Đột biến gene SVIP

1. Khái niệm đột biến gene

Đột biến gene: Sự thay đổi trong cấu trúc của gene liên quan đến một/một số cặp nucleotide.

Đột biến điểm: Sự thay đổi một cặp nucleotide.

Đột biến gene có thể xảy ra do môi trường bên trong cơ thể hoặc do tác động bên ngoài cơ thể → Gây rối loạn quá trình nhân đôi DNA → Biến đổi cấu trúc gene.

Tất cả các gene đều có khả năng đột biến với tần số thường nhỏ hơn 0,01%. Nhưng do số lượng gene trong tế bào thường rất lớn (vài trăm đến vài nghìn gene) nên đột biến gene xảy ra khá phổ biến.

Đột biến gene có thể tạo ra nhiều allele khác nhau của cùng một gene.

Ví dụ: Ở người, gene Hbβ+ mã hóa protein beta globin tham gia cấu trúc tế bào hồng cầu. Khi xảy ra đột biến thay thế một cặp T - A thành A - T, allele Hbβ+ bị đột biến thành allele Hbβ, gây biến dạng tế bào hồng cầu.

II. Ý nghĩa và tác hại của đột biến gene

1. Ý nghĩa của đột biến gene

a) Đối với đa dạng sinh học

Đột biến gene tạo nên các allele khác nhau → Cung cấp nguyên liệu cho tiến hóa → Tăng sự đa dạng sinh học, giúp cho sinh vật thích nghi với môi trường hoặc làm giảm khả năng sống sót và thích nghi của sinh vật.

Ví dụ: Gene I quy định nhóm máu ở người, do đột biến tạo ra 3 allele và qua giao phối đã tạo ra sáu loại kiểu gene và bốn loại kiểu hình là bốn nhóm máu: O, A, B và AB.

b) Đối với thực tiễn

Đột biến gene làm thay đổi cấu trúc và chức năng protein theo hướng có lợi cho thể đột biến.

Trong điều kiện nhân tạo, con người có thể chủ động gây đột biến với tần số cao hơn để tạo sản phẩm mong muốn. 

2. Tác hại của đột biến gene

Do đột biến, một gene trong hệ gene có thể bị bất hoạt (không hoạt động), dẫn tế bào bị thiếu hay không có sản phẩm của gene đó → Ảnh hưởng đến các quá trình sinh lí, sinh hóa trong tế bào.

Đột biến gene có thể có lợi, có hại hoặc trung tính (không có hại hay có lợi). Mức độ gây hại phụ thuộc vào loại đột biến, tổ hợp gene hoặc môi trường.

1. Những biến đổi trong cấu trúc của gene được gọi là đột biến gene. Có ba dạng đột biến: mất một cặp nucleotide, thêm một cặp nucleotide, thay thế một cặp nucleotide.

2. Đột biến gene có thể có lợi, có thể có hại cho thể đột biến. Tính có lợi hoặc có hại phụ thuộc vào tổ hợp gene và điều kiện môi trường.

3. Đột biến gene tạo ra sự đa dạng sinh học và cung cấp nguyên liệu cho chọn giống.