CẢNH NGÀY HÈ
|
Rồi (1) hóng mát thuở ngày trường,
Hoè lục đùn đùn tán rợp giương(2).
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ(3),
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương(4).
Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương(6).
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng(7),
Dân giàu đủ khắp đòi(8) phương.
|
(Nguyễn Trãi, SGK Ngữ Văn 10, tập một, NXB Giáo dục, 2012, tr.118)
Chú thích:
(1) Rồi: ở đây là rỗi rãi.
(2) Lục: màu xanh; hoè lục: màu xanh cây hoè; tán rợp giương: tán giương lên che rợp.
(3) Thức (từ cổ): màu vẻ, dáng vẻ. Ý cả câu thơ: cây thạch lựu ở hiên nhà đang phun màu đỏ.
(4) Tiễn mùi hương: ngát mùi hương (tiễn: từ Hán Việt, có nghĩa là dư ra). Ý cả câu thơ: sen hồng trong ao đã ngát mùi hương.
(5) Làng ngư phủ: làng chài lưới.
(6) Dắng dỏi (từ cổ): có nghĩa là inh ỏi; cầm ve: tiếng ve kêu như tiếng đàn. Lầu tịch dương: lầu (nhà cao) lúc mặt trời sắp lặn.
(7) Dẽ có: lẽ ra nên có. Ngu cầm: thần thoại Trung Quốc kể rằng hai triều vua Đường Nghiêu và Ngu Thuấn là hai triều đại lí tưởng, xã hội thanh bình, nhân dân hạnh phúc. Riêng vua Ngu Thuấn có khúc hát Nam phong, trong đó có câu: Nam phong chi thì hề khả dĩ phụ ngô dân chi tài hề (Gió nam thuận thì có thể làm cho dân ta thêm nhiều của cải). Ngu cầm là đàn của vua Ngu Thuấn. Ý cả câu: Hãy để cho ta có đàn của vua Thuấn đề đàn một khúc Nam phong.
(8) Đòi: nhiều.
