Giữa con người với nhau vốn không có sự khác biệt quá lớn, điều khác biệt thực sự chính là tâm thái, “một là ta điều khiển cuộc đời, hai là cuộc đời sẽ điều khiển ta, tâm thái quyết định ai mới là kị sĩ”. Khi đối diện với thời kì đen tối trong cuộc đời, có nhiều người lựa chọn thỏa hiệp với hiện thực, từ bỏ lý tưởng và những thứ mà mình đang theo đuổi, nhưng cũng có nhiều người không chịu cúi đầu nhận thua, họ không ngừng nhìn nhận lại bản thân và cuộc đời, phân tích sai lầm của mình, dũng cảm đối diện, từ đó thoát khỏi khó khăn, tiếp tục theo đuổi ước mơ. Tất cả đều do tâm mà thôi.
Hai người lữ hành đi trong sa mạc đều đang rất khát, bỗng họ có được một cốc nước. Người bi quan sẽ thở dài nói: “Có mỗi cốc nước thôi thì làm được gì bây giờ?”, còn người lạc quan sẽ nghĩ: “Cuối cùng chúng ta cũng có được một cốc nước rồi!”[...]
Đối diện với thất bại khó khăn, cuộc sống tăm tối, tính quyết định của tâm thái mới có tác dụng. Người có tâm thái lạc quan, thái độ tích cực, kiên nhẫn rèn luyện sẽ có thể đối diện với lỗi lầm mình phạm phải và dũng cảm sửa sai, từ đó có được động lực để tiếp tục tiến lên. Con người bi quan hay nghĩ tiêu cực chỉ biết oán trời trách người, lấy lí do “cơ hội chưa tới”, “hoàn cảnh không được tốt” để biện minh và tự an ủi mình. Dù chúng ta chưa thể hoàn toàn kiểm soát được nắng mưa trên suốt chặng đường đời, nhưng ít nhất chúng ta cũng kiểm soát được tâm thái của mình, đón nhận ánh nắng và để lại bóng tối sau lưng.
(Chớ vội vã dù dòng đời xô ngã, Gyatso Rinpoche)
