Bài 9. Đô thị hoá (phần 1) SVIP

I. ĐẶC ĐIỂM ĐÔ THỊ HOÁ

1. Lịch sử đô thị hoá

a. Thời kì phong kiến

- Đô thị cổ đầu tiên ở nước ta là thành Cổ Loa, ra đời vào thế kỉ thứ III trước Công nguyên, là kinh đô của nhà nước Âu Lạc.

- Trong thời kì phong kiến, các đô thị có chức năng chủ yếu là hành chính, thương mại, quân sự và được hình thành ở những nơi thuận lợi về vị trí địa lí như: thành Thăng Long (thế kỉ XI); Phú Xuân, Hội An, Đà Nẵng, Phố Hiến (thế kỉ XVI – XVIII).

 b. Thời kì Pháp thuộc

Thời kì Pháp thuộc, nước ta có thêm một số đô thị lớn với chức năng chủ yếu là hành chính và quân sự như: Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định,...

c. Từ năm 1945 đến năm 1975

Từ Cách mạng tháng Tám đến năm 1975, quá trình đô thị hoá diễn ra chậm, tỉ lệ dân thành thị và số lượng đô thị tăng chậm.

d. Từ năm 1975 đến nay

Từ năm 1975 đến nay, quá trình đô thị hoá ở nước ta đã có những chuyển biến tích cực, đặc biệt là từ sau khi thực hiện công cuộc Đổi mới (1986), quá trình đô thị hoá đã diễn ra nhanh.

2. Đô thị hoá gắn với công nghiệp hoá, hiện đại hoá

- Năm 2021, tỉ lệ dân thành thị của nước ta là 37,1%.

- Kinh tế phát triển, nhiều đô thị được đầu tư quy hoạch đồng bộ về cơ sở hạ tầng làm xuất hiện ngày càng nhiều đô thị hiện đại, đô thị thông minh.

- Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh trở thành cực tăng trưởng kinh tế và trung tâm đổi mới sáng tạo của cả nước.

 - Tỉ lệ dân thành thị giữa các vùng có sự khác biệt. Năm 2021, tỉ lệ dân thành thị của Đông Nam Bộ là 66,4%, Trung du và miền núi Bắc Bộ là 20,5%.

3. Không gian đô thị và lối sống đô thị

a. Không gian đô thị

- Tổng số đô thị nước ta năm 2021 là 749 đô thị.

- Các đô thị không chỉ có chức năng hành chính mà còn là trung tâm kinh tế, văn hoá, đổi mới sáng tạo, có ý nghĩa thu hút đầu tư và lan toả sự phát triển đến các địa phương lân cận.

- Đô thị hoá đang diễn ra trên khắp cả nước, không gian đô thị được mở rộng, đặc biệt là các đô thị lớn như: Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ,...

- Cảnh quan đô thị hiện đại và văn minh. Hai vùng đô thị là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đã được hình thành, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội ở nước ta.

- Trong những năm gần đây, nước ta đang phát triển các chuỗi và chùm đô thị tạo mỗi liên kết trong mỗi vùng và trên cả nước như chuỗi đô thị Đà Nẵng, Hội An, Tam Kỳ, Quảng Ngãi, Quy Nhơn hay chùm đô thị Cần Thơ, Vĩnh Long, Cao Lãnh, Long Xuyên.

b. Lối sống thành thị

Lối sống thành thị ngày càng phổ biến trong quá trình đô thị hoá, không chỉ có ở các đô thị mà còn mở rộng về các vùng ven đô, vùng nông thôn đang dần dần đô thị hoá.

- Cảnh quan đô thị sáng - xanh - sạch - đẹp.

 - Các dịch vụ nâng cao chất lượng cuộc sống (làm đẹp, chăm sóc sức khoẻ).

- Cách ứng xử và giao tiếp văn minh.

- Phong cách sống hiện đại (giải trí, mua sắm, ẩm thực,...).