Nội dung tài liệu
Bài 18. Châu Đại Dương
1. Vị trí địa lí, phạm vi châu Đại Dương
- Lục địa Ô-xtrây-li-a:
+ Vị trí: nằm ở phía tây nam Thái Bình Dương, thuộc bán cầu Nam.
+ Diện tích: gần 7,7 triệu km².
+ Dạng hình khối rõ rệt (do bờ biển ít bị chia cắt).
- Vùng đảo châu Đại Dương:
+ Vị trí: nằm ở trung tâm Thái Bình Dương.
+ Diện tích: khoảng 1 triệu km².
+ Gồm 4 khu vực: Mê-la-nê-di, Mi-crô-nê-di, Pô-li-nê-di và Niu Di-len.
2. Đặc điểm tự nhiên
a. Địa hình và khoáng sản
* Lục địa Ô-xtrây-li-a
- Phía tây:
+ Địa hình: là vùng sơn nguyên tây Ô-xtrây-li-a, cao trung bình dưới 500m; trên bề mặt là các hoang mạc cát, hoang mạc đá, cao nguyên và núi thấp.
+ Khoáng sản: nhiều mỏ kim loại.
- Ở giữa:
+ Địa hình: là đồng bằng Trung tâm, cao trung bình dưới 2000m, rất khô hạn, bề mặt có nhiều bãi đá,đồng bằng cát, đụn cát.
+ Khoáng sản: sắt, ni-ken…
- Phía Đông:
+ Địa hình: là dãy Trường Sơn Ô-xtrây-li-a, cao trung bình 800 - 1000 m; sườn đông dốc, sườn tây thoải về phía đồng bằng Trung Tâm.
+ Khoáng sản: nhiên liệu.
* Các đảo và quần đảo
- Nằm gần lục địa Ô-xtrây-li-a: hầu hết là các đảo núi cao, có vàng, sắt, than đá, dầu mỏ,…
- Nằm xa bờ: nhỏ, thấp, nghèo khoáng sản.
b. Khí hậu
- Dải bờ biển hẹp phía bắc có khí hậu cận xích đạo nóng ẩm, mưa nhiều (1000 - 1500 mm/ năm).
- Khí hậu nhiệt đới chiếm phần lớn diện tích lục địa:
+ Sườn đông dãy Trường Sơn Ô-xtrây-li-a có khí hậu nhiệt đới ẩm, mưa nhiều.
+ Sườn tây dãy Trường Sơn Ô-xtrây-li-a có khí hậu nhiệt đới lục địa khắc nghiệt.
- Dải đất hẹp phía nam lục địa có khí hậu cận nhiệt đới, mùa đông ấm áp, mùa hạ nóng, lượng mưa dưới 1000 mm/năm.
- Phía nam đảo Ta-xma-ni-a có khí hậu ôn đới.
c. Sinh vật
- Sinh vật nghèo nàn về thành phần nhưng lại mang nét đặc sắc và tính địa phương cao.
- Thực vật: keo và bạch đàn (có tới 600 loài khác nhau).
- Động vật: có hơn 100 loài thú có túi; điển hình là: gấu túi, thú mỏ vịt, chuột túi…
3. Dân cư, một số vấn đề về lịch sử và văn hóa của Ô-xtrây-li-a
a. Dân cư
- Ô-xtrây-li-a là nơi có ít dân sinh sống (số dân năm 2020 là 25,5 triệu người), mật độ dân số thấp (3 người/km²).
- Dân cư phân bố không đều, tập trung ở vùng duyên hải, thưa thớt ở vùng sơn nguyên phía tây và đồng bằng trung tâm.
- Mức độ đô thị hóa rất cao. Tỉ lệ cư dân thành thị chiếm tới 86% (năm 2020).
- Ô-xtrây-li-a là đất nước của người nhập cư đến từ mọi châu lục.
b. Một số vấn đề lịch sử và văn hóa của Ô-xtrây-li-a
- Lịch sử:
+ Người bản địa đã sinh sống trên lục địa Ô-xtrây-li-a cách đây khoảng 10.000 năm.
+ Cuối thế kỉ XVIII, Ô-xtrây-li-a là thuộc địa của đế quốc Anh.
+ Năm 1901, Ô-xtrây-li-a giành độc lập trở thành nhà nước liên bang.
- Văn hóa:
+ Ô-xtrây-li-a là quốc gia đa dân tộc, đa tôn giáo, đa văn hóa, đa sắc tộc
+ Ngôn ngữ chính là tiếng Anh, ngoài ra còn hơn 300 loại ngôn ngữ khác nhau.
3. Phương thức con người khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên ở Ô-xtrây-li-a
- Phương thức khai thác thiên nhiên:
+ Chăn nuôi gia súc theo hình thức chăn thả. Ngoài ra còn chăn nuôi trong các trang trại hiện đại, sử dụng công nghệ cao.
+ Trồng trọt quảng canh ở khu vực ít mưa. Trồng lương thực, cây ăn quả ở vùng khí hậu thuận lợi.
+ Xuất khẩu sản phẩm thực phẩm chế biến.
+ Chú trọng khai thác khoáng sản; phát triển những ngành công nghiệp chế tạo và đẩy mạnh phát triển du lịch.
- Vấn đề cần quan tâm là bảo vệ nguồn nước, chống hạn hán, chống nhiễm mặn…