Nội dung tài liệu
Bài 11: Phương thức con người khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên
1. Khai thác thiên nhiên ở môi trường xích đạo ẩm
- Vị trí: gồm bồn địa Công-gô và vùng duyên hải phía bắc vịnh Ghi-nê.
- Khí hậu nóng, mưa nhiều, đất đai màu mỡ, rừng rậm chiếm diện tích lớn với nhiều loài động, thực vật phong phú, khoáng sản có giá trị.
- Hình thành các vùng trồng cây công nghiệp, khai thác dầu mỏ, bô-xit,... để xuất khẩu.
- Vấn đề môi trường: suy giảm diện tích rừng, đất đai bị thoái hóa và ô nhiễm môi trường.
2. Khai thác thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới
- Vị trí: phân bố ở phía bắc và phía nam môi trường xích đạo.
- Ở phía bắc lượng mưa ít, thời kì khô hạn kéo dài, xa-van phát triển.
- Ở phía nam, khí hậu ẩm và dịu hơn, phía đông quanh năm nóng ẩm mưa nhiều. Có một số khoáng sản có giá trị: vàng, đồng, chì,…
- Khu vực khô hạn: trồng kê, chăn nuôi dê, cừu
- Khu vực mưa nhiều: trồng cây ăn quả , cây công nghiệp xuất khẩu, chăn nuôi gia súc.
- Khu vực tập trung nhiều khoáng sản: tiến hành khai thác, chế biến để xuất khẩu.
- Để bảo vệ các loài sinh vật, nhiều quốc gia đã thành lập các “xa-van công viên”, các vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên.
- Vấn đề môi trường: thoái hóa đất, khan hiếm nước, nhiều loài sinh vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng,...
3. Khai thác thiên nhiên ở môi trường hoang mạc
- Vị trí:
+ Hoang mạc Xa-ha-ra ở phía bắc
+ Hoang mạc Ca-la-ha-ri, Na-mip ở phía nam.
- Đặc điểm: khô hạn, lượng mưa ít, bề mặt chủ yếu là sỏi đá, động vật nghèo nàn. Một số khoáng sản có trữ lượng lớn, đặc biệt là dầu mỏ.
- Con người ở môi trường hoang mạc đã khai thác tài nguyên nước, sinh vật để phát triển chăn nuôi du mục, tại các ốc đảo người dân trồng chà là, cam, chanh,..
- Vấn đề môi trường: tình trạng hoang mạc hóa ngày càng mở rộng, nhiều quốc gia cùng nhau hợp tác để xây dựng “Bức tường xanh vĩ đại”.
4. Khai thác thiên nhiên ở môi trường địa trung hải
- Vị trí: phân bố thành dải hẹp ở vùng cực Bắc và cực Nam châu Phi.
- Người dân trồng cây ăn quả cận nhiệt: nho, ô liu, cam,.. cây lương thực: lúa mì, ngô. Người dân tiến hành khai thác và xuất khẩu phốt phát, khí đốt, dầu mỏ.
- Vấn đề môi trường: hoang mạc hóa - thách thức lớn đối với các quốc gia ở môi trường này.