Bài 18. Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên và dân cư Hoa Kỳ (phần 1) SVIP

I. Vị trí địa lí

1. Đặc điểm

- Có diện tích rộng lớn với khoảng 9,5 triệu km².

- Lãnh thổ Hoa Kỳ bao gồm 50 bang, trong đó:

+ 48 bang nằm ở trung tâm lục địa Bắc Mỹ, có diện tích khoảng 8 triệu km², chiều bắc - nam kéo dài từ khoảng 25^oB đến 49^oB, chiều đông - tây từ khoảng từ 125^oT đến 67^oT.

+ Bang A-la-xca nằm ở Tây Bắc của lục địa và bang Ha-oai nằm giữa Thái Bình Dương.

- Nằm gần như ở bán cầu Tây.

- Tiếp giáp:

+ Phía Bắc: giáp Ca-na-đa, Bắc Băng Dương.

+ Phía Đông: giáp Đại Tây Dương, bang A-la-xca giáp Ca-na-đa.

+ Phía Nam: giáp Mê-hi-cô.

+ Phía Tây: giáp Thái Bình Dương.

2. Ảnh hưởng

- Giúp Hoa Kỳ có nhiều điều kiện phát triển các ngành kinh tế biển.

- Giúp Hoa Kỳ giao lưu, hợp tác với các nước trên thế giới.

- Vị trí tiếp giáp Đại Tây Dương và Thái Bình Dương:

+ Giúp cho Hoa Kỳ không bị ảnh hưởng bởi hai cuộc chiến tranh thế giới.

+ Tuy nhiên, đây cũng là nguyên nhân Hoa Kỳ thường bị ảnh hưởng bởi thiên tai, đặc biệt là bão.

II. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

1. Địa hình và đất

- Phần lãnh thổ trung tâm Bắc Mỹ có địa hình đa dạng và phân hoá thành từ tây sang đông:

- A-la-xca có địa hình rất đa dạng, nhiều dãy núi trẻ xen kẽ các đồng bằng. Địa hình chia cắt, không thuận lợi cho giao thông. 

- Quần đảo Ha-oai có nguồn gốc núi lửa, trong đó một số núi lửa hiện nay vẫn còn hoạt động, địa hình chủ yếu là đồi núi, các dạng địa hình bờ biển,... thuận lợi để phát triển du lịch.

2. Khí hậu

a. Đặc điểm

 Trải dài trên nhiều đới khí hậu và phân hoá đa dạng do ảnh hưởng của địa hình và lãnh thổ:

- Phần lãnh thổ phía bắc chủ yếu nằm trong đới khí hậu ôn đới với các kiểu khí hậu ôn đới lục địa và ôn đới hải dương.

- Phần lãnh thổ phía nam nằm trong đới khí hậu ôn đới và cận nhiệt với các kiểu khí hậu chủ yếu như ôn đới lục địa, cận nhiệt Địa Trung Hải, cận nhiệt gió mùa,...

- A-la-xca có khí hậu cận cực. Ha-oai có khí hậu nhiệt đới và chịu ảnh hưởng của biển sâu sắc.

b. Đánh giá

- Nhìn chung, khí hậu Hoa Kỳ thuận lợi cho sản xuất và cư trú.

- Sự phân hoá khí hậu tạo thuận lợi cho nông nghiệp có cơ cấu cây trồng và vật nuôi đa dạng, gồm các sản phẩm nông nghiệp, cận nhiệt và ôn đới.

- Tuy nhiên, Hoa Kỳ cũng có nhiều thiên tai như bão nhiệt đới, bão tuyết, vòi rồng, lốc xoáy, mưa đá,... ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống.

3. Sông, hồ

a. Sông

- Hệ thống sông ngòi Hoa Kỳ dày đặc với khoảng 250.000 con sông, nhiều hệ thống sông lớn như Mít-su-ri, Mi-xi-xi-pi, R-ô Gran-đê, Cô-lô-ra-đô,...

- Nguồn cung cấp nước sông đa dạng, từ mưa, tuyết và băng tan.

- Hệ thống sông ngòi chủ yếu chảy ra Thái Bình Dương và Đại Tây Dương, có giá trị về giao thông vận tải, du lịch, thuỷ lợi, phát triển ngành nuôi trồng và đánh bắt thuỷ sản, thuỷ điện,...

b. Hồ

- Hoa Kỳ là quốc gia có nhiều hồ nhất trên thế giới. Tiêu biểu là hệ thống Ngũ Hồ nằm ở khu vực biên giới với Ca-na-đa, gồm các hồ như hồ Thượng, hồ Mi-si-gân, hồ Hu-rôn,... là nguồn cung cấp nước sinh hoạt cho hơn 40 triệu người dân Hoa Kỳ.

- Hệ thống hồ có ý nghĩa:

+ Về mặt tự nhiên: điều hoà khí hậu, tạo môi trường sống cho các loài thuỷ sinh.

+ Về mặt kinh tế - xã hội: cung cấp nước sinh hoạt, sản xuất, tạo điều kiện phát triển nuôi trồng và đánh bắt thuỷ sản.

4. Sinh vật

- Năm 2020, tổng diện tích rừng của Hoa Kỳ là 309,8 triệu ha, chiếm 7,6% diện tích rừng thế giới, là cơ sở để phát triển các ngành lâm nghiepẹ, công nghiệp chế biến lâm sản,...

- Rừng chiếm hơn 30% diện tích của lãnh thổ (năm 2020) với nhiều loại rừng:

+ Rừng lá rộng phân bố chủ yếu ở khu vực ven Đại Tây Dương, vịnh Mê-hi-cô.

+ Rừng lá cứng Địa Trung Hải ở khu vực phía Nam, ven Thái Bình Dương.

+ Thảm thực vật xavan, thảo nguyên ở các khu vực nằm sâu trong nội địa.

- Hệ sinh thái đa dạng, nhiều loài động, thực vật quý hiếm, có giá trị cao trong nghiên cứu, bảo tồn nguồn gen, phát triển du lịch,...

- Chính phủ Hoa Kỳ chú trọng đến công tác bảo tồn đa dạng sinh học bằng việc thành lập nhiều vườn quốc gia. Tuy nhiên, những năm gần đây, cháy rừng đã gây ra thiệt hại lớn cho hệ động, thực vật ở quốc gia này.

5. Khoáng sản

- Hoa Kỳ là quốc gia có tài nguyên khoáng sản phong phú và giàu có bậc nhất thế giới với nhiều loại có trữ lượng hàng đầu thế giới như đồng, than, u-ra-ni-um, dầu mỏ, khí tự nhiên,...

- Lợi thế về tài nguyên khoáng sản giúp Hoa Kỳ phát triển đa dạng các ngành công nghiệp và đóng vai trò quan trọng trong việc xuất khẩu khoáng sản cho nhiều nước trên thế giới.

6. Biển

Hoa Kỳ tiếp giáp các đại dương lớn với đường bờ biển dài khoảng 20.000 km tạo nên những ảnh hưởng nhất định:

- Thuận lợi phát triển tổng hợp kinh tế biển.

- Thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai, đặc biệt là bão.