Bài 6. Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư và xã hội khu vực Mỹ La tinh (phần 2) SVIP

III. Dân cư và xã hội

1. Dân cư

a. Dân số

- Mỹ La tinh có số dân 652 triệu người (năm 2020).

- Các nước đông dân nhất là Bra-xin (211,8 triệu người), Mê-hi-cô (127,8 triệu người); nhưng cũng có nước chỉ vài chục nghìn dân như Đô-mi-ni-ca-na.

b. Gia tăng dân số

 Trước đây, khu vực Mỹ La tinh có tỉ lệ tăng dân số thuộc loại cao, hiện nay đã giảm nhiều, tỉ lệ tăng dân số của khu vực năm 2020 là 0,94%.

c. Cơ cấu dân số

 Mỹ La tinh đang trong thời kì dân số vàng và có sự thay đổi theo hướng già hoá dân số.

BẢNG 6.1. CƠ CẤU DÂN SỐ THEO TUỔI Ở KHU VỰC MỸ LA TINH GIAI ĐOẠN 2000 - 2020 

(Đơn vị: %)

(Nguồn: Liên hợp quốc, 2022)

d. Chủng tộc

 Mỹ La tinh là một trong những khu vực có sự đa dạng về chủng tộc bậc nhất trên thế giới, bao gồm người Ơ-rô-pê-ô-ít, nguồn Môn-gô-lô-it, người Nê-grô-it và người lai giữa các chủng tộc.

e. Phân bố dân cư

- Mật độ dân số trung bình của khu vực Mỹ La tinh khoảng 33 người/km² (năm 2020), thuộc loại thấp so với nhiều khu vực khác trên thế giới.

- Dân cư tập trung đông ở các đảo lớn trong vùng biển Ca-ri-bê, các vùng ven biển, các đồng bằng màu mỡ, một số cao nguyên,...

- Trong khi ở các khu vực núi cao, mưa nhiệt đới, vùng khô hạn,... dân cư rất thưa thớt.

g. Đánh giá chung

- Nhìn chung, nhờ số dân đông, cơ cấu dân số vàng nên Mỹ La tinh có lực lượng lao động dồi dào => Thuận lợi phát triển kinh tế, thu hút đầu tư,...

- Tuy nhiên, nhiều nước Mỹ La tinh phân bố dân cư không hợp lí => Khó khăn trong khai thác tài nguyên thiên nhiên và phát triển kinh tế. Những khó khăn khác đòi hỏi phải giải quyết là an ninh xã hội, vấn đề việc làm, di cư,..

2. Đô thị hoá

a. Tỉ lệ dân thành thị

- Quá trình đô thị hoá ở Mỹ La tinh gắn liền với quá trình nhập cư và lịch sử khai thác lãnh thổ.

- Tỉ lệ dân đô thị của Mỹ La tinh cao so với các khu vực khác của thế giới, nhất là với các nước đang phát triển.

+ Năm 1950 có khoảng 40% dân số Mỹ La tinh sống ở các đô thị.

+ Năm 2020 tỉ lệ này tăng lên 80%. Một số nước có tỉ lệ dân đô thị chiếm hơn 90% dân số như U-ru-goay, Ác-hen-ti-na,...

b. Số lượng đô thị

- Mỹ La tinh là khu vực tập trung nhiều đô thị đông dân bậc nhất thế giới.

- Năm 2020, Mỹ La tinh có khoảng 60 đô thị với số dân trên 1 triệu người, trong đó 6 siêu đô thị có trên 10 triệu dân là Xao Pao-lô (22,0 triệu), Mê-hi-cô (21,8 triệu), Bu-ê-nốt Ai-rét (15,2 triệu), Ri-ô đê Gia-nê-rô (13,5 triệu), Bô-gô-ta (11 triệu), Li-ma (10,7 triệu).

c. Đánh giá chung

- Thuận lợi: thúc đẩy sự phát triển công nghiệp, dịch vụ, lan toả lối sống đô thị trong dân cư,...

- Khó khăn: nảy sinh một số vấn đề xã hội, đặc biệt là đô thị hoá tự phát gây ra các hậu quả như thất nghiệp, ô nhiễm môi trường, tệ nạn xã hội, vấn đề an ninh trật tự,...

3. Xã hội

- Khu vực Mỹ La tinh có nền văn hoá độc đáo, thường gọi là "văn hoá Mỹ La tinh", với nhiều lễ hội, ẩm thực, âm nhạc, vũ điệu độc đáo được hình thành từ sự kết hợp văn hoá của những nền văn minh cổ đạo (In-ca, May-a, A-dơ-tếch) với văn hoá các chủng tộc di dân tới Mỹ La tinh. Văn hoá đa dạng, đặc sắc là điểm nhấn thu hút khách du lịch quốc tế.

- Cùng với sự phát triển kinh tế, chất lượng cuộc sống của người dân các nước Mỹ La tinh đã chuyển biến theo chiều hướng tích cực.

- Bên cạnh sự tiến bộ xã hội, ở nhiều nước Mỹ La tinh vẫn còn một số vấn đề tồn tại: chênh lệch giàu nghèo (tỉ lệ người nghèo cao, mức độ chênh lệch giữa nhóm giàu và nhóm nghèo lớn), xung đột xã hội xuất hiện ở một số quốc gia.