Nội dung tài liệu
Bài 1: Vị trí địa lí, phạm vi và đặc điểm tự nhiên Châu Âu
1. Vị trí địa lí và phạm vi châu Âu
- Nằm phía tây của lục địa Âu-Á, ba mặt giáp biển và đại dương, ngăn cách với châu Á bởi dãy U-ran.
- Diện tích trên 10 triệu km², chiếm 6,8% diện tích đất liền Trái Đất.
- Lãnh thổ tựa như một bán đảo lớn lục địa Âu –Á kéo dài phía tây nam. Đường bờ biển cắt xẻ mạnh, nhiều bán đảo , biển, vịnh biển ăn sâu vào đất liền, lãnh thổ hình dạng lồi lõm phức tạp
2. Đặc điểm tự nhiên
a. Các khu vực địa hình chính
- Khu vực đồng bằng:
+ Chiếm 2/3 diện tích, ở phía đông châu lục.
+ Là một miền đồi lượn sóng thoải, xen kẽ các vùng đất thấp hoặc thung lũng rộng
- Khu vực miền núi: gồm núi già và núi trẻ.
+ Núi già nằm ở phía bắc và vùng trung tâm châu lục, chủ yếu là núi trung bình và núi thấp với đỉnh tròn sườn thoải, nhiều suối nước nóng.
+ Núi trẻ ở phía nam châu lục, có độ cao trung bình, núi cao trên 2000m chiếm 1,5% diện tích lãnh thổ. An-pơ là dãy núi trẻ, đồ sộ với đỉnh Mông- blăng độ cao khoảng 4807m
b. Đặc điểm phân hóa khí hậu
- Do lãnh thổ kéo dài từ vĩ độ cận cực đến cận nhiêt nên lãnh thổ nằm trong ba đới khí hậu chính.
- Đới khi hậu cực và cận cực: chiếm một dải hẹp ở Bắc Âu, nằm ở vĩ độ cao do tác động của dòng biển nóng Bắc Đại Tây Dương nên mùa đông không quá lạnh, mùa hạ mát và ẩm. Lượng mưa trong năm ít
- Đới khí hậu ôn đới: Gồm Tây Âu, Trung Âu, Đông Âu.
+ Khu vực Tây Âu và Trung Âu có kiểu khí hậu hải dương, mùa hạ mát , mùa đông không lạnh lắm, mưa quanh năm lượng mưa tương đối lớn.
+ Khu vực Đông Âu có kiểu khí hậu ôn đới lục địa khô và lạnh mưa ít. Càng vào sâu bên trong lục địa mùa đông lạnh hơn , lượng mưa ít.
- Đới khí hậu cận nhiệt đới: nằm ở Nam Âu khí hậu cận nhiệt địa trung hải mùa hạ nóng khô, mùa đông không lạnh lắm, mưa nhiều
- Phân hóa theo đai cao: trên một số đỉnh núi nhiệt độ rất thấp, có băng tuyết phủ.
c. Các sông lớn
- Mạng lưới sông ngòi khá phát triển, sông ngắn, diện tích lưu vực không đáng kể
- Các sông lớn: Rai-nơ, Đa-nuyp, Von-ga
d. Các đới thiên nhiên
- Phân hóa theo ba đới rõ rệt:
+ Đới lạnh: gồm một phần nhỏ Bắc Âu và các đảo, quần đảo ở Bắc Băng Dương. Khí hậu lạnh và ẩm quanh năm. Thực vật chủ yếu rêu và địa y. Động vật rất nghèo về thành phần thường gặp nhất là chuột Lem-mút, chó sói, chồn, cú bắc cực,..
+ Đới ôn hòa: phần lớn lãnh thổ châu Âu. Vùng ven biển phía tây có rừng lá rộng, rừng hỗn hợp. Vào sâu nội địa là rừng lá kim, thảo nguyên. Về phía đông nam chủ yếu là thảo nguyên, bán hoang mạc. Về phía nam, phổ biến là kiểu rừng lá cứng địa trung hải. Động vật có nai sừng tấm, sóc, gấu nâu, linh miêu,…