chối cái được.
3.
a. - Luận điểm chính của bài văn Đừng sợ vấp ngã đã thể hiện ngay ở nhan đề đừng sợ vấp ngã.
- Các câu văn mang luận điểm là:
+ Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ. Lần đầu tiên chập chững bước đi bạn đã bị ngã. Lần đầu tiên tập bơi, bạn uống nước và suýt chết đuối phải không? Lần đầu tiên chơi bóng bàn, bạn có đánh trúng bóng không? Không sao đâu vì…
+ Vậy xin bạn chớ lo sợ thất bại… Điều đáng sợ hơn là bạn đã bỏ qua nhiều cơ hội chỉ vì không cố gắng hết mình.
b. – Để khuyên người ta “đừng sợ vấp ngã”, bài văn đã lập luận chứng minh.
- Các sự thật được dẫn chứng đáng tin cậy nhờ những tên tuổi lẫy lừng không ai không biết đến. Nghĩa là những sự thật dẫn ra mặc nhiên được thừa nhận.
-> Bài học rút ra: Khi làm bài văn nghị luận, để đạt độ tin cậy phải chứng minh bằng những dẫn chứng tiêu biểu, có tính khái quát được nhiều người thừa nhận đúng đắn.
II. LUYỆN TẬP
Bài văn Không sợ sai lầm.
a. - Bài văn nêu luận điểm: không sợ sai lầm.
- Các câu mang luận điểm:
+ Bạn ơi, nếu bạn muốn sống một đời mà không phạm chút sai lầm nào, làm gì được nấy, thì đó hoặc là bạn ảo tưởng, hoặc là bạn hèn nhát trước cuộc đời.
+ Sai lầm cũng có hai mặt. Tuy nó đem lại tổn thất, nhưng nó cũng đem đến bài học cho đời.
+ Thất bại là mẹ của thành công.
+ Những người sáng suốt dám làm, không sợ sai lầm, mới là người làm chủ số phận của mình.
b. – Các luận cứ:
+ Không chịu mất thì cũng chẳng được gì: Một người mà lúc nào cũng sợ thất bại, làm gì cũng sợ sai lầm là một người sợ hãi thực tế, trốn tránh thực tế, và suốt đời không bao giờ có thể tự lập được. Bạn sợ sặc nước thì bạn không biết bơi; bạn sợ nói sai thì bạn không nói được ngoại ngữ!
+ Khó tránh được sai lầm trên con đường bước vào tương lai: Nếu bạn sợ sai thì bạn chẳng dám làm gì. Người khác bảo bạn sai chưa chắc bạn đã sai, vì tiêu chuẩn đúng sai khác nhau. Lúc đó bạn chớ ngừng tay, mà cứ tiếp tục làm, dù cho có gặp trắc trở. Thất bại là mẹ của thành công.
+ Không liều lĩnh, mù quáng, cố ý mà phạm sai làm mà phải biết suy nghĩ, rút kinh nghiệm: Tất nhiên bạn không phải là người liều lĩnh, mù quáng, cố ý mà phạm sai lầm. Chẳng ai thích sai lầm cả. Có người phạm sai lầm thì chán nản. Có kẻ sai lầm rồi tiếp tục sai lầm thêm. Nhưng có người biết suy nghĩ, rút kinh nghiệm, tìm con đường khác để tiến lên.
=> Những luận cứ hiển nhiên giàu ý nghĩa thuyết phục.
c. Để lập luận chứng minh, bài Đừng sợ vấp ngã sử dụng lí lẽ và dẫn chứng, còn bài Không sợ sai lầm sử dụng lí lẽ và phân tích lí lẽ.
Bạn có thể đánh giá bài học này ở đây