Bài 11. Các dân tộc trên đất nước Việt Nam SVIP

1. Thành phần dân tộc theo dân số

- Khái niệm “dân tộc” được sử dụng theo hai nghĩa:

+ Dân tộc - quốc gia: bao gồm toàn thể cư dân của quốc gia, đất nước (dân tộc Việt Nam).

+ Dân tộc - tộc người: là những cộng đồng người có chung ngôn ngữ, văn hoá và ý thức tự giác dân tộc (dân tộc Kinh, dân tộc Mường, dân tộc Thái,...).

- Thành phần dân tộc theo dân số ở Việt Nam hiện nay được chia thành hai nhóm (dựa vào số dân của từng dân tộc theo tổng điều tra dân số toàn quốc):

+ Dân tộc đa số: là những dân tộc có số dân chiếm trên 50% tổng dân số của cả nước. 

+ Dân tộc thiểu số: là những dân tộc có số dân ít hơn so với dân tộc đa số trên phạm vi lãnh thổ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam

- Theo kết quả Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, dân số Việt Nam hiện nay gồm: 

+ 54 dân tộc, tổng số hơn 90 triệu người.

+ 01 dân tộc đa số: dân tộc Kinh, chiếm khoảng hơn 82 triệu người.

+ 53 dân tộc thiểu số. Trong đó có 5 dân tộc có số dân dưới 1000 người: Si La, Pu Péo, Rơ Măm, Brâu, Ơ Đu. 

2. Thành phần dân tộc theo ngữ hệ

- Ngữ hệ:

+ Là một nhóm các ngôn ngữ cùng nguồn gốc, có những đặc điểm giống nhau về ngữ pháp, hệ thống từ vựng cơ bản, thanh điệu và ngữ âm,...

+ Mỗi ngữ hệ lại có thể bao gồm một hoặc nhiều nhóm ngôn ngữ.

- Hiện nay, 54 dân tộc ở Việt Nam được chia thành: năm ngữ hệ, tám nhóm ngôn ngữ.

+ Ngữ hệ Nam Á: 

• Nhóm ngôn ngữ Việt - Mường: Kinh, Mường, Thổ, Chứt. 
• Nhóm ngôn ngữ Môn - Khơ-me: Khơ-mú, Xinh Mun, Tà Ôi, Ba Na,...

+ Ngữ hệ Thái - Ka-đai: 

• Nhóm ngôn ngữ Tày - Thái: Tày, Thái, Nùng, Lào,...
• Nhóm ngôn ngữ Ka-đai: La Chí, La Ha, Cơ Lao, Pu Péo. 

+ Ngữ hệ Mông - Dao: gồm nhóm ngôn ngữ Mông - Dao: Mông, Dao, Pà Thẻn. ​

+ Ngữ hệ Nam Đảo: nhóm ngôn ngữ Ma-lay-ô - Pô-li-nê-di: Chăm, Gia Rai, Ê Đê, Chu Ru, Raglai. 

+ Ngữ hệ Hán - Tạng: 

• Nhóm ngôn ngữ Hán (hay Hoa): Hoa/Hán, Sán Dìu, Ngái. 
• Nhóm ngôn ngữ Tạng - Miến: Hà Nhì, Phù Lá, La Hủ, Lô Lô, Cống, Si La.