Bài 13: Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 SVIP

1. Nguyên nhân và diễn biến chính

* Nguyên nhân bùng nổ:

- Tháng 3/1917, nhân dân tiến hành Cách mạng tháng Hai, lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế của Nga hoàng. 

- Sau Cách mạng tháng Hai, nước Nga tồn tại song song hai chính quyền đại diện cho lợi ích của các giai cấp khác nhau: 

+ Xô Viết của đại biểu công nhân, binh lính. 

+ Chính phủ lâm thời của tư sản. 

- Sau Cách mạng tháng Hai, vấn đề hoà bình và ruộng đất ở nước Nga vẫn chưa được giải quyết. 

=> Vấn đề đặt ra cho nước Nga là phải chấm dứt tình trạng hai chính quyền song song tồn tại, đưa đất nước ra khỏi Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918) và tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa. 

* Diễn biến chính của Cách mạng tháng Mười: 

- Tháng 7-1917, Chính phủ lâm thời xả súng, đàn áp các cuộc biểu tình của nhân dân. 

=> Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích quyết định lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền. 

- Ngày 7-10-1917 (theo lịch Nga) các đội cận vệ đỏ được thành lập. 

- Đêm ngày 24-10 (6-11): Lê-nin đến điện Xmô-nưi trực tiếp chỉ huy khởi nghĩa.  Các đội cận vệ nhanh chóng chiếm được các vị trí then chốt ở thủ đô Pê-tơ-rô-grát như nhà ga, bưu điện, nhà máy điện,...

 Hình 1. Nhân dân Pê-tơ-rô-grát biểu tình dưới làn đạn súng máy của lực lượng Chính phủ lâm thời (Ảnh chụp tháng 7-1917 của Vich-to Bun (1883 - 1938))

- Đêm ngày 25-10 (7-11): quân cách mạng chiếm Cung điện Mùa Đông, trụ sở của Chính phủ lâm thời, các bộ trưởng của Chính phủ bị bắt. 

=> Chính phủ lâm thời sụp đổ. 

- Ngay trong đêm 25-10, Đại hội Xô viết toàn Nga lần thứ hai họp và tuyên bố thành lập Chính quyền Xô viết tại Pê-tơ-rô-grát. 

- Đầu năm 1918: Cách mạng thắng lợi trên toàn Nga. 

 Hình 2. Tấn công Cung điện mùa Đông đêm 25-10-1917 (tranh vẽ, năm 1939, Bảo tàng Cách mạng quốc gia, Mát-xcơ-va, Nga)

2. Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga

* Đối với nước Nga: 

- Mở ra kỉ nguyên giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc được giải phóng, đứng lên làm chủ đất nước và vận mệnh dân tộc. 

- Chế độ xã hội chủ nghĩa xã hội được thiết lập hướng đến mục tiêu xoá bỏ sự bóc lột, xây dựng xã hội tự do, hạnh phúc, công bằng.

* Đối với thế giới: 

- Cổ vũ mạnh mẽ phong trào cách mạng của giai cấp công nhân các nước. 

- Mở ra một thời kì mới trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân các nước thuộc địa và phụ thuộc ở châu Á, châu Phi, Mỹ La-tinh.